مقایسه کردن خود با دیگران یکی از بزرگ ترین اشتباهاتیست که در زندگی انجام می دهید. با این کار شادی و رضایت را از خود و زندگی تان دور می کنید و پیشرفت هایتان دیگر به چشمتان نمی آید. برای اینکه از این منجلاب مقایسه خلاص شوید این بخش از موفقیت پارس مگ را از دست ندهید.
چرا اغلب مقایسه کردن خود با دیگران بد است؟
«آنها خیلی خوشبخت به نظر می‌رسند. شرط می‌بندم هرگز باهم دعوا نمی‌کنند. چرا زندگی من مثل آنها نیست…» مطمئنا همه ما وقتی در صفحات رسانه‌های اجتماعی عکس‌های دوستان شو همکاران و حتی غریبه‌ها را می‌بینیم، این جملات را به خودمان می‌گوییم و آرزو می‌کنیم ای‌کاش می‌توانستیم حتی برای لحظه‌ای هم که شده جای آنها باشیم.
ساعت‌ها در میان عکس‌هایشان می‌گردیم و به تصمیماتی فکر می‌کنیم که ما را به شرایط فعلی‌مان رسانده‌اند. حتی گاهی گمان می‌کنیم تقصیر ماست که زندگیِ آنها آن‌قدر «عالی» به نظر می‌رسد و زندگی ما «بد».
روان‌شناسان این حالت را تلۀ مقایسه اجتماعی می‌نامند. شکی نیست که ظهور رسانه‌های اجتماعی این تله را خیلی بزرگ‌تر و رهایی از آن را دشوارتر کرده است. بسته به اینکه با چند نفر در رسانه‌های اجتماعی ارتباط دارید و اینکه هر چند وقت یک بار عکس‌هایشان را پست می‌کنند، هر روز با دنیایی از چهره‌های خندان و لحظاتی روبه‌رو هستید که عمدا با این هدف طراحی شده‌اند که شاد و خوشبخت و مثبت و پربازده بودنِ مردم را نشان دهند؛ اما در واقع آن لحظه‌ها به این دلیل انتخاب شده‌اند که آشفتگی و پریشانیِ زندگیِ هرروز‌ۀ افراد را پنهان کنند.
به‌بیان ساده، آن لحظات ممکن است واقعی باشند، اما نشان‌دهنده این نیستند که واقعاً در آن لحظه، در زندگیِ فرد چه اتفاقی در حال روی‌دادن است. احساس فشاری که از مقایسه زندگی دیگران با خودتان تجربه می‌کنید ممکن است به‌شدت زندگی‌تان را مختل کند و از نظر احساسی و جسمی و روحی برایتان مخرب باشد.
بعضی از پژوهش‌ها نشان می‌دهند که مقایسه کردن خودتان با کسی که تصور می‌کنید زندگی بهتری دارد و موفق‌تر است باعث می‌شود افراد بیشتری را پیدا کنید که از شما خوشبخت‌تر و موفق‌ترند. در واقع، تصور ذهنی‌تان برای مقایسه کردن خودتان با دیگران سبب می‌شود مدام متوجه ضعف‌ها و ایرادهای خودتان بشوید.
دلایل مقایسه خود با دیگران
دوست داشتن خود اولین قدم در خودشناسی است. مقایسه چیزی است که برای همه افراد اتفاق می‌افتد اما مقایسه زیاد می‌تواند علل مشخصی داشته باشد که در ادامه به برخی از مهم‌ترین دلایل آن اشاره خواهیم کرد.
عدم اعتماد به نفس کافی
زمانی که خود کم بینی و عدم اعتماد به نفس در افراد وجود داشته باشد، گرایش به مقایسه خود با دیگران به طور طبیعی شکل می‌گیرد و روز به روز قوی‌تر می‌شود. شاید علت این امر این است که می‌خواهیم بدانیم چرا نمی‌توانیم مانند دیگرانی باشیم که از نظر ما موفق و یا کامل هستند.
