آش ماسوا شباهت زیادی به آش رشته دارد و با نخود، بلغور گندم، پیاز، کشک سابیده غلیظ، سبزی (اسفناج، گشنیز، تره، جعفری)، روغن، نمک، فلفل قرمز و زردچوبه درست شده و معمولا با نعنا داغ یا پونه خشک تزئین می‌شود. در طبخ این آش از حبوبات دیگر مانند لوبیا سفید نیز می‌توان استفاده کرد.در این مطلب از پارس مگ شما با طرز تهیه این آش آشنا خواهید شد.
آش محلی ماسوا در شهر دزفول در استان خوزستان و شهر بروجرد در استان لرستان، طرفداران زیادی دارد و تقریبا به شکلی یکسان طبخ می‌شود. «ماسوا» در زبان محلی به معنی «ماست با» است و «با» در اینجا به‌معنای «آش» است و از آنجا که در گویش کردی و لری، حرف «ب» در بیشتر مواقع «و» تلفظ می‌شود، این واژه از «ماست با» تبدیل به «ماست وا» شده است. حرف «ت» نیز به مرور زمان حذف شده است و در نتیجه نام این آش به «ماسوا» تبدیل شد.
نام این آش در شهر خرم آباد، مرکز استان لرستان، ماسوا است، در حالی که در شهرستان بروجرد از توابع لرستان به این غذا، «ماسوآ» یا «ماسوعا» و در اصطلاح لری، «ماست عبا» می‌گویند. آش ماسوا در واقع همان آش ماست یا دوغ است که می‌توان به‌جای آن‌ها از کشک هم استفاده کرد. طعم این آش با کشک خوشمزه‌تر می‌شود و طبخ آن نیز آسان‌تر است. به همین علت در این مقاله، طرز تهیه آش ماسوا با کشک را به شما آموزش خواهیم داد.
معنی ماسوا چیست ؟
ماسوا یا ماسوآ در اصل به معنی «آش با ماست» است. ماس کوتاه شده واژه «ماست» و «وا» همان «با» به معنی آش است. در اصل این واژه «ماستبا» بوده که در گویش لری و کردی به صورت «ماسوا» تلفظ می‌شود.
درباره آش ماسوا بیشتر بدانید
هر چند از اسم این واژه برمی‌آید که ماسوا یک آش با ماست است ولی می‌توان ماست را با دوغ یا کشک هم جایگزین کرد. اتفاقا درست کردن ماسوا با کشک، هم راحت‌تر و آسان‌تر است و هم طعم خوشمزه‌تری دارد. معمولا در طرز تهیه آش ماسوا از ماست یا کشک محلی ساییده شده استفاده می‌شود که شما می‌توانید در صورت دسترسی نداشتن به آن، از ماست یا کشک کارخانه‌ای هم استفاده کنید.
در طرز تهیه ماسوا یا آش ماست لری مواد اصلی شامل کشک، نخود، بلغور و اسفناج می‌شوند ولی می‌توانید به این ترکیب سبزیجات، حبوبات، برنج و مواد دیگر هم اضافه کنید. حتی خوزستانی‌ها در طرز تهیه آش ماسوا دزفول، از گوشت هم استفاده می‌کنند و آن را به عنوان یک وعده غذای اصلی با نان سرو می‌کنند.
البته اگر شما هم آشپز ماهری باشید می‌دانید که اضافه یا کم کردن برخی مواد به آش، کاملا سلیقه‌ای است و نیاز به سختگیری زیاد نیست. به همین خاطر هم آش ماسوا در شهرهای متخلف، موادی را اضافه یا کمتر دارد تا با طبع مردم آن منطقه خاص سازگاری داشته باشد. این غذا به عنوان غذای افطاری یا سحری ماه رمضان هم شناخته می‌شود. در کل به عنوان یک غذای سبک و ساده می‌توان آش ماسوا را در رژیم غذایی جای داد.
همچنین در پارس مگ بخوانید : آش شب یلدا و طرز تهیه انواع آن در شهرهای مختلف ایران
آش ماسوا مال کجاست ؟
آش ماسوا در اصل یک آش لری است و به لرستان و شهرستان بروجرد تعلق دارد ولی این آش در شهرها و استان‌های اطراف لرستان مثل اراک، ایلام و خوزستان هم پخته می‌شود. شیوه پخت این آش‌ها مشابه ولی مواد مورد استفاده در آن‌ها کمی متفاوت است. این آش در شهرهای مختلف با نام‌های آش «ماسوآ»، آش «ماسوعا» یا آش «ماست عبا» هم می‌گویند.
