اورامانات یکی از روستاهای زیبا و تاریخی کردستان می باشد. این روستا معماری مشابه به روستای ماسوله گیلان دارد. در این مقاله از گردشگری پارس مگ تمام اطلاعات لازم برای سفر به اورامانات کردستان را در اختیارتان قرار داده ایم.
موقعیت جغرافیایی اورامانات
اورامانات یا هورامانات منطقه ای وسیع در جنوب استان کردستان است که تا مریوان 75 کیلومتر و تا سنندج 170 کیلومتر فاصله دارد. اورامانات آنقدر پهناور است که اورامان تخت تنها بخش کوچکی از آن را تشکیل داده است.
این منطقه در دل کوه های سر به فلک کشیده زاگرس قرار دارد که از جنوب غربی به ارتفاعات اورامان تخت و از شرق به ارتفاعات کوسالان منتهی می شود. پوشش گیاهی غنی اورامان که شامل درختان بلوط، گلابی وحشی و زالزالک است، این منطقه را به مکانی ایده آل برای جنگل گردی تبدیل کرده است.
دیدنی های اورامان ؛ سفر به اورامانات کردستان
روستای اورامان که به آن اورامانات نیز میگویند یکی از زیباترین روستاهای پلکانی ایران است که به طبیعت بینظیر و معماری منحصر به فرد خانههای روستا شهرت دارد. اگر بخواهید که در این روستا قدم بزنید باید در میان کوهستان پیادهروی کنید و از دل کوههای سرسبز و خوش آبوهوایش بگذرید.
بسیاری از گردشگران و عاشقان طبیعت اعتراف میکنند که روستای اورامانات یکی از زیباترین روستاهای کشور است چرا که علاوهبر سرسبزی منطقه و آب و هوای خوش، معماری کلی روستا نیز چشمان هر انسان خوشذوقی را نوازش میدهد.
زیباییهای طبیعت اورامان مدیون درههای پیچ در پیچ و رودخانههای خروشان و پر پیچ و تابی است که جریان خود را بر دامان کوهها ادامه میدهند و بر سرسبزی هرچه بیشتر محیط و خوش آبوهوایی آن میافزایند.
این روستا به عنوان یکی از مناطق گردشگری کشور ایران قدمتی چند صد ساله دارد و از نظر ظاهری مشابه روستای ماسوله در شمال کشور است. زیبایی بیهمتا و عظمت روستای اورامان باعث شده که به آن لقب هزار ماسوله را بدهند چرا که این منطقه علاوه بر زیباییهایی مشابه روستای ماسوله شمال از جذابیتهای تاریخی و طبیعی نیز بهرهمند است.
طبیعت گردی در سفر به اورامانات کردستان
این منطقه در ارتفاع بالایی از سطح دریا قرار دارد و ابرها به قدری به شما نزدیک هستند که در برخی از مواقع خانهها در آغوش خود میگیرند و فضای روستا را رویایی میسازند.
پیادهروی در این روستا احساس قدم زدن روی ابرها را القا میکند و قطرات شبنم روی پوست و موهای شما مینشیند. این مساله احساس شادابی و نشاط را به گردشگران هدیه میدهد و فرصت خوبی برای عکاسی کردن در طبیعت است.
طبیعت گردی در دل کوههای سرسبز از دیگر تفریحات و زیباییهای سفر به این روستاست. شما میتوانید در این مسیر از مقبره پیر شالیار و مسجد حضرت عبدالله نیز دیدن کنید. این دو بنای قدیمی با استفاده از سنگهای کوهستان و چوب گردوی درختان همین منطقه بنا شدهاند و از جاذبههای دیدنی روستا به حساب میآیند.
جنگلهای این قسمت از کردستان پوشیده از درختان سربرافراشته گردو، بلوط، گلابی وحشی و زالزالک است که باعث معطر شدن هوا و زیبایی طبیعت شده است.
معماری خانه های روستای اورامانات
خانههای ساخته شده در اورامانات هماهنگی خاصی با طبیعت دارند و نه تنها از ابهت و زیبایی کوه کم نمیکنند، بلکه بر زیبایی و چشمنوازی طبیعت نیز میافزایند. معماران خوشذوق وسازندگان این خانه از محدودیتی که طبیعت و کوهستان در پیش پایشان قرار داد به درستی استفاده کردهاند و شاهکار بینظیری را رقم زدند.
