کیست تخمدان یکی از شایع ترین مشکلات زنان است که در اکثر موارد خطرناک نیست و حتی به خودی خود برطرف می شود. اما در مواردی نیز این کیست ها خطرناک و سرطانی شده و نیاز به جراحی پیدا می کنند. علائم کیست تخمدان خطرناک را در این مقاله از سلامتی پارس مگ به شما خواهیم گفت. این مطلب را به هیچ وجه از دست ندهید.
کیست تخمدان چیست؟
تخمدان در حالت و شرایط عادی به اندازه یک بادام و یا حتی کوچکتر از آن هستند. هر ماه که یک تخمک از تخمدان آزاد می شود، شروع به رشد کرده و دور آن را یک مایعی می گیرد. زمانی سایز آن ها به یک سانت یا یک و نیم سانت برسد، می ترکد و تخمک را آزاد می کند.
گاهی اوقات ممکن است این پارگی اتفاق نیفتد و تخمک تبدیل به کیست تخمدان شود. در خانم های زیر سن یائسگی (زیر 50 سالگی) کیست های تخمدان اکثرا بدون علامت و خوش خیم هستند.
اندازه کیست ها اهمیت زیادی دارند. اگر این کیست ها زیر 3 سانتی متر باشند، اصلا کیست محسوب نمی شوند و کیست های بیشتر از 3 سانتی متر هم معمولا پس از مدتی از بین می روند.
کیست تخمدان چه علائم و نشانه هایی دارد؟
اگر کیست های ایجاد شده بزرگ باشد، علائمی شبیه به موارد زیر را تجربه خواهید کرد:
- احساس درد در ناحیه لگن
- احساس درد در بخش های مختلف بدن
- حالت تهوع و استفراغ داشتن
- نفخ شکم
- بروز تب
- تغییر در دفع ادرار
- افزایش وزن به صورت ناگهانی
- خونریزی بدون علت
- عدم بارداری
- درد در زمان رابطه جنسی
علائم کیست تخمدان در پریودی
یکی از سوالات پر تکرار در زنان این است که علائم کیست تخمدان در سیکل ماهانه (قاعدگی) چیست؟ اگرچه علائم این عارضه به هنگام قاعدگی تفاوتی با حالت نرمال ندارد، اما اغلب زنان مبتلا به انواع کیست به هنگام پریود، احساس ناخوشایند و درد شدید در ناحیه لگن می کنند. همچنین، اکثر این زنان از اختلالات قاعدگی مانند دوره های نامنظم، سنگین یا بیش از حد سبک چرخه قاعدگی رنج می برند.
علائم کیست تخمدان در دختران مجرد
دختران مجرد نیز همچون زنان و خانم هایی که دوران یائسگی را پشت سر گذاشته اند، ممکن است درگیر مشکل کیست تخمدان شوند. بدون شک علائمی که خانم ها و دختران در بروز این بیماری مشاهده می کنند، یکسان است.
اما علاوه بر آن ممکن است دختران با حساسیت در ناحیه سینه، حرکات دردناک روده، سرگیجه، تب، حالت تهوع، دردهای زیر شکم، عفونت های لگنی و ضعف و دیگر علائم را نیز در بدن خود مشاهده کنند.
علل ایجاد کیست تخمدان
دلایل زیادی می تواند منجر به بروز کیست در ناحیه تخمدان ها شود. اما به طور کلی زمانی که فولیکول های تخمک گذاری در بدن دچار پارگی نمی شوند و تخمکی در بدن آزاد نمی شود، ممکن است مایعات بیشتری درون این فولیکول ها تجمع کند. از این رو پس از مدت زمانی این فولیکول ها تبدیل به کیست تخمدان خواهند شد.
از سوی دیگر ممکن است فولیکول ها در رحم تخمک را آزاد کنند، اما به جای آن که کیسه این فولیکول ها حل شود، مجددا بسته شده و با دیگر مایعات و خون پر می گردد. در چنین حالتی کیست های جسم زرد به وجود می آیند که از جمله شایع ترین کیست های تخمدان هستند. پس در اصل علل بروز کیست های تخمدان می تواند در بدن هر فردی متفاوت باشد.
