انواع ورزش اکستریم یا به عبارت دیگر ورزش های ماجراجویی و هیجان انگیز را در این مقاله به شما خواهیم گفت.
انواع ورزش اکستریم
ورزش اکستریم که به آن ورزش ماجراجویی یا ورزش اکشن نیز گفته میشود به همراه نسبی بالایی از ریسک همواره درک شده است. این نوع فعالیت ها اغلب شامل سرعت، ارتفاع و درجه بالایی از فعالیت بدنی هستند. همچنین نیازمند کسب مهارت های گسترده و تجهیزات حرفه ای میباشند.
چیستی ورزش اکستریم
تعریف ورزش اکستریم و انواع آن دقیق نیست و ریشه هایش مشخص نیستند، اما می توان گفت که این شاخه بیشتر محبوبیت خود را در سالهای ۹۰ با روی کار آمدن شرکتهای این حوزه و توسعه بازاریابی در این زمینه کسب کرد. اخیرا، تعریف معمول ارایه شده به این شرح می باشد:
فعالیت رقابتی که شرکت کننده در آن با چالش های ذهنی، فیزیکی غیرمعمول یا طبیعی مانند سرعت، ارتفاع، عمق، نیروهای طبیعی روبرو میشود و جایی که درک شناختی صحیح فرآیندی ممکن است برای یک خروجی موفقیت آمیز لازم باشد.
با اینکه استفاده از واژه ورزش اکستریم در حال گسترش در فعالیت های گوناگون است، بحث های زیادی در رابطه با آن نیز به وجود آمد. با این همه چندین مشخصه را می توان در اکثر ورزشهای این گروه یافت. با اینکه گروه بندی سنی خاصی در این ورزشها وجود ندارد اما اینها معمولا توسط افراد جوانتر تا میانسال انجام میگیرند. همچنین به طور معمول این ورزشها در تیم های کوچکتری نسبت به ورزشهای سنتی انجام میشوند. در ادامه با پارس مگ همراه باشید.
آیا ورزش اکستریم را باید به معنای ورزش با ریسک زیاد دانست؟
اگر ورزشهای اکستریم را به معنای ورزش با ریسک زیاد بدانیم، این به معنای آن خواهد بود که افراد در این نوع ورزش در معرض ریسک بیشتری از آسیب دیدگی و حتی مرگ نسبت به ورزشهای سنتی قرار خواهند گرفت. هنگام بررسی آمار موجود در زمینه ورزش اکستریم با تناقضاتی روبرو میشویم، زیرا طبقه بندی آسیبها و مرگ و میر به طرق مختلفی گزارش میشوند.
یک چالش دیگر در اینجا تنظیم پارامترهایی است که بر اساس آنها میزان ریسک و آسیب را بررسی کرد. بعضی از ورزشهای سنتی مانند اسب سواری نیز به دلیل بروز زیاد آسیبها نیز باید به عنوان ورزشهای پرخطر طبقه بندی شوند. انجمن راگبی بریتانیا آسیب دیدگی را اینطور تشریح میکند”…باعث جلوگیری از شرکت کامل در تمام فعالیتها در یک روز تمرین متداول میگردد…”
تحقیقی در این زمینه پیشنهاد میکند که طبقه بندی یک ورزش بر اساس اکستریم بودن باید تنها بر اساس میزان نرخ مرگ مشخص شود(شولز و دیگران، ۲۰۰۲) در بررسی های انجام شده بیس جامپینگ به عنوان پرخطرترین ورزش معرفی شده است. بعضی از پرخطرترین ورزشها به قرار زیر هستند:
- بیس جامپینگ
- مسابقات گراند پریکس
- کوهنوردی و صعود
- بوکس
در لیستهای مختلف در بین ورزشهای پرخطر همچنین تعدادی از ورزشهای سنتی قرار دارند. بریمر و اودز ورزش اکستریم را نه به عنوان بیانی از ریسک بلکه بیشتر به عنوان تجربه نزدیک شدن به خطر تعریف کرده اند. همچنین بسیاری از محققان از واژه پرخطر به جای اکستریم استفاده میکنند.
