گاهی مصرف خونسازترین مواد غذایی به جبران کم خونی شما کمک می کند و دیگر نیازی به مراجعه به پزشک و مصرف دارو و صرف هزینه های بالا برای درمان کم خونی ندارید.
کم خونی چیست ؟
تاکنون این سوال برای شما پیش آمده که خونسازترین مواد غذایی که میتوانید مصرف کنید شامل چه چیزهایی هستند. سرویس سلامت پارس مگ به این سوال شما پاسخ می دهد. برای جواب این سوال باید بدانید که عدم مصرف برخی از مواد غذایی احتمال ابتلا به کم خونی را بالا میبرند.
در واقع زمانی که میزان گلبول قرمز بدن که در مغز استخوان تولید میشود؛ پایین باشد شما دچار کم خونی شدهاید.
این کم خونی ممکن است بر اثر تخریب گلبولهای قرمز به وجود آمده باشد. همچنین ممکن است در مواردی بدن شما قادر به تولید گلبولقرمز کافی نباشد که در این صورت نیز شما دچار کم خونی خواهید شد و باید خونسازترین مواد غذایی را بخورید.
گلبول قرمز پس از تولید در مغز استخوان، مدتی در اطراف بدن به گردش در میآید. بعد از این مدت که چیزی در حدود صد و بیست روز است به کبد رفته و بازیافت میشود.
اگر به کم خونی مبتلا هستید باید بدانید که چه مواد غذایی، مکمل دارویی و ویتامین هایی باید مصرف کنید تا این کمبود در بدن شما جبران شود. در حقیقت باید خونسازترین مواد غذایی را بشناسید.
اما باید بدانید که اصلاح رژیم غذایی و خوردن برخی از خوراکیها بیش از هرچیز دیگر شما را از خطر کم خونی نجات خواهد داد.
یکی از متداولترین کم خونیها کم خونی ناشی از فقر آهن است. گلبولهای قرمز خون از پروتئینی به نام هموگلوبین تشکیل شدهاند که سرشار از آهن است.
از این رو اگر میزان آهن در بدن شما کافی نباشد میزان هموگلوبین تولید شده در بدن کاهش یافته که در نتیجه اکسیژن کافی به بدن نخواهد رسید.
بنابراین مصرف مواد غذایی که سرشار از آهن هستند میتواند شما را در برابر این نوع کم خونی ایمن نماید.
خونسازترین مواد غذایی در دستهبندیهای زیر قرار میگیرند:
- گوشت
- غذاهای دریایی
- حبوبات
- نشاسته و غلات
- میوهها
- سبزیها
- گیاهان دارویی
کم خونی عوارض جانبی متفاوتی به دنبال خواهد داشت که میتواند زندگی روزمرهی شما را تحت تاثیر خود قرار دهد. یکی از مهمترین این عوارض ضعف و خستگی است که ممکن است اختلالاتی در زندگی شما به وجود آورد. از این رو سعی کنید که با شناخت خونسازترین مواد غذایی رژیم غذایی مناسبی داشته باشید.
در زیر شما را با تعدادی از خونسازترین مواد غذایی که مصرف آن شما را در برابر کم خونی ایمن نگه میدارد آشنا میکنیم.
آهن
استفاده از یک رژیم غذایی غنی با آهن می تواند تولید گلبولهای بدن را افزایش دهد.
غذاهای غنی از آهن
- گوشت قرمز، مانند گوشت گاو
- سبزیجات با برگ های سبز تیره، سبزیجاتی مانند اسفناج ، میوه های خشک، مانند آلو و کشمش
- حبوبات
- زرده تخم مرغ
- اسید فولیک
- اضافه کردن بعضی از ویتامین های B به رژیم غذایی برای خون رسانی می تواند مفید باشد.