علل ایجاد کیست تخمدان در دختران مجرد
طبق تحقیقاتی که پزشکان بر روی این بیماری انجام داده اند، دریافته اند که هنوز علت اصلی ایجاد کیست های تخمدان در دختران مجرد مشخص نشده است. اما از جمله موارد مهمی که می تواند منجر به ایجاد کیست در ناحیه تخمدان دختران مجرد شود، عبارتند از:
- اضافه وزن
- اختلالات هورمونی
- اختلالات عملکردی تخمدان ها
- ژنتیک
- کم کاری تیروئید
- پر کاری تیروئید
- عدم تخمک گذاری
انواع کیست های تخمدان
کیست ساده یا فولیکولی
این نوع کیست ها را باید متداول ترین نوع کیست های تخمدان در خانم ها به شمار آوریم، در اصل کیست های فولیکولی از نوع کیست های ساخت و ساز بوده و به راحتی در زمان کوتاهی همچون دو ماه، از بین می روند.
این کیست ها را می توانیم کیست های خوش خیم به شمار آوریم که هیچ گونه علامتی نیز ندارند. از این رو تنها زمانی که خانم ها اقدام به سونوگرافی می نمایند، می توانند به صورت اتفاقی با حضور این کیست های تخمدان روبه رو شوند.
کیست بدخیم تخمدان ؛ علائم کیست تخمدان خطرناک
این نوع کیست ها سرطانی بوده و متاسفانه علائم خود را دیر نشان می دهند. از سوی دیگر نیز پس از تشخیص ممکن است به داروها و درمان های جراحی نیز به خوبی پاسخ مناسب ندهند.
کیست شکلاتی یا اندومتریوئید
هنوز هیچ کس نمی داند که چرا در بدن خانم ها، کیست های شکلاتی تشکیل می شود. اما در برخی موارد ممکن است این کیست ها به دلیل ژنتیک و وراثت در بدن به وجود آیند. درمان کیست های شکلاتی بسته به وضعیت هر فرد متغیر است. اما هنوز درمان قطعی برای آن وجود ندارد.
دیگر نمونه های کیست تخمدان نیز، از ویژگی های خاص خود برخوردار هستند که باید به صورت تخصصی به آن ها پرداخته شود.
سندرم تخمدان پلی کیستیک
تنبلی تخمدان شرایطی است که باعث بی نظمی در دوران عادت ماهانه، بروز جوش های چرکی یا آکنه، پوست چرب، رشد موهای زائد در صورت و بدن، یا ریزش موهای سر می شود. در چنین وضعیتی بارداری می تواند با مشکل مواجه شود و شیوع سندرم تخمدان پلی کیستیک در زنان بالا است.
کیست درموئید
به تومورهای خوشخیم که به آنها تراتوم بالغ می گویند، گفته میشود. یک نوع کیست غیرعادی است که اغلب در تخمدان زنان جوانتر ایجاد شده و ممکن است قطر آن تا حدود ۱۵ سانتیمتر هم رشد کند. این کیست می تواند حاوی انواع دیگر بافتهای بدن مانند چربی و گاهی اوقات استخوان، مو و غضروف باشد.
کیستهای فولیکولار
به کیستهای ساده می گویند. این کیست ها در زمانی که تخمکگذاری انجام نشده یا زمانی که فولیکول بالغ فرو میریزد ایجاد میشوند. کیست فولیکولار در زمان تخمکگذاری شکل میگیرد و اندازه آن در حدود ۵ تا ۷٫۵ سانتیمتر خواهد شد.
پارگی این نوع کیست باعث بروز درد شدید و تیز در سمت تخمدان دارای کیست شود. این درد تیز یا میتلشمرز در میانه دوره عادت ماهیانه در زمان تخمکگذاری روی می دهد. حدود بیست درصد از زنان دارای این نوع کیست دچار درد شدید میشوند. این کیستها عمدتاً علامتی ندارند و پس از چند هفته یا چند ماه از بین میروند.