در جمع بندی این بحث باید گفت که ریسک زیاد مفهوم کلیدی در تعریف ورزش اکستریم است و شامل ریسک آسیب دیدگی و خطر مرگ در بین طیف ورزشهای مختلف میشود.
تاثیر عوامل محیطی در انواع ورزش اکستریم
این نوع فعالیت ها به طور معمول تحت تاثیر عوامل غیرقابل کنترل محیطی هستند. این عوامل محیطی نیز می تواند باد، برف، کوهها، آب باشد. به دلیل عدم امکان کنترل این پدیده ها، بر خروجی ایجاد شده از ورزش های اکستریم نیز اثر خواهند گذاشت.
همچنین در حالی که ورزشهای سنتی اغلب بر اساس رقابت تیم ها، مسافت و معیارهایی از این دست ارزیابی میشوند، ورزش های اکستریم اغلب با معیارهای ذهنی و زیبایی شناختی مورد ارزیابی قرار می گیرند.
انگیزه در ورزش اکستریم
یک مشخصه فعالیت های اینچنینی تحریک بدن به ترشح آدرنالین می باشد. اگرچه برخی از تحقیقات بر این باورند که این فعالیت ها به دلیل ترشح آدرنالین در واکنش به ترس نیست، بلکه بیشتر به دلیل افزایش سطح دوپامین، اندروفین و سروتونین میباشد که دلیل آن هم سطح بالای فعالیت است.
مطالعه بریمر و گری ورزش اکستریم را به عنوان یک فعالیت برای تفریح یا سرگرمی معرفی می کند که خروجی یک اشتباه یا حادثه مدیریت نشده می تواند مرگ باشد. این تعریف برای جدا کردن هیاهوی بازاریابی از فعالیت طراحی شده است. این نوع فعالیت ها فرد را با تکیه بر ماجراجویی در خارج از منطقه آسایش خود قرار میدهد.
بعضی از ورزشهای این دسته برای دهه ها وجود داشته اند و شناخته شده هستند.کوهنوردی، سنگنوردی و یخنوردی را از جمله اینها باید دانست که با نامهایی مانند کریس بانینگتون، ادموند هیلاری، ولفگانگ گولیچ…در هم پیچیده است. مثال دیگر در این زمینه موج سواری میباشد که قرنها قبل توسط بومیان پولینسیا اختراع شد.
اخلاقیات و تاثیر آن در انواع ورزش اکستریم
ورزش اکستریم به دلیل طبیعت آن می تواند به شدت خطرناک بوده و آسیبهای جدی را ایجاد کند. این خطر ذاتی در این نوع ورزشها بخشی از جذابیت آن تلقی شده است که تا حدی نتیجه فشار ورزشکاران برای کسب درآمد و یا روندهای بازاریابی میباشد.
نکته خاص این دسته ورزشها این است که با وجود خطرات بالا میتوانند تاثیرات مثبت ذهنی شدید و سطح سلامتی بالایی برای ورزشکار ایجاد کنند که باعث تعامل کامل او با زندگی و حس خوشبختی نیز می شوند.
انواع ورزش اکستریم:
ورزش های اکستریم آبی
اسکوبا دایوینگ (غواصی اسکوبا)
اسکوبا دایوینگ یا همان غواصی اسکوبا یکی از ورزش های مخاطره آمیز پرطرفدار و محبوبی است که با آن می‌توانید به اعماق آب دریاها و اقیانوس‌ها بروید و جلوه‌های تازه‌ای از طبیعت زیبا را ببینید. در این ورزش محبوب، لوازم کامل غواصی ازجمله لباس مخصوص و کپسول اکسیژن و موارد دیگر در اختیارتان قرار خواهد گرفت و با کمک اینها می‌توانید مدت‌زمان بیشتری را در آب سپری کنید و تا اعماق پایین‌تری شنا کنید. البته تمامی این کارها را زیر نظر مربی و غواص کارآزموده انجام خواهید داد و خطری برایتان نخواهد داشت.