- مواد غذایی با ویتامین B-9 بالا (اسید فولیک) عبارتند از:
- غلات غنی شده سبزیجات برگ دار و سبز مانند اسفناج و لوبیا و عدس
- نخود فرنگی
- آجیل
- ویتامین B-12
- مواد غذایی خون ساز با ویتامین B-12 شامل:
- گوشت قرمز مانند گوشت گاو و ماهی ،محصولات لبنی مانند شیر و پنیر و تخم مرغ
غذاهای خونساز در طب سنتی
در طب سنتی برخی مواد غذایی را به عنوان خونسازترین مواد غذایی برای بدن معرفی کرده اند و همچنان برای خون رسانی استفاده می شوند.
از جمه خونسازترین مواد غذایی در طب سنتی می توان به کنجد و عسل اشاره کرد.
در طب سنتی از کنجد به عنوان یکی از خونسازترین مواد غذایی ز اشاره شده است و شما می توانید هر شب کمی کنجد خرد شده مصرف کنید.
از دیگر خونسازترین مواد غذایی عسل است که بنا بر طب سنتی، اشاره شده است که عسل، پس از مصرف به سرعت به خون تبدیل شده و دارای خواص دارویی برای بدن است.
همچنین در طب سنتی به گندم، شاه دانه، عدس، تخم گشنیز و زنجبیل به عنوان خونسازترین مواد غذایی اشاره شده است و شیره انگور و آبگوشت از جمله خونسازترین مواد غذایی در طب سنتی هستند.
میوه های خونساز
زمانی که گلبول های قرمز خون در اندازه طبیعی خود باشند، عمل اکسیژن رسانی به تمام ارگان های بدن به خوبی صورت می گیرد. اما زمانی که به هر دلیلی دچار کم خونی می شوید، باید این کم خونی را با میوه ها و مواد غذایی خون ساز جبران کنید.
- چغندرقند
- هویج
چغندر معمولا برای بیماران آنمی (کم خون) توصیه می شود .
طبق مطالعات انجام شده، مصرف یک کاسه هویج و چغندرقند، دو بار در هفته باعث افزایش تعداد پلاکت خون می شود.
- کشمش
کشمش دارای آهن فراوان است که برای رشد گلبول های قرمز و پلاکت خون بسیار مهم است. اختلال ترومبوسیتوپنی یا تعداد پلاکت های کم و کم خونی، ناشی از کمبود آهن رخ می دهد.
بنابراین، شما می توانید در رژیم غذایی خود ازکشمش استفاده کنید تا سطوح آهن بدن متعادل شود.
- انار
انار از معروف ترین میوه های خون ساز است که حاوی آهن بالایی است. انار باعث خونرسانی به بدن شده و کم خونی را برطرف می کند.
- سیب
سیب در جذب آهن به بدن کمک می کند. برای تعادل آهن هر روز سیب میل کنید.
- آلو
این میوه یکی از میوه های مناسب برای درمان کم خونی است زیرا سرشار از آهن بوده و مصرف روزانه آلو می تواند مشکل کم خونی را برطرف کند. - موز
موز یکی از میوه های بسیار مفید برای بدن است که حاوی اسید فولیک است و اسید فولیک برای ساخت گلبول های خون موثر است. روزی یک عدد موز مصرف کنید. - زردآلو
زردآلو هم یکی از میوه های خون ساز و حاوی آهن است. شما می توانید این میوه را هنگام صبحانه میل کنید. - پرتقال
اکثر میوه ها مانند پرتقال، حاوی ویتامین سی فراوانی هستند که باعث حفظ سطح آهن بدن و از بین بردن کم خونی می شود .
تنقلات خون ساز
شما می توانید برای رفع کم خونی و یا افزایش خون رسانی از برخی تنقلات در طی روز استفاده کنید از جمله، کنجد و فندق که باعث افزایش خون رسانی شده و میزان آهن را به سطح مطلوبی می رساند.