کیست لوتوم کورپوس
این نوع کیست در حالتی به وجود می آید که پس از تخمکگذاری، فولیکول به چیزی که به آن لوتوم کورپوس گفته میشود تبدیل شود. اگر بارداری اتفاق نیفتد اغلب لوتوم کورپوس تجزیه می شود و از بین میرود. گاهی این کیست پر از مایع و خون می شود و داخل تخمدان باقی می ماند یکی از ویژگیهای این کیست این است که معمولا فقط در یک طرف ایجاد شده و علامت خاصی نیز ندارد.
کیست ادنوما
آدنوما نوعی تومور خوشخیم است که در بافت تخمدان ایجاد شده ممکن است بسیار بزرگ شود و قطر آن از ۳۰ سانتیمتر هم بیشتر شود.
کیست هموراژیک ؛ علائم کیست تخمدان خطرناک
این نوع؛ به اصطلاح یک کیست عملکردی است و در زمان خونریزی کیست ایجاد میشود. علائم این نوع کیست عبارتند از درد شکم در یک طرف بدن.
تاثیر سن در تشکیل کیست های تخمدان
کیست های تخمدان در هر سنی ممکن است به وجود آیند اما شایع ترین زمان به وجود آمدن آن ها بین سنین بین 15 تا 49 سالگی است. بعد از دوران یائسگی این کیست ها اهمیت زیادی پیدا می کنند، زیرا می توانند از نشانه های سرطان تخمدان باشند.
در خانم های جوان معمولا کیست های تخمدان خوش خیم هستند، ولی زمانی که اندازه آن ها بزرگ شود، می تواند مشکلات زیادی از جمله پیچیدن تخمدان به دور خود و پارگی کیست های تخمدان را نیز ایجاد کند. این در حالی است که در کیست های کوچک تر این اتفاقات معمولا کمتر رخ می دهند.
اندازه کیست تخمدان
اکثر خانم ها ممکن است در زندگی خود دچار عارضه کیست تخمدان شوند. اندازه کیست تخمدان ممکن است به گونه ای باشد که اصلا نیازی به درمان آن وجود نداشته باشد. در واقع سایز کیست ها بیشتر از هر عاملی به روند رشد آن بستگی دارد. بسیاری از کیست های تخمدان فانکشنال حدود 3 تا 5 سانتی متر هستند و نیازی به انجام جراحی برای درمان آن ها وجود ندارد.
اندازه کیست تخمدان برای جراحی ؛ علائم کیست تخمدان خطرناک
از سوالات پرتکرار که اکثر بانوان مطرح می کنند، این است که چه اندازه کیست تخمدان نیاز به جراح دارد؟ آیا کیست تخمدان 10 سانتی، کیست تخمدان ۴ سانتی و کیست هفت سانتی تخمدان روش درمان یکسانی دارند؟ بهتر است بدانید که اندازه کیست تخمدان برای جراحی باید بالاتر از 4 سانتی متر باشد. این نکته به این معناست که کیست ۳ سانتی تخمدان نیازی به جراحی برای درمان ندارد.
درمان کیست های تخمدان
بعد از تشخیص کیست تخمدان توسط سونوگرافی، متخصص زنان بسته به نوع کیست ها درمان های مختلفی را شروع می کند. اگر این کیست ها عملکردی یا فانکشنال باشند، با مصرف یک دوره کوتاه معمولا دو تا سه ماه استفاده از قرص های جلوگیری می توان روند رشد کیست را کنترل کرد.
در مواردی که درمان کیست ها نیاز به جراحی داشته باشد این جراحی به صورت کم تهاجمی تقریبا در تمام موارد با لاپاراسکوپی انجام می شود و حدالامکان بدون اینکه تخمدان برداشته شود این جراحی انجام می شود حتی در مواقعی که کیست اندازه بزرگی داشته باشد.