این خانههای پلکانی کاملا با اقلیم کردستان مطابقت دارند و به صورتی ساخته شدهاند که پشتبام هر خانه حیاط خانه بالایی است. جنس خانهها از سنگهای همان کوهستان است و هیچ نوع ملاتی برای چسباندن سنگها روی هم استفاده نشده است. این سبک از خانهسازی که به آن خشکه چینی میگویند بسیار اعجابآور و باورنکردنی است.
تاریخچه اورامانات
آنچه اورامان را نسبت به روستاهای مشابه خود متمایز میکند تاریخ آن است. از هنگامی که باستانشناسان تعدادی آتشکده، پرستشگاه و مقداری استخوان و اسکلت انسان در این منطقه کشف کردند جذابیت روستای اورامانت برای گردشگران بیش از پیش شد.
دلیل این موضوع آن است که مدارک نشان میدهند که قدمت این روستا به چیزی بیشتر از 40 هزار سال میرسد. به همین دلیل شما با سفر به اورامان تنها از یک روستای زیبا با طبیعتی بینظیر بازدید میکنید بلکه برگ مهمی از تاریخ ایران کهن در مقابل چشمانتان ورق خواهد خورد.
علاوه بر جاذبههای طبیعی، تاریخی و معماری که باعث جذب هزاران گردشگر به این منطقه میشود. آداب و رسوم مردم محلی نیز طرفداران مخصوص خود را دارد. مراسم پیرشالیار و کوچهای ییلاقی، رقص و موسیقی محلی و مراسم آش پختن از جمله مواردی است که بسیاری از گردشگران مشتاق را به سوی خود جذب میکند.
وجه تسمیه روستای اورامانات
درباره وجه تسمیه اورامان نظریههای زیادی وجود دارد که هریک زیبا و درخور این روستا هستند. برخی معتقدند که اورامان ترکیبی از دو کلمه “اهورا” و “مان” است که به سرزمین اهورامزدا اشاره میکند. برخی دیگر نیز معتقدند نام روستا متشکل از دو کلمه “هور” و “مان” ساخته شده و معنای سرزمین خورشید میدهد.
این نام میتواند مهر تایید دیگری بر مذهب زرتشت ساکنین این منطقه در گذشته باشد؛ چرا که آتشکده و پرستشگاههای زیادی نیز در این منطقه وجود دارند. برخی از مردم محلی نیز معتقند که در هزاره سوم پیش از میلاد مردم قبیله هورامان در این منطقه زندگی میکردند و وجه تسمیه روستا به نام قبیله آنها بازمیگردد.
مسیر دسترسی در سفر به اورامانات کردستان
مسیر رسیدن به اورامان بر اساس محل زندگی شما متفاوت است اما اگر تهران زندگی میکنید یا برای رسیدن به کردستان باید از تهران یا شهرهای نزدیک آن عبور کنید. اگر از شهر تهران سفر میکنید وارد جاده ساوه به همدان شوید تا به همدان برسید.
سپس وارد جاده سنندج شوید و مسیر خود را به سمت مریوان ادامه دهید. بعد از 15 کیلومتر وارد خروجی نودشه و پاوه شوید. پس از 35 کیلومتر رانندگی با استفاده از تابلوهای راهنما، جاده خاکی را به سوی اورامانات در پیش بگیرید. 10 کیلومتر جاده خاکی را طی کنید تا به روستا برسید. توصیه میکنیم اگر قصد سفر به این منطقه را دارید سری هم به سنندج زده و از جاهای دیدنی سنندج بازدید کنید.
بهترین فصل سفر به اورامانات کردستان
از آنجا که اورامان در منطقه سرد و معتدل کوهستانی قرار دارد، بهترین زمان سفر به آن فصول گرم سال است. روستای اورامانات در اواخر فصل بهار و فصل تابستان مسافر و گردشگر بیشتری را به خود میبیند چرا که دشتها سرسبز و رودها پرآب هستند.