کنجد می تواند نقش زیادی در جذب آهن داشته باشد. بنابراین ، مصرف روزانه کنجد برای هر فردی توصیه می شود. یکی دیگر از تنقلات خونساز، تخم کدوحلوایی است که کمبود آهن را جبران می کند.
آجیل های خون ساز از منابع مورد علاقه و تغذیه ای افراد است. آجیل دارای مزایای متعددی سلامتی از جمله کاهش کلسترول، سلامت قلب ، کنترل وزن و حتی کاهش خطر سرطان است.
آجیل همچنین منبع غنی آهن است که سطح هموگلوبین را بهبود می بخشد.
به منظور خون رسانی و تنظیم سطح آهن بدن ، توصیه می شود انواع آجیل به میزان مناسب مصرف کنید. آجیل های خون ساز عبارتند از:
بادام زمینی، یکی از آجیل های غنی از پروتئین است جزو خون سازترین مواد غذایی است. بادام زمینی، همچنین دارای کلسیم و آهن است. همچنین حاوی مس، ویتامین B1، B2 و E و روی است. هضم بادام زمینی کمی مشکل است بنابراین، آن را به مدت یک شب در آب بگذارید، تا هضم آن آسان تر شود.
قندها، منبع غنی آهن، کلسیم، منیزیم، روی، اسید فولیک، ویتامین E و امگا 3 و 6 چربی ضروری هستند. بنابراین تمام آجیل های با قند ساده برای خون رسانی بسیار مفید هستند. به این ترتیب، می توانید از آهن موجود در آجیل لذت ببرید.
گردو برای سلامتی بسیار مفید است زیرا با اسیدهای چرب امگا 3، 6 و 9 بسته بندی می شود. گردو، حاوی مقدار زیادی آهن است. در صورتی که دچار کم خونی شده اید، می توانید گردو مصرف کنید تا سطح هموگلوبین شما بهبود پیدا کند.
بهتر است گردو را به صورت خام مصرف کنید زیرا گردوی خام حاوی آهن بیشتری است.
پسته، یکی از مهم ترین آجیل ها است زیرا غنی از آنتی اکسیدان گاما توکوفرول، آهن و پتاسیم و ویتامین B6 است.
مصرف پسته تازه برای بهبود هموگلوبین بسیار مفید است شما می توانید بدون هیچ گونه نگرانی در مصرف کالری بسیار زیاد، پسته مصرف کنید.زیرا کالری پسته زیاد بالا نیست.
شما می توانید مواد غذایی خون ساز مختلف را با هم مخلوط کرده و یک معجون خون ساز مفید برای خود تهیه کنید. مثلا می توانید موز، گردو، پسته، دانه کنجد و آب هویج را به صورت یک معجون کامل و خون ساز مصرف کنید.
گوشت، مرغ و جگر از جمله خونسازترین مواد غذایی
شاید تاکنون اسم آهن حیوانی به گوشتان خورده باشد. تمام گوشتهای قرمز و گوشتهای دستهی ماکیان سرشار از آهن هستند که مانع از کم خونی میشوند.
البته در این میان گوشت بره بیشترین میزان آهن را از آن خود کرده و گوشت مرغ و جوجه آهن به نسبت کمتری دارند. جالب است بدانید که اگر سبزیجات سبز را به همراه گوشت ماکیان مصرف کنید میزان جذب آهن بیشتر خواهد شد.
جگر نیز یکی دیگر از منابع سرشار از آهن و اسید فولیک است. البته به غیر از جگر دل، قلوه و همچنین زبان گاو نیز سرشار از آهن است که میتواند در رژیم غذایی افرادی که دچار کم خونی هستند قرار بگیرد.
غذاهای دریایی
غذاهای دریایی چون ماهی، خرچنگ و میگو نیز حاوی آهن هستند. در میان ماهیها تعداد بیشماری منبع آهن هستند که ماهی ساردین کنسرو شده در روغن، ماهی سالمون، لوزی ماهی، ماهی لوتی، ماهی تن تازه و یا کنسرو شده و … تعدادی از این دست هستند.