درمان این نوع عارضه در بیشتر مواقع با دارو درمانی و یا تجویز هورمون ضد بارداری صورت خواهد گرفت. در صورتی که با این روش ها کیست برطرف نشود، متخصص زنان و زایمان از روش جراحی برای کیست تخمدان با استفاده از لاپاراسکوپی استفاده می کند.
علائم کیست تخمدان خطرناک چیست؟ اگر کیست های تخمدانی بدخیم بلافاصله بعد از تشخیص از طریق معاینه فیزیکی و یا سونوگرافی درمان نشوند، عوارضی همچون تومور و یا سرطان تخمدان را برای بیمار به همراه خواهند آورد. اما کیست های کوچک به صورت خودکار و همراه با دوره قاعدگی برطرف می شوند. کیست هایی نیز هستند که با مصرف برخی داروها قابل درمان است.
بهترین قرص برای کیست تخمدان
بهترین قرص برای کیست تخمدان تنها در حالتی قابل تجویز است که دکتر شما را معاینه و نتایج آزمایش ها را بررسی کند. در غیر این صورت نباید به مصرف قرص برای کیست تخمدان به صورت خودسرانه بپردازید. چرا که عوارض این نوع داروها بسیار زیاد است و اگر بدون تجویز پزشک و به میزان نامناسب مصرف شوند، می توانند مشکلات جدی برای شما به همراه داشته باشند.
درمان کیست تخمدان در دختران
این عارضه در دختران اغلب زمینه ارثی و مادرزادی دارد و معمولا در دخترانی که قاعدگی های نامنظم را تجربه می کنند، بیشتر دیده می شود. درمان کیست تخمدان در دخترها از اهمیت بسزایی برخوردار است، زیرا عدم درمان به موقع می تواند سبب ناباروری و حتی سرطان رحم و تخمدان شود. اغلب کیست ها با دارو درمان می شوند و نیازی به جراحی ندارند.
کیست تخمدان و ناباروری
همان طور که در بخش های قبل اشاره شد، کیست تخمدان انواع مختلفی دارد. انواعی از کیست های تخمدان که می توانند روی باروری تأثیر بگذارند و سبب ناباروری شود شامل موارد زیر هستند:
آندومتريوز: كيست هايی هستند كه در اثر بافت اضافی ايجاد مي شوند، شرايطی كه در آن بافت بطور معمول رحم (آندومتر) را دراز می كند که در خارج از رحم رشد مي نماید. این کیست تخمدان ممکن است با مشکلات باروری همراه باشد.
کیست تخمدان ناشی از سندرم تخمدان پلی کیستیک: سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) شرایطی است که توسط بسیاری از کیست های کوچک در تخمدان ها، دوره های نامنظم و سطح بالای هورمون های خاص مشخص می شود. این عارضه با تخمک گذاری نامنظم همراه می باشد، که ممکن است در برخی از مشکلات به باروری منجر شود.
تشخیص کیست تخمدان در دختران چگونه انجام می شود؟
دختران و زنانی که به بیماری کیست تخمدان مبتلا شده اند، اصولا با انجام برخی آزمایشات می توانند از ابتلا به این بیماری مطمئن شوند. از جمله آزمایشات تشخیصی برای این بیماری، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سونوگرافی لگنی
- لاپاراسکوپی
- آزمایش خون 125 CA
- ام آر آی
- سی تی اسکن
چه زنانی بیشتر در معرض ابتلا به کیست تخمدان هستند؟
همانطور که گفتیم کیست تخمدان ممکن است در هر سنی در بدن خانم ها به وجود آید. از این رو نمی توانیم بیان کنیم که این بیماری محدوده سنی خاصی دارد. اما آماری که در این خصوص منتشر شده است، نشان می دهد بیشتر افرادی که به کیست تخمدان مبتلا می شوند در محدوده سنی 15 تا 49 سال هستند.