این روستا از فرهنگ و آداب و رسوم غنی برخوردار است و مراسم پیرشالیار به عنوان یکی از جذابترین مراسم آنهاست که سالیانه برگزار میشود. مردم روستا اورامانات و روستاهای اطراف در این جشن سالگرد ازدواج پیرشالیار با دختر شاه بخارا را جشن میگیرند. این جشن دو قسمت دارد که یکی در 15 بهمن و یکی در 15 اردیبهشت برگزار میشود.
زیبایی جشن و صفای مردم محلی احساس خوبی را در دل هر بیننده زنده میکند چرا که با سازها و غذاهای محلی مردم پذیرایی میشود و نحوه قربانی کردن و پرستش خداوند را میبیند. به همین دلیل بازدید گردشگران از این روستا در ماه بهمن و خصوصا اردیبهشت افزایش مییابد.
وسایل مورد نیاز برای سفر به اورامانات کردستان
به طور کلی در هنگام سفر به اورامان، کفش مناسب پیاده روی، کلاه و عینک آفتابی همراه داشته باشید. اگر در بهار یا پاییز به این منطقه سفر می کنید، لباس گرم با خود ببرید و اگر در زمستان راهی اورامان می شوید، حتما تجهیزات کامل مثل عصای کوهنوردی، کفش مناسب کوه و لباس گرم اضافی با خود داشته باشید.
اقامتگاه ها و هتل های اورامان ؛ سفر به اورامانات کردستان
برخی از اقامتگاهها و هتلهایی که در سفر به روستای اورامانات میتوانید در آنها اقامت داشته باشید عبارتند از:
هتل شادی
هتل سنگی شادی یکی از بهترین و زیباترین هتلها و اقامتگاههای موجود در روستای اورامات است که با معماری خاص خود میتواند تجربه زندگی روستایی در گذشته را برای شما تداعی کند. منظره اتاقها به خیابان و کوهستان است و اتاقها به تخت، مبلمان، تلوزیون و سیستم تهویه مجهز هستند.
هتل زریوار مریوان
یکی دیگر از بهترین هتلهای نزدیک به اورامان و روستاهای اطراف، هتل زریوار مریوان است. این هتل در نزدیکی دریاچه زیبای زریوار که دارای شهرتی جهانی است بنا شده و شما با چند دقیقه رانندگی میتوانید خود را به روستاهای اطراف برسانید. اتاقهای هتل به جنگل، کوه و دریاچه دید دارند و در تمامی اتاقها تخت، یخچال، صبحانه و دیگر امکانات رفاهی وجود دارد.
اقامتگاه اورامان تخت
این اقامتگاه در روستای اورامانات قرار دارد. منظرههای هر اتاق، طبیعت زیبای روستا را نشان میدهد و به همین دلیل این اقامتگاه مورد استقبال تعداد زیادی از گردشگران قرار گرفته است.
مهمانسرای سلین
این مهمانسرا در روستای سلین واقع شده که تنها 15 کیلومتر با روستای اورامان فاصله دارد. رودخانه سیروان، جنگلهای درخت بلوط و کوهستانات اورامانات در نزدیکی این مهمانسرا قرار دارند و شما میتوانید با اقامت در آن سفر خوبی را تجربه کنید. در برخی از اتاقها تخت و در تمامی آنها سرویس بهداشتی و حمام اختصاصی وجود دارد.
سوغات و غذاهای محلی اورامان
امکان ندارد به کردستان و روستاهای زیبای اطراف آن سفر کرد و مجذوب صنایع دستی، لباسهای محلی و غذاهای خوشمزهشان نشد. احتمالا یکی از بهترین قسمتهای سفر شما قدم زدن و خرید در بازارها، تماشای صنایع دستی رنگارنگ و امتحان کردن غذاهای محلی است.
به طور کلی قوم کرد شهرت زیادی در هنرهای سنتی و صنایع دستی دارد که به نظر میرسد خرید این لوازم دستساز و زیبا بهترین سوغات برای عزیزان است. برخی از سوغاتیهای اورامان عبارتند از:
- سجاده
- گیوه
- شال با کرک بز
- ظروف شفالی
- پارچهها و لباسهای منجوق دوزی شده
- ظروف فلزی
- لباس محلی شامل کلاش، چوخه، شال کلکه و دستار
از بهترین غذاهای محلی روستا که حتما باید یک بار آن را امتحان کنید میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- نان ساجی؛ این نان محلی با آرد گندم بر روی صفحههای فلزی به نام ساج تهیه میشود.