جالب است بدانید بسیاری از افرادی که دائماً درگیر مقایسه خود با دیگران هستند لزوماً افراد شکست‌خورده و ناموفقی نیستند بلکه به خاطر عدم اعتماد و اطمینان کافی نسبت به خود و انتخاب‌هایشان نمی‌توانند موفقیت‌های خود را ببیند و دائماً از نظرشان دیگران بهتر عمل می‌کنند.
اگر این افکار و احساسات در شما نیز به میزان زیادی وجود دارد لازم است که برای ارتقا و بهبود اعتماد به نفس خود کاری انجام دهید. مراجعه به روانشناس و شرکت در جلسات روان‌درمانی کمک زیادی در این زمینه به شما خواهد کرد.
ترس و احساس ناامنی از دلایل مقایسه خود با دیگران
افراد گاهی به دلیل ترس و ناامنی، حسادت خودشان را دیگران مقایسه می‌کنند. به عنوان مثال زمانی که طرف مقابل به موفقیتی می‌رسد یا ماشین جدید می‌خرد، شخص احساس ناامنی می‌کند و این موفقیت‌ها را با زندگی و موفقیت‌های خود مقایسه می‌کند و نشخوارهای ذهنی، حسادت و خشم درونی در او ایجاد می‌شوند. گاهی افراد به دلیل ترس از اینکه طرف مقابل به قدری رشد کنند که آنها دیده نشوند و فراموش شوند نیز خودشان را با دیگران مقایسه می‌کنند تا مطمئن شوند که خودشان نیز باارزش هستند و دیده می‌شوند.
کمال گرایی افراطی
کمال‌گرایی یکی از ویژگی‌های شخصیتی است که می‌تواند منجر به انجام مقایسه زیاد درباره خود با دیگران شود. در کمال‌گرایی فرد می‌خواهد همه چیز را به بهترین شیوه انجام دهد. این ویژگی باعث می‌شود هیچ‌گاه از کارها و فعالیت‌های خود راضی نباشید.
توجه کنید که برای موفقیت و سلامت جسم و روان لازم است که در کنار دوست داشتن خود از رفتارهای خود نیز رضایت داشته باشید. عدم رضایت از خود، شما را درگیر مقایسات آزاردهنده‌ای خواهد کرد. معمولاً تغییر و تعدیل ویژگی کمال‌گرایی توسط خود فرد دشوار است و نیاز به مداخلات حرفه‌ای از جانب روانشناس دارد.
انگیزه نداشتن برای رشد و پیشرفت کردن
برخی از افراد نیز به دلیل اینکه انگیزه و پشتکار لازم برای رشد و پیشرفت کردن را ندارند، به کسانی که رشد کرده‌اند و به موفقیت رسیده‌اند پیشرفت می‌کنند، حسادت می‌کنند و خودشان را با دیگران مقایسه می‌کنند.
عدم داشتن روحیه انعطاف‌پذیر
برخی از افراد روحیه و دید انعطاف‌پذیری ندارند. به همین خاطر برای رسیدن به موفقیت و پیشرفت فکر می‌کنند که تنها یک راه مشخصی وجود دارد. این افراد این مسئله را در نظر نمی‌گیرند که موفقیت هر کس به شرایط و توانایی‌های خود او بستگی دارد و افراد در زندگی برای رسیدن به موفقیت باید مسیر منحصر به فرد خودشان را پیدا کنند.
در نظر نگرفتن این موضوع باعث می‌شود که شما دائماً به دنبال یک راه حل کلی باشید و همیشه برای رسیدن به پیشرفت خودتان را باید با دیگران مقایسه کنید تا با استفاده از معیارهای آنها بتوانید به نتیجه مشابهی دست یابید.
راهکارهای رهایی از مقایسه کردن خود با دیگران
اگر دست از مقایسه کردن خود با دیگران بردارید، از زندگی‌تان رضایت بیشتری خواهید داشت؛ اما چطور می‌توانیم در حالی که با تصاویر شاد و خندان افراد در رسانه‌های اجتماعی مواجه هستیم دست از مقایسه کردن خود با دیگران برداریم؟ در ادامه، به پنج گامی که باید در این راه بردارید اشاره می‌کنیم.