در دختران، اغلب کیست های تخمدان خوش خیم بوده و از این رو درمان آن نیز آسان تر خواهد بود. اما پس از دوران یائسگی ابتلا به این بیماری می تواند خطرات بیشتری را با خود به همراه داشته باشد.
آیا کیست تخمدان عوارض دارد؟ علائم کیست تخمدان خطرناک
بدون تردید افرادی که به بیماری هایی همچون کیست تخمدان مبتلا می شوند، در بدن خود با عوارض خاصی مواجه می گردند. اما باید به این نکته اشاره کنیم که همه کیست های تخمدان خطرناک نیستند. بسته به نوع کیستی که در بدن به وجود می آید، عوارض و خطرات آن مشخص می شود. ممکن است برخی از کیست های تخمدان، هیچ گونه عوارض و خطری با خود به همراه نداشته باشند.
اما درصد کمی از این کیست ها وجود دارند که بدخیم هستند و سرطانی بودن آن ها خطرناک است. از جمله شایع ترین عوارض این بیماری، باید به نازایی در زنان و دختران اشاره کنیم. علاوه بر این نیز ممکن است برخی با پارگی کیست و پیچ خوردگی تخمدان در بدن مواجه شوند که البته این موارد جزو عوارض احتمالی به شمار می روند.
آیا در ناحیه پایین شکم احساس ناراحتی می کنید؟ علائم کیست تخمدان خطرناک
کیست تخمدان اگر پاره شود با درد ناگهانی و شدید در یک سمت لگن خود را نشان می دهد، این حالت در اثر ضربه خوردن، ورزش یا رابطه جنسی می تواند ایجاد شود. پارگی کیست تخمدان می تواند باعث بروز انقباض شکمی و خونریزی شود از جمله عوارض آن عبارتند از:
- تغییر در حرکات روده مثل ابتلا به یبوست
- ناراحتی در هنگام رابطه جنسی به ویژه در هنگام نفوذهای عمیق
- قاعدگی نامنظم
- فشار لگن درنتیجه احساس نیاز شدید به دفع ادرار، مدفوع یا تکرر ادرار
- احساس پری شکم و نفخ
- سوءهاضمه، سوزش سر دل یا سیری و دلزدگی
- بلوغ و قاعدگی زودرس
- حساسیت حرکت گردن رحم یا آدنکسال
- قاعدگیهای سخت و دردناک یا درد در هنگام رابطه جنسی در اثر کیست اندومتریوما
- تاکی کاردی یا تپش شدید قلب و فشار خون پایین
- چرخش تخمدان و تب شدید ناشی از آن
چرا باید کیست تخمدان را درمان کرد؟
بی تردید هر بیماری که در بدن به وجود می آید، نیاز به درمان دارد. پس افرادی که به بیماری کیست تخمدان مبتلا می شوند نیز، باید حتما روش های درمانی مناسبی را در نظر بگیرند.
این بیماری در صورتی که تشخیص داده نشود و در پی آن کیست در بدن بزرگ شود، می تواند نیاز به عمل جراحی داشته باشد. از سوی دیگر نیز ممکن است برخی از این کیست های تخمدان سرطانی باشند که می توانند برای بیمار آسیب های جبران ناپذیری به همراه داشته باشند.
در نهایت بیمارانی که به کیست تخمدان مبتلا می شوند، باید حتما به دنبال درمان این بیماری رفته و به پزشک متخصص در این زمینه مراجعه کنند.
آیا می توان از ابتلا به کیست تخمدان پیشگیری کرد؟
به طور کلی باید بیان کنیم که نمی توان از ابتلا به کیست تخمدان جلوگیری نمود. اما برای آن که بتوان در سریع ترین زمان ممکن، ابتلا به این بیماری را تشخیص داد، لازم است از آزمایش های روتین استفاده کرد. این کار منجر می شود تا بیمار به راحتی و در زمان کوتاهی کیست تخمدان را در بدن خود تشخیص دهد. پس در صورتی که کیست تخمدان خوش خیم باشد و سرطانی نباشد، می توان آن را به راحتی درمان کرد.