ازجمله شهرهای کشور که انجام این ورزش محبوب در آنها رواج دارد می‌توان به کیش و قشم اشاره کرد.
ویک‌بوردینگ (Wakeboarding)
ویک‌بوردینگ ورزش اکستریم و هیجان‌انگیز دیگری است که بر روی آب دریاها انجام میشود. کسی که مایل به امتحان‌کردن آن باشد، بر روی تخته موج‌سواری قرار می‌گیرد (پاها با ادوات مخصوص کاملا به آن متصل خواهند شد تا امکان رهاشدن تخته موج‌سواری به حداقل برسد) و سر طنابی را در دست خواهد گرفت که انتهای آن به یک جت‌اسکی متصل است. این جت‌اسکی با سرعتی حدود ۵۰ کیلومتر بر ساعت روی آب حرکت میکند و ورزشکار را بر روی تخته موج‌سواری پشت سر خود می‌کشد.
این ورزش فوق‌العاده جالب و هیجان‌انگیز است و اگر ترس از آب نداشته باشید، حتما برایتان تجربه‌ای ماندگار خواهد شد. برخی سواحل جنوب یا سواحل مازندران و گیلان امکان انجام این ورزش را دارند.
ورزش مخاطره آمیز دریایی کایت‌سرفینگ (Kitesurfing)
این ورزش اکستریم دریایی شباهت زیادی با مورد قبل دارد. در واقع در آن هم ورزشکار روی تخته موج‌سواری مخصوصی قرار خواهد گرفت و به‌کمک طنابی که انتهای آن به چیز دیگری متصل است، بر روی سطح آب کشیده میشود. تفاوت کایت‌سرفینگ با ویک‌بوردینگ در آن است که در آن، به‌جای استفاده از جت‌اسکی برای کشیدن موج‌سوار، از کایت استفاده میشود.
این ورزش افراطی دریایی را می‌توانید در دو سبک آزاد و موج‌سواری امتحان کنید. در اولی بر روی آب‌های آرام کشیده خواهید شد و در دومی، بر روی آب‌های مواج و پرتلاطم؛ کافی‌ست دریا یا دریاچه‌های ایران را بررسی کنید و ببینید کدام برای این ورزش مناسب است.
اسکی روی آب با پای برهنه از ورزش های اکستریم دیگری است که شباهت زیادی با موارد ذکرشده دارد و در آن، همان‌طور که نامش گویا است، تخته موج‌سواری برای ورزشکار در نظر گرفته نخواهد شد و با پاهای برهنه روی آب کشیده میشود. اگر جرئت امتحان‌کردن آن را داشته باشید، فوق‌العاده هیجان‌انگیز و جالب است.
کایاک‌سواری بر روی آب‌های خروشان
قایق کوچکی است که قایق‌ران در نشیمن‌گاه کوچک تعبیه‌شده در آن می‌نشیند و با پاروی دوسویه مخصوصی که دارد، قایق را هدایت میکند. کایاک‌ها در انواع تک‌نفره، دونفره و چهارنفره درست میشوند. اگر مایل باشید، می‌توانید این ورزش را همراه با دوستان و به‌صورت تیمی هم انجام دهید.
کایاک‌سواری یک ورزش تابستانی جذاب است. البته باید خاطرنشان کرد که میزان افراطی یا مخاطره آمیز بودن ورزش کاملا به صلاحدید خودتان بستگی خواهد داشت. اگر عاشق هیجان و افزایش آدرنالین هستید، می‌توانید در رودخانه‌ها و دریاهای خروشان کایاک‌سواری کنید. اگر هم بخواهید صرفا اوقات خوشی را در کمال آرامش سپری کنید، می‌توانید کایاک را در آب‌های آرام و روان شناور کنید و بیشتر از سکوت و مناظر زیبای اطراف لذت ببرید.