مواد لازم
برای ۴ نفر
- ۳۰۰ گرم نخود پخته
- یک کیلوگرم بلغور گندم
- ۳ عدد پیاز متوسط پوست کنده و خردشده
- ۵۰۰ گرم کشک سابیده غلیظ
- ۸۰۰ گرم اسفناج پاک شده و خردشده
- ۳ تا ۴ قاشق سوپ‌خوری روغن
- نمک، فلفل قرمز و زردچوبه به مقدار لازم
- نعنا داغ به مقدار دلخواه
طرز تهیه
۱. کمی روغن در یک قابلمه بریزید و روی حرارت متوسط رو به بالای گاز قرار دهید تا روغن داغ شود. سپس پیازهای خردشده را در روغن بریزید و تفت دهید تا نرم و طلایی شوند. در این مرحله کمی زردچوبه به پیازها اضافه کنید تا بوی خامی زردچوبه گرفته شود.
۲. بلغور گندم را با ۴ تا ۵ لیتر آب در قابلمه بریزید و شعله گاز را زیاد کنید تا آب به جوش بیاید.
۳. پس از جوشیدن آب، شعله گاز را کم کنید و اجازه دهید تا بلغورها برای ۲ ساعت، کم کم بپزند. در این حین، مدام بلغورها را هم بزنید تا به ته قابلمه نچسبند.
۴. اسفناج‌های خردشده را به‌همراه نخود پخته به بلغورهای پخته اضافه کنید و اجازه دهید تا آش برای یک ساعت جا بیفتد.
۵. در آخرین مرحله پخت، کشک، نمک و فلفل قرمز و روغن را در قابلمه آش بریزید و اجازه دهید تا با هم چند قل بخورند. آش را مزه کنید و در صورت نیاز نمک و فلفل بیشتری به آن بزنید. آش ماسوا پس از ۵ دقیقه آماده است.
۶. آش ماسوا را با نعنا داغ تزئین کرده و سرو کنید.
نکات مهم برای طبخ آش ماسوا
- شما می‌توانید علاوه بر نخود از لوبیا سفید هم در طبخ این آش استفاده کنید. برای این کار، نخود و لوبیا را از یک شب قبل خیس کنید و چند بار آب آن‌ها را عوض کنید تا نفخ آن‌ها گرفته شود. سپس آن‌ها را در یک قابلمه آب بپزید و کنار بگذارید تا برای طبخ آش ماسوا آماده باشند.
- برای اینکه این آش در زمان کوتاه‌تری آماده شود، از نخود کنسرو شده استفاده کنید.
- برای سبزی آش می‌توانید از ترکیب جعفری، تره، گشنیز و اسفناج استفاده کنید. سبزی‌ها را درشت خرد کنید.
- شما می‌توانید سبزی را نیز به‌همراه پیاز در مرحله اول تفت دهید.
- برای تهیه نعنا داغ، ۲ قاشق غذاخوری نعنای خشک را در روغن بریزید و برای ۳۰ ثانیه تفت دهید. توجه داشته باشید که نعنا خیلی زود می‌سوزد و طعم آن تلخ می‌شود. پس آن را زود از روی گاز بردارید.
- شما می‌توانید از پونه خشک هم برای تزئین آش ماسوا استفاده کنید.
- برای تزئین می‌توان از سیر داغ، پیاز داغ و نعنا داغ در کنار هم استفاده کرد.
- برخی افراد علاوه بر بلغور گندم از برنج نیم دانه هم در تهیه آش ماسوا استفاده می‌کنند.
- بلغور گندم را باید از یک شب قبل خیس کنید و چند بار آب آن را عوض کنید.
- شما می‌توانید کمی زعفران دم‌کرده را به‌همراه کشک در آش بریزید تا آش شما خوش‌عطروبو شود.
- کشک را برای ۲۰ دقیقه بجوشانید و به‌صورت گرم به قابلمه آش اضافه کنید، زیرا در غیر این صورت می‌برد. کشک باید در حین افزودن به قابلمه، هم‌دمای آش باشد.