تمرکز بیرونی را به تمرکز درونی تغییر دهید
برگرداندن نگاهتان از بیرون به درون کار آسانی نیست، اما ارزش امتحان‌کردن را دارد. باید دست از مقایسه کردن خود با دیگران بردارید، زیرا فقط خودتان می‌توانید به خودتان اعتبار ببخشید. ممکن است این کار کم‌ارزش به نظر برسد، اما بسیار مؤثر است.
اگر تاکنون این ایده را امتحان نکرده‌اید یا از تصور اینکه با خودتان تعامل داشته باشید می‌ترسید، مطمئنا اجرای این ایده در زندگی‌تان خیلی سخت خواهد بود. بهترین کار برای شروع این است که با مدیتیشن یا هر روش دیگری که می‌شناسید با خودتان خلوت کنید.
سپس با این پرسش پیش بروید که «اثرات بیرونی‌ای که خواسته یا ناخواسته اجازه داده‌ام من را هدایت کنند چه هستند؟» به موقعیت‌هایی فکر کنید که باعث شده‌اند خودتان را با فرد دیگری مقایسه کنید. آیا بیشترین زمانی که خودتان را مقایسه کرده‌اید در گشتن در صفحات رسانه‌های اجتماعی بوده؟
آیا فرد خاصی هست که دائما از خود و زندگی‌اش تعریف می‌کند یا سؤالاتی از شما می‌پرسد که سبب می‌شود احساس کنید از او پایین‌ترید؟ یا شاید انجام بعضی کارها مثل گشت‌زنی در فروشگاه‌ها و رفتن به محله‌های ثروتمندنشین است که باعث می‌شود از زندگی‌تان ناراضی باشید.
به این مسائل بیندیشید یا درباره‌شان بنویسید. سپس تجسم کنید چه اتفاقی می‌افتاد اگر نیروها، نظرات یا افکار بیرونی روی شما اثر نمی‌گذاشتند. وقتی در حال انجام این کار هستید، هر بار که حس کردید دوباره تحت نفوذ نیروهای بیرونی هستید به جای اول برگردید و از اول آغاز کنید.
برای رهایی از مقایسه خود با دیگران، یاد بگیرید
موفق ترین افراد دنیا زمانی پیشرفت کرده‌اند که در کنار فردی که از خودشان بهتر بوده کار کرده‌اند. یادتان باشد که اگر یک رقیب خوب و حرفه‌ای نداشته باشید، انگیزه‌ای هم برای پیشرفت نخواهید داشت. پس اگر با کسی آشنا شدید که از شما بهتر بود، قبل از هر چیز او را یک معلم در نظر بگیرید و سعی کنید از او یاد بگیرید.
بعد او را به چشم یک رقییب حرفه‌ای ببینید که برای رسیدن به او باید تلاش زیادی کنید و چیزهای جدیدی یاد بگیرید. مهم نیست در نهایت چه کسی بهتر از دیگری است چون این روش به شما کمک می‌کند که علاوه‌بر سرکوب احساسات منفی از مقایسه خود با دیگران ، همیشه در حال پیشرفت باشید و خیلی سریع پله‌های موفقیت را طی کنید.
میزان استفاده از رسانه‌های اجتماعی را محدود کنید
وقتی دائم برای اعتباربخشی به خود و زندگی‌تان به بیرون نگاه می‌کنید، به‌راحتی در تلۀ مقایسه اجتماعی می‌افتید. اگر می‌خواهید کمتر خودتان را با دیگران مقایسه کنید، زمان استفاده از رسانه‌های اجتماعی را محدود کنید.
تصاویری که در آنجا می‌بینید اغلب به‌دقت طراحی شده‌اند تا لحظاتی بی‌عیب در زندگیِ آشفتۀ دیگران را نشان دهند؛ اما باور کنید این عکس‌ها هیچ ارتباطی با زندگی‌های واقعی این افراد ندارند. حتی پژوهش‌ها نشان داده‌اند زوج‌هایی که مدام عکس‌هایی از لحظات شاد و خوشبخت پست می‌کنند در واقعیت با مشکلات زیادی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند و زندگی زناشویی موفقی ندارند.