کایاک‌سواری در آب‌های خروشانی که آبشارهای نسبتا کم‌ارتفاعی دارند از دیگر ورزش های اکستریم است که طرفداران خاص خود را دارد و بسیار هیجان‌انگیز است. البته انجام آن کمی مهارت می‌خواهد و هر کسی قادر به تجربه آن نخواهد بود. برای مثال کسانی که در کایاک هستند باید بدانند که چطور در هنگام فرود از آبشارها ابتدا دماغه کایاک را به سطح آب برخورد دهند تا مشکلی پیش نیاید و تعادل از دست نرود.
غواصی در قفس با کوسه‌ها
غواصی در قفس با کوسه‌ها یکی از ورزش های اکستریم هیجان‌انگیزی است که در نگاه اول، حتما به نظرتان ترسناک و دلهره‌آور خواهد آمد. اما باید گفت که این ورزش در شرایطی کاملا ایمن برای ورزشکار صورت می‌گیرد؛ به این صورت که غواص با ادوات و تجهیزات کامل غواصی شامل لباس و کپسول اکسیژن، در قفسی به ابعاد مشخص به اعماق دریا فرستاده خواهد شد. پس از آن او شانس آن را خواهد داشت که بدون واهمه از حمله کوسه، این موجود غول‌پیکر دریایی را از نزدیک ببیند و با آن رویارو شود.
ورزش های اکستریم صعودی
ابسیلینگ/ راپل (Abseiling)
ضرب‌المثلی فارسی هست که می‌گوید «فواره چون بلند شود، سرنگون شود.» این ضرب‌المثل قدیمی به‌خوبی گویای چگونگی انجام این ورزش اکستریم و هیجان‌انگیز است. در آن، ورزشکار ابتدا در نقطه‌ای مرتفع قرار می‌گیرد و سپس، با کمک تجهیزات مخصوصی مثل طناب صخره‌نوردی، قلاب، کمربند مخصوص و نظایر اینها، شروع به پایین‌آمدن از آن نقطه میکند.
این ورزش مخاطره آمیز شغل بعضی افراد است! آنها برای انجام کارهایی مثل پاک‌کردن شیشه‌های برج‌ها به طنابی متصل میشوند و طبقات را یک‌به‌یک پایین می‌آیند.
انجام این ورزش به هرکسی توصیه نمی‌شود و تکنیک‌ها و مهارت‌های خاص خود را می‌طلبد. البته اگر در ابتدای کار زیر نظر فردی کارآزموده ورزش را شروع کنید، از این بابت جای نگرانی چندانی نخواهد بود.
یخنوردی از انواع ورزش اکستریم
یخنوردی از دیگر ورزش های اکستریم است که برای عاشقان هیجان و افزایش آدرنالین تجربه‌ای ماندگار خواهد بود؛ البته چالش‌های خاص خود را هم دارد. برای انجام آن، بسته به مکانی که قصد صعود از آن را داشته باشید، به تجهیزات مختلفی نیاز پیدا خواهید کرد. ازجمله این تجهیزات می‌توان به کفش یخنوردی/ یخ‌شکن، تبر یخنوردی و نظایر اینها اشاره کرد.
صخره‌نوردی/ سنگنوردی از انواع ورزش اکستریم
سنگنوردی از دیگر ورزش های مخاطره آمیزی هستند که طرفداران بسیار دارند. چالش‌های بسیاری پیش روی کسانی است که به این رشته ورزشی رو می‌آورند؛ به‌ویژه کسانی که مایل هستند این کار را در طبیعت آزاد انجام دهند و به‌قولی، صخره‌نوردی کنند. توان بدنی و استقامت بالایی نیاز دارد و شاید مناسب هر کسی نباشد.