- ماسووا یک غذای محلی دیگر خوزستان است که با گوشت، ماست، نخود، نمک، سیر، پیاز داغ، برنج، شوید و شنبلیله درست شده و با نان سرو می‌شود. برای طبخ این غذا، در ابتدا نخود و گوشت را با هم می‌پزند سپس برنج را اضافه می‌کنند. پس از پخت، آن‌ها را می‌کوبند و در ادامه بقیه مواد را اضافه می‌کنند و آن‌ها را روی حرارت می‌گذارند.
فوت و فن‌های طرز تهیه آش ماسوا
*علاوه بر اسفناج می‌توانید در طرز تهیه آش ماسوا از ترکیب سبزی آش هم استفاده کنید.
*در کنار نخود می‌توانید از لوبیا سفید هم استفاده کنید. در صورت استفاده از لوبیا سفید، این حبوب را هم خیس کنید ولی زمان مورد نیاز برای پخت لوبیا سفید کمتر از نخود است.
*به جای پختن نخود می‌توانید برای صرفه‌جویی در وقت، از کنسرو نخود استفاده کنید.
*در برخی شهرها در طرز تهیه آش ماسوا از برنج نیم‌دانه هم استفاده می‌شود. در طرز تهیه آش ماسوا با برنج چون زمان پخت برنج نیم‌دانه کوتاه است، می‌توانید آن را در ۲۰ یا ۳۰ دقیقه پایانی پخت اضافه کنید. اضافه کردن برنج، لعاب آن را بیشتر خواهد کرد.
*افزودن زعفران دم کرده به آش ماست خرم آبادی و لری می‌تواند طعم آن را خوشمزه‌تر و عطر آن را بیشتر کند.
*در شهرهای غربی مثل کرمانشاه بعد از پخت آش ماسوا کرمانشاهی روی آن را کمی روغن محلی هم می‌ریزند تا طعم آن خاص‌تر شود. در صورت استفاده از روغن کرمانشاهی، میزان چربی آش بسیار بالا می‌رود. پس بهتر است احتیاط کنید.
*اگر از کشک خانگی در طرز تهیه آش ماسوا استفاده می‌کنید قبل از اضافه کردن به غذا، آن را به مدت حدود ۲۰ دقیقه بجوشانید تا میکروب‌های احتمالی از بین بروند. زعفران را می‌توانید به کشک هم اضافه کنید.
فواید آش ماسوا
- کشک مانند دوغ و ماست یکی از فرآورده‌های فرعی شیر است که از جوشاندن و گرفتن کره دوغ درست می‌شود. این محصول لبنی، انرژی مورد نیاز بدن در رژیم غذایی روزانه را تامین می‌کند، گرسنگی را کاهش می‌دهد و حجم کمی از معده را اشغال می‌کند؛ البته کشک نفاخ است و روده را سفت می‌کند، برای همین باید با نعنای خشک مصرف شود.
- کشک، منبع غنی پیش‌ساز گلوتاتیون است که به‌خوبی از دستگاه گوارش جذب می‌شود. از خواص مهم گلوتاتیون می‌توان به کنترل رادیکا‌ل‌های آزاد، پیشگیری از سرطان‌ها، کند شدن روند پیری و افزایش طول عمر سلول‌ها اشاره کرد.
سفر به دزفول با طعم آش ماسوا
دزفول در کنار رودخانه دز در بخش جلگه‌ای استان خوزستان، یکی از شهرهای دیدنی در جنوب غربی ایران است که هر سال با جاذبه‌های طبیعی و تاریخی، گردشگران زیادی را به‌سمت خود می‌کشاند. در سفر به این منطقه از کشور به‌هیچ‌وجه تجربه مزه کردن غذاهای محلی را از دست ندهید.
آش ماسوا با طعمی پرملات و سیرکننده با تزئین نعنا داغ، وعده‌ای کامل و خوشمزه است که انرژی لازم برای یک روز گشت و گذار در شهر دزفول را برای شما فراهم می‌کند. خود را به یک رستوران محلی دعوت کنید و یک کاسه آش ماسوا سفارش دهید تا طعم و مزه این غذا را در خاستگاهش بچشید و لذت ببرید.