گاهی اوقات ریسک پذیر باشید
وقتی خودتان را با ابزار خودتان قضاوت کنید، برای شروع های کوچک آزادی بیشتری خواهید داشت و ریسک های افزایشی را به همراه دارید. این ریسک ها به شما این توانایی را می دهد که از خودتان بهتر شوید و از خودتان جلو بزنید. آنچه مانع می شود افراد از خودشان جلو بزنند این است که از ریسک کردن می ترسند.
منبع محکمی از الهام بیابید
اشکالی ندارد یک یا دو نفر به‌عنوان منبع الهام در زندگی‌تان باشند. این مسئله می‌تواند تا حدودی هدایت بیرونی در زندگی‌تان ایجاد کند. نیازی نیست این افراد افرادی مشهور باشند، بلکه ممکن است این منبع الهام مربی یوگا، دوستی خوب، یکی از همکارانتان یا فردی باشد که در مسیری مشابه شما گام برمی‌دارد. وقتی احساس ناامیدبودن می‌کنید یا مسیرتان را گم کرده‌اید و ممکن است دوباره در تلۀ مقایسه بیفتید، می‌توانید از این افراد الهام بگیرید.
بپذیرید که هیچ‌کس کامل نیست
این یک حقیقت است که هیچ‌کس کامل نیست و تقریباً همه ما این را می‌دانیم. با این حال بسیاری از افراد زمانی که به وجود نقایصی در خودشان فکر می‌کنند از نظر هیجانی احساس بسیار بدی پیدا می‌کنند که انگار به آنها می‌گوید باید کامل باشی.
تلاش کنید تا زمانی که این احساسات به سراغ شما می‌آیند آنها را مدیریت کنید و در آنها غرق نشوید. به خودتان بگویید که هیچ‌کس در هیچ زمانی نتوانسته است کامل و بی‌نقص رفتار کند. پس به‌جای مقایسه و انتظار بی عیب و نقص بودن تلاش کنید تا راهی برای ارتقای توانایی‌هایتان پیدا کنید.
گذشته‌تان را دوست داشته باشید
به زندگی هر کسی که نگاه کنید، متوجه می‌شوید که هر کسی اشتباهاتی را انجام داده است. شما نیز به عنوان یک انسان، خالی از اشتباه نبوده‌اید. اشتباهات‌تان را ببخشید و گذر کنید. گذشته‌تان را با همه کم و کاستی‌هایش دوست داشته باشید.
این کار، باعث می‌شود به جای سرزنش کردن خود و افسوس خوردن و در جا زدن، بتوانید حال و آینده‌تان را بسازید و اجازه ندهید گذشته، باعث شود مدام در زندگی در جا بزنید و در گذشته گیر کنید. شما هنوز فرصت‌های زیادی را در پیش رو دارید. سعی کنید از این فرصت‌ها به خوبی استفاده کنید تا در آینده افسوس نخورید که چگونه این روزها را هدر دادید.
شکرگزار باشید تا در تلۀ مقایسه نیفتید
اگر خود را متعهد کنید که عمیقا برای چیزهایی خوبی که در زندگی‌تان وجود دارند خوش‌حال باشید و آنها را هر روز به خودتان یادآوری کنید، کمتر احتمال دارد در دام مقایسه گرفتار شوید. هروقت کسی یا چیزی می‌خواهد شما را دوباره به تلۀ مقایسه بیندازد، فورا آن چیزهای خوب را به خودتان یادآوری کنید.
به‌علاوه، دیدن موفقیت دیگران نباید دنیای شما را به هم بریزد. حتی اگر فکر می‌کنید آنها همان کاری را انجام می‌دهند که شما انجام می‌دهید، تلاش‌ها و موفقیت‌هایشان به خودشان تعلق دارد. از مقایسه کردن خود با دیگران دست بردارید، زیرا آنچه شما تجربه می‌کنید با آنچه آنها تجربه می‌کنند تفاوت دارد. در اصل شما دارید ظاهر زندگی آنها را با باطن زندگی خودتان مقایسه می‌کنید که در واقع مقایسه اشتباهی است.