البته اگر به این رشته ورزشی علاقه‌مند باشید، می‌توانید مدتی زیر نظر مربی‌های کارآزموده در فضاهای بسته و مصنوعی سنگنوردی کنید و کمی که با فوت‌وفن صعود آشنا شدید و توان بدنی بیشتری پیدا کردید، این کار را در طبیعت آزاد انجام دهید. خوبی این ورزش اکستریم آن است که به‌خاطر وجود باشگاه‌های مخصوص سنگنوردی می‌توانید در تمامی فصل‌های سال آن را انجام دهید و محدودیتی از این حیث وجود ندارد. بنابراین شروع ورزش برایتان ساده‌تر خواهد بود.
ورزش های اکستریم هوایی
پاراگلایدینگ (چتربال سواری)
پاراگلایدینگ یا چتربال سواری از دیگر ورزش های اکستریم جذاب و پرطرفدار است. پاراگلایدر یا چتربال وسیله ساده و متشکل از نشیمن‌گاهی است که به یک باله پارچه‌ای متصل شده است. در مقابل این باله دو دریچه یا منفذ تعبیه شده‌اند و فشار هوایی که وارد این منافذ میشود، به خلبان پاراگلایدر این اجازه را خواهد داد که ساعت‌ها در پرواز بماند و بدون هیچ استرس و فشاری از مناظر زیبای اطراف لذت ببرد.
خوبی پاراگلایدینگ این است که در مقایسه با سایر ورزش های اکستریم هوایی، مثل چتربازی یا نظایر آن، فراز و فرود ساده‌تری دارد و یادگرفتن آن هم آسان‌تر است. تنها چالشی که دارد پیداکردن مکان مناسب برای چتربال سواری است که بعضا باعث میشود تا علاقه‌مندان به این ورزش جذاب کیلومترها سفر کنند و از محل زندگی و سکونت خود فاصله بگیرند.
در شهرهای مختلف ایران ازجمله تهران، تبریز، قم، همدان، کرج و مشهد سایت‌های پروازی مخصوص انجام این ورزش مخاطره آمیز وجود دارند. البته امتحان‌کردن آن کمی هزینه‌بر است و اگر هم مایل باشید، می‌توانید در دوره‌های آموزشی آن (مبتدی، متوسط و پیشرفته) شرکت کنید و به‌مرور مدرک مربی‌گری دریافت کنید.
اسکای دایوینگ (چتربازی سقوط آزاد)
اسکای دایوینگ یا چتربازی سقوط آزاد ورزش پرمخاطره و فوق‌العاده هیجان‌انگیزی است که در فهرست ورزش های اکستریم ما جای دارد. شیوه انجام آن به این صورت است که متقاضیان به‌وسیله هواپیما تا ارتفاع مشخصی پرواز میکنند و سپس همراه با مربی و ناظر کارآزموده‌ای که همراهشان است، و نیز به همراه وسایلی مثل چتر اصلی، چتر رزرو و کلاه ایمنی، سقوط آزاد را تجربه میکنند.
اسکای دایوینگ نیاز به تجربه و آموزش چندانی ندارد و فقط پریدن از آن ارتفاع برای کسانی که قرار است سقوط آزاد را تجربه کنند، کمی دل‌وجرئت می‌خواهد؛ هرچند کاملا ایمن است و هیچ خطری ندارد.
نکته دیگر آنکه فرود در این ورزش افراطی در مقایسه با مورد قبل (پاراگلایدینگ) کمی دشوارتر است و ممکن است فشار بیشتری را متوجه فرد کند.