- انواع آشهای محلی مانند آش رشته، آش دوغ؛ آش کشک و…
- کلوچه محلی
- کلانه؛ نوعی نان محلی بسیار نازک که در خمیر آن سبزیجات خرد شده کوهی آن منطقه نیز ریخته میشود.
فرهنگ، سنن و آداب و رسوم اورامانات
در منطقه اورامان حدودا 540 خانواده زندگی میکنند که به زبان هورامی حرف میزنند و دارای لباس و آداب و رسوم خاص خود میباشند. لباس محلی مردان اورامی چوخه، پانتول، هلکی شال، دستار، فرنجی و کله بال است و زنان اورامی از جانی، کلنجه، شال، کلاه و کلله به عنوان لباس محلی استفاده میکنند.
مردمان اورامان از کرک نوعی بز به نام “مه ریز” که پشم بسیار لطیفی دارد شالهایی به طول 26 سانتی متر و عرض 25 سانتی متر میبافند که این شال قسمتی از لباس مردان اورامانی است. در قدیم پارچهها، لباسها و کفشهای مردم اورامان به دست دوزندگان محلی دوخته میشد ولی با گذشت زمان و ورود انواع محضولات داخلی و خارجی به اورامان استفاده از این محصولات دستی خیلی کمرنگ شده هرچند هنوز هم تعداد انگشت شماری از این محصولات استفاده میکنند. ادامه سفر به اورامانات کردستان.
موسیقی در فرهنگ مردم اورامان جایگاه ویژهای دارد البته موسیقی اصیل و سنتی خودشان همچون چیله و کنالیل، در ضمن پایکوبیهای گروهی جزء لاینفک زندگی مردمان کرد خصوصا اورامانی هاست. مردم فرهنگمدار اورامان آداب و رسوم و آئینهای منحصربفرد و زیبایی دارند که یکی از مهمترین آنها مراسم پیر شالیار است.
این مراسم دوبار در سال یکبار در نیمه اردیبهشت و بار دیگر در نیمه بهمن انجام می شود. تاریخچه این مراسم به سالهای بسیار دور برمی گردد، زمانی که پیر شالیار در این منطقه زندگی میکرده و مردم محلی اورا انسانی مقدس و دارای کرامات زیاد میدانستند. نام پیر شالیار سید مصطفی بود.
وی از مریدان عبدالقادر گیلانی بوده است. از جملهی کرامات او شفا دادن شاه بهار خاتون دختر پادشاه بخاراست. داستان این است که شاه بهار خاتون کر و لال بود، پس از اینکه همهی اطبا از درمان او ناتوان شدند و آوازه پیر شالیار به گوش پادشاه بخارا رسید، او دخترش را نزد پیر شالیار آورد و سید مصطفی توانست دختر او را شفا دهد، پادشاه هم دخترش را به عقد او در آورد.
همه ساله در نیمه اردیبهشت و نیمه بهمن مردم دیار اورامان سالگرد این ازدواج را جشن می گیرند. این مراسم سه روز طول می کشد. در روز اول تعدادی از اهالی، دامهایی را که برای قربانی نذر کردهاند به خانه پیر شالیار میبرند. مقداری از این گوشت به عنوان تبرک به خانوادهها داده شده از بقیه آن غذای رسمی این مراسم یعنی آش جو یا هولوشینه تشی میپزند.
مردم سه روز صبح تا شب در نزدیکی خانه پیر شالیار مینوازند، میرقصند، شاد هستند و از این غذای محلی نوش جان می کنند و در پایان روز سوم مراسم را با دعا تمام مینمایند. همه ساله گردشگران زیادی از سراسر ایران و جهان برای دیدن مراسم پیر شالیار به اورامان می روند. تعداد تماشاگران این مراسم در سال 95 حدود 8 هزار نفر بوده است.