فاصله‌گرفتن از مسیر زندگی دیگران کمکتان می‌کند خودتان را از این احساس که باید پیشرفت‌تان را در مقایسه با پیشرفت دیگران بسنجید نجات دهید. حسی از شادیِ درونی در خودتان ایجاد کنید تا بتوانید پیشرفت‌های خودتان را ارج بنهید. وقتی برای دیگران خوش‌حال می‌شوید، راحت‌تر می‌توانید برای خودتان هم خوش‌حال شوید. وقتی پیروزی‌های دیگران را حتی اگر کوچک باشند می‌پذیرید، می‌توانید پیروزی‌های خودتان را هم ببینید و بپذیرید.
میزان استفاده از رسانه های اجتماعی را محدود کنید
استفاده از رسانه های اجتماعی در زندگی امروز جایگاه ویژه ای پیدا کرده است و زمان زیادی از زندگی افراد مختلف به این صرف، گشتن در این فضا می شود. این موضوع کم کم روی ذهن انسان اثر می کند و با دیدن صحنه های زیبا و به اصطلاح لاکچری آن ها در ذهن فرد زمینه های مقایسه شکل می گیرد.
باید دقت کرد که علاوه بر اینکه هر انسانی مسیر زندگی و داشته های خود را دارد و مقایسه به هیچ وجه جایز نیست؛ بلکه این تصاویر حقیقت زندگی افراد را بازگو نمی کند و تا حدودی کذب هستند. در فضای مجازی لحظه های زیبا و بی عیب به اشتراک گذاشته می شود و فردی از مشکلات و تنش های زندگی خود تصویری به نمایش نمی گذارد.
تحقیقات نشان می دهد که زوج هایی که مدام از زندگی خود عکس هایی زیبا و در اوج خوشبختی به اشتراک می گذارند، دارای زندگی زناشویی مشکل داری هستند.
بنابراین باید زمان و محتوای فضای مجازی خود را کنترل کنیم و بیشتر به سمت مطالبی برویم که باعث می شود خودمان را بیشتر دوست داشته باشیم. این کار برای کمک به ترک مقایسه خود با دیگران موثر است.
همیشه افرادی بهتر از شما خواهند بود
شاید برخی از افراد بر این باور نباشند اما حقیقت دارد که در برخی از زمینه‌ها، همیشه در جهان افرادی بهتر از شما خواهند بود، یعنی شما نمی‌توانید برترین شخص در همه زمینه‌ها باشید.
مقایسه کردن خود با دیگران را انگیزه‌ای برای پیشرفت بدانید
تقلای انسان برای خواستن چیزی که متعلق به دیگران است وقت هدردادن است؛ مگر اینکه چیزی که در دیگران می‌بیند و می‌خواهد واقعا ارزشمند باشد. چه‌کسی را بیشتر از همه تحسین می‌کنید؟ چه نوع مقایسه‌ای می‌تواند به‌واقع برای شما مفید باشد؟ برای مثال، آیا افرادی را می‌شناسید که فوق‌العاده مهربان و باگذشت‌اند؟
آیا کسانی را می‌شناسید که با خوبی‌شان واقعاً اثر مثبتی در دنیا می‌گذارند؟ به‌جای اینکه با افتادن در تلۀ مقایسۀ بیهوده وقت‌تان را تلف کنید، با مقایسه کردن خود با افراد مثبت اندیش و الهام‌بخش سعی کنید خودتان را به آنها شبیه کنید و فرد بهتری در زندگی‌تان باشید.
بر نقاط قوتتان تمرکز کنید
گاهی وقت‌ها برای اینکه بتوانید از شر مقایسه با دیگران خلاص شوید لازم است از خود سؤالات ساده‌ای بپرسید. مثلاً به جای جستجوی دائمی نقاط ضعفتان یک بار از خودتان بپرسید که «من چه نقاط قوتی دارم؟» می‌توانید این توانایی‌ها را جایی یادداشت کنید و تلاش کنید تا راه‌هایی را برای بهبود و ارتقای آنها بیابید. در واقع با رسیدن به خودشناسی در راستای مقایسه نکردن خود با دیگران گام بردارید.