بانجی جامپینگ (پرش جامپینگ)
بانجی جامپینگ در مقایسه با بیشتر ورزش‌هایی که در این فهرست به شما معرفی کردیم ساده‌تر انجام می‌گیرد و به احتمال زیاد، نام آن به گوش‌تان خورده است. در این ورزش اکستریم کسی که قرار است آن را انجام دهد بر بلندای مکانی که برایش در نظر گرفته شده است قرار می‌گیرد و پاهایش به ریسمانی فوق‌العاده انعطاف‌پذیر متصل میشود. وقتی از ارتفاع به پایین می‌پرد و ریسمان تا انتهای آن کشیده میشود، پیش از آنکه به حالت سکون کامل برسد، تا نیمه‌های راه به بالا برمی‌گردد (به‌خاطر حالت ارتجاعی ریسمان). بسیاری از پل‌های معروف دنیا امکان انجام این ورزش را برای بازدیدکنندگان فراهم میکنند.
با بانجی جامپینگ می‌توان تجربه‌ای ناب و هیجان‌انگیز از سقوط آزاد داشت. البته هر کسی جرئت انجام این فعالیت فوق‌العاده پرطرفدار را نخواهد داشت!
ورزش های اکستریم زمستانی
اسکی روی برف و اسنوبوردینگ (Snowboarding)
اسکی و اسنوبوردینگ روی برف از ورزش های اکستریم پرطرفدار زمستانی است. البته در مقایسه با بیشتر مواردی که تاکنون راجع‌بهشان خواندید، برای امتحان‌کردن این ورزشها به کمی تجربه و آموزش نیاز خواهید داشت؛ مگر آنکه به پیست‌های مخصوص این کار بروید. در این پیست‌ها اسکی‌بازها با ادوات مخصوص، به ریسمانی شبیه به زیپ‌لاین‌ها متصل میشوند و جز حفظ تعادل، نیاز به انجام کار دیگری نخواهند داشت. پرمخاطره‌بودن ورزش اسکی و اسنوبوردینگ هم تا حدود زیادی به شیب مکانی بستگی دارد که برای امتحان‌کردن این ورزش انتخاب می‌کنید: هرچه شیب تندتر باشد، اسکی خطرناک‌تر و هیجان‌انگیزتر خواهد شد.
تیوپ‌سواری
تیوپ‌سواری ورزش اکستریم زمستانی دیگری است که برخلاف مورد قبل نیاز به آموزش و تجربه ندارد و هرکسی قادر به امتحان‌کردن آن خواهد بود. تیوپ‌سواری در تمام پیست‌های اسکی انجام می‌گیرد و در آن، یک یا چند نفر داخل تیوپ نسبتا بزرگی قرار میگیرند و از بالای تپه، به‌سمت پایین رها میشوند. به‌مرور که پایین می‌آیند به سرعت تیوپ افزوده خواهد شد و در پایان مسیر سرعت‌گیری تعبیه شده است که تیوپ را نگه می‌دارد.
در پایان
ورزش های اکستریم یا مخاطره آمیز با وجود اسم نسبتا دلهره‌آوری که دارند آن‌قدرها هم ترسناک نیستند و در تمامی آنها، تمامی نکات مربوط به ایمنی و حفظ سلامت ورزشکاران از قبل در نظر گرفته و رعایت میشود. دلیل این نام‌گذاری آن است که اگر خدای‌ناکرده اتفاقی برای ورزشکار بیفتد، پیامد آن برای او به‌مراتب جدی‌تر از ورزشهای عادی خواهد بود؛ چون در این ورزش های اکستریم معمولا با ارتفاعات بلند، اعماق دریاها، شیب‌های تند و نظایر اینها سروکار پیدا می‌کنیم. به هر عنوان اگر عاشق هیجان هستید و دوست دارید هرازگاهی زندگی را به‌شکلی افراطی تجربه کنید، می‌توانید با کمی تحقیق و پرس‌وجو مکانی مورداعتماد برای ورزشی که به آن علاقه دارید پیدا کنید و انجامش دهید.