در خوردن ماهیها نیز باید دقت بسیاری کرد. مثلاً ماهی سالمون که سرشار از آهن است به میزان قابل توجهی کلسیم نیز دارد. جالب است بدانید که همین کلسیم میزان جذب آهن را پایین میآورد.
پس میتوان فهمید که غذاهای سرشار از کلسیم نباید به همراه غذاهای سرشار از آهن مصرف شوند. به طور مثال شیر، ماست، پنیر، کفیر، ساردین، توفو، بروکلی و … که سرشار از کلسیم هستند نباید به همراه مواد غذایی سرشار از آهن مصرف شوند.
سبزیجات برگ سبز
سبزیجات برگ سبز مخصوصاً سبزیجاتی که برگ سبز تیره دارند سرشار از آهن هستند. اسفناج، برگ چندر، کلم کالی و … برخی از سبزیجات برگ سبز تیره هستند که خوردن آنها به کم خونی کمک میکند.
اما دقت کنید که این مدل سبزیجات به ویژه اسفناج و کلم کالی چون دربردارندهی اکسالات هستند به تنهایی به درمان کم خونی شما کمک نخواهند کرد و باید با مواد غذایی دیگر همراه شوند تا میزان جذب آهن را بالا ببرند.
برای آنکه سبزیجات برگ سبز تیره بتواند برای کم خونی مفید واقع شود باید به همراه مواد غذایی حاوی ویتامین C که به بدن در جذب آهن کمک میکند مصرف شوند.
از این رو به همراه این سبزیجات میتوانید پرتغال، توت فرنگی یا فلفل قرمز مصرف کنید تا جذب آهن به میزان قابل توجهی بیشتر شود.
آجیل یکی از خونسازترین مواد غذایی
بسیاری از دانهها و آجیل سرشار از آهن هستند. این مواد خوراکی نه تنها به تنهایی مزهای بینظیر دارند بلکه میتوانند همراه با غذا و یا سالاد و ماست نیز سرو شوند.
بادام هندی، پسته، تخمه آفتابگردان، گردو و … تعدادی از خوراکیهای سرشار از آهن هستند. شاید برایتان سوال باشد که چرا بادام در لیست خوراکیهای سرشار از آهن نیست.
بادام به دلیل آنکه منبعی سرشار از کلسیم است به اندازهی کافی میزان آهن را بالا نمیبرد و باید همراه با خوراکیهای دیگر مصرف شود.
یکی دیگر از خونسازترین مواد غذایی سرشار از آهن حبوبات هستند که خطر ابتلا به کم خونی را کاهش میدهند. حبوبات از آنجا که قیمت کمتری نسبت به گوشت دارد؛ میتواند انتخاب خوبی برای رژیم روزانه باشد.
نخود، لوبیا قرمز، لوبیا چشم بلبلی، دانه سویا، لوبیا چیتی، نخودفرنگی و … از جمله حبوبات غنی از آهن هستند.
مواد غذایی دیگری که کمک به کم خونی میکنند بسیار متنوع هستند که مهمترین آنها عسل، کنجد، گندم، شاه دانه، تخم گشنیز و زنجبیل است.
عسل پس از وارد شدن به کبد به خون تبدیل شده و خطر ابتلا به کم خونی را به طرز عجیبی پایین میآورد.
سایر خونسازترین مواد غذایی
جالب است بدانید که دانههای روغنی به ویژه کنجد علاوه بر کم خونی بر روی چشم و مو نیز تاثیرگذار هستند. شیرهی انگور و آبگوشت نیز از دیگر مواد غذایی خون ساز در طب سنتی هستند.
همچنین میوههایی چون انار، پرتغال، هویج، آلو، سیب، موز، زردآلو و … هم به میزان قابل توجهی میتوانند خطر ابتلا به کم خونی را کاهش دهند. بنابراین اگر میخواهید دچار کم خونی نشوید مواد غذایی سرشار از آهن، اسید فولیک و ویتامین B۱۲ مصرف نمایید.