خودتان را با خودتان مقایسه کنید
به جای مقایسه کردن خود با دیگران، خودتان را با شرایط فعلی خودتان مقایسه کنید. بررسی کنید که در گذشته چه ضعف‌هایی داشتید و اکنون چه ضعف‌هایی دارید و چگونه می‌توانید این نقاط ضعف را به نقاط قوت تبدیل کنید. مقایسه کردن خود با شرایط فعلی خودتان، باعث رشد شما خواهد شد.
موفقیت‌های کوچک‌تان را جشن بگیرید
به جای نادیده گرفتن موفقیت‌های کوچک‌تان، آنها را جشن بگیرید و واقعا شادی کنید. لازم نیست افراد زیادی را به جشن‌تان دعوت کنید. حتی اگر تنها هستید می‌توانید خودتان به تنهایی جشن بگیرید. به عنوان مثال به خودتان پاداش دهید و کاری را انجام دهید که عمیقا از آن لذت می‌برید. این پاداش و لذت دادن به ضمیرناخودآگاه‌تان، به شما کمک می‌کند تا انگیزه بیشتری برای پیشرفت کردن داشته باشید.
معایب مقایسه کردن خود با دیگران
شادی را از شما می‌گیرد
مقایسه کردن، شما را افسرده، غمگین و عصبی می‌کند و شادی را از شما می‌گیرد. به جای مقایسه کردن خود با دیگران، سعی کنید دیگران را به عنوان الگو و انگیزه خود در نظر بگیرید و اگر ویژگی مثبتی در آنها وجود دارد که دوست دارید شما هم داشته باشید، آن ویژگی را با کار کردن روی خود ایجاد کنید و نه اینکه حرص بخورید و احساس کنید شکست خورده هستید چون آن ویژگی را ندارید.
به عنوان مثال اگر دوست‌تان بسیار بااعتماد به نفس و بااراده است اما شما خودتان را ضعیف می‌بینید، به جای مقایسه کردن خودتان با او و دامن زدن به حس بی‌ارزشی و خودکم‌بینی خود، سعی کید مشکل را پیدا کرده و روی خودتان کار کنید تا شما هم مثل او قوی و بااعتماد به نفس شوید.
پیشرفت شما متوقف می‌شود
اگر وقت‌تان را با بررسی کردن موفقیت‌های دیگران و افکار منفی بگذرانید، از فرصت‌های رشد و پیشرفت خودتان عقب می‌مانید. با تمرکز کردن بر روی دیگران، تمرکزتان از روی خودتان برداشته خواهد شد و این موضوع هیچ نتیجه مثبتی برای شما در پی نخواهد داشت.
کاهش شدید اعتماد به نفس
مقایسه کردن خودتان با دیگران، هیچ فایده‌ای ندارد و به احساس بی‌ارزشی‌تان دامن می‌زند. این کار، فقط حال خود و زندگی‌تان را بد می‌کند و حتی بر روی طرز تفکر و رفتارهایتان نسبت به دیگران هم تاثیر منفی می‌گذارد.
افسردگی
افسردگی یکی از آسیب‌ها و پیامدهای مقایسه خود با دیگران است که می‌تواند به مرور زمان تشدید شود و تبدیل به افسردگی شدید شود که زندگی شخص را به شدت مختل می‌کند. مسلما اگر دچار افسردگی شوید، دیگر انگیزه‌ای برای پیشرفت نخواهید داشت و گمان می‌کنید که دیگران قوی‌تر از شما هستند و شما به دلیل ضعفتان، نمی‌توانید پیشرفت کنید.
اضطراب و افکار منفی
هرچقدر بیشتر خودتان را با دیگران مقایسه کنید، استرس و اضطراب بیشتری خواهید داشت و افکار منفی تمام ذهن و وجودتان را به اسارت خواهد گرفت.