گیاهان دارویی خونساز
گیاهان دارویی یکی از بهترین گزینهها برای بالا بردن سطح هموگلوبین هستند.
اگر چه ادویههایی مانند آویشن، جعفری و زیره سرشار از آهن هستند، اما مقداری که معمولا مصرف میشود به اندازهای نیست که تفاوت زیادی ایجاد کند. آنها نیاز روزانه شما را به آهن تأمین میکنند.
برگ گزنه
این گیاه دارویی میتواند نقش بسیار مهمی در بالا بردن سطح هموگلوبین داشته باشد. برگ گزنه غنی از آهن، ویتامینهای B و C و ویتامینهای دیگری است که تعداد گلبولهای قرمز را افزایش میدهد.
شکلات تلخ یکی از خونسازترین مواد غذایی
خبر خوب برای دوست داران شکلات تلخ! مصرف شکلات تلخ به راحتی میتواند سطح هموگلوبین را تقویت کند، زیرا هر ۱۰۰ گرم از ۸۰% شکلات تلخ میتواند ۱۷ میلیگرم آهن را در اختیار شما قرار دهد؛ به این معنی که حدود ۹۰ درصد از سهمیه روزانه آهن شما را تأمین میکند.
برخی تدابیر طب سنتی برای رفع کمخونی
- ــ پیادهروی روی سنگریزهها یا قلوهسنگها روزانه 30 دقیقه بهصورت پابرهنه
- ــ کوبیدن پاشنه پا به زمین روزانه 40 بار
- ــ قرار دادن تکه آهنی که نه رنگ و نه زنگ داشته باشد داخل خورشتها (حسوم)؛ توصیه میشود این کار را در 10 دقیقه پایانی طبخ غذاهای خورشتی انجام دهید.
- ــ خواندن سوره “حدید و یس”
- ــ طرز خوابیدن نیز در جهت شمال و جنوب جغرافیایی بیتأثیر نیست؛ تأکید میشود افرادی که کمخونی دارند از خوابیدن روی تختخوابهای فرفوژه خودداری کنند، چهبسا کمخونی را در آنها تشدید میکند.
- گیاهان و میوههای خونساز
- ــ از جمله گیاهانی که خاصیت خونسازی دارند، میتوان به یونجه، گزنه، شبدر، عناب، زرشک، آلبالو، انار و سیب اشاره داشت.
- ــ میتوان یونجه یا شبدر را با سالاد فصل مخلوط و میل کرد.
- ــ در یک استکان عرق گزنه، دو قاشق غذاخوری شیره انگور مخلوط و میل شود.
- در یک استکان جوشانده گل بابونه، دو قاشق غذاخوری آب آلبالو ریخته و میل شود.
- یک قاشق غذاخوری آویشن و هفت عدد عناب را با سه لیوان آب مخلوط کرده آن را جوشانده، صاف کرده و میل کنید.
- در یک لیوان جوشانده گل ختمی سه قاشق غذاخوری آب زرشک مخلوط کرده و میل شود.
- شبهنگام در یک سیب سرخ هفت عدد میخ طویله را وارد کرده و صبحهنگام میخها را خارج کرده و میل شود.
معجون برای رفع کم خونی با استفاده از خونسازترین مواد غذایی
یا می توانید از معجون زیر برای رفع کم خونی و افزایش گردش خون استفاده کنید:
- یک قاشق عسل
- پودر دارچین
- چند عدد برگه زرد آلو
- عرق بیدمشک
- انجیر خشک
- 1 تا دو عدد موز
برای تهیه این معجون، تمام مواد را کاملا ترکیب کرده و مخلوط کنید. به همین راحتی معجون شما آماده است و می توانید روی آن کمی کنجد بریزید و میل کنید.
