درمان یبوست با خاکشیر و 20 روش گیاهی و فوری دیگر

درمان یبوست با خاکشیر یکی از سریع ترین روش های خلاصی از شر یبوست است. خاکشیر یکی از مغذی ترین مواد طبیعی است که می توانید از خواص بی نظیر آن بهره مند شوید. نحوه درمان یبوست با خاکشیر و 20 روش خانگی و طبیعی دیگر را در این بخش از سلامت پارس مگ بخوانید.

یبوست چیست ؟

یبوست یا خشکی مزاج عارضه‌ای در دستگاه گوارش است که بر اثر آن، مواد دفعی در رودهٔ بزرگ سفت می‌شوند و دفع آنها با درد و سختی همراه می‌شود. یبوستِ حاد ممکن است سبب بسته‌شدن روده شود و حتی ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد .

وقوع یبوست در هر فرد بستگی  به عملکرد و سیستم بدنی او دارد. مثلا، برخی از افراد ممکن است در طول هفته کمتر از سه بار روده های آنها حرکت کند و شکمشان کار کند که در این صورت دچار یبوست شده اند و برخی هم ممکن است هر روز نیاز داشته باشند که شکمشان کار کند و اگر یک روز این اتفاق نیفتد، یعنی دچار یبوست شده‌اند.مدفوع کسانی که یبوست دارند هم سفت و خشک است و هم دفع آن کار آسانی نیست.

علائم یبوست چیست ؟

مشکلی ناراحت کننده است که اگر فرد دچار آن شود ، علائم زیر در آنها دیده می شود:

• سفت شدن مدفوع؛
• سختی و فشار در هنگام دفع؛
• ایجاد احساس مسدود شدن توانایی دفع؛
• نیاز به کمک برای تخلیه راست روده (رکتوم)؛
• دردهای شکمی؛
• نفخ و حالت تهوع.

علت ابتلا به یبوست چیست ؟

دلایل مختلفی  وجود دارند که ممکن است می‌تواند در ابتلا به یبوست نقش داشته باشد، از جمله این دلایل می تواند موارد زیر باشد:

• کم تحرکی؛
• جراحی؛
• مصرف برخی از داروها؛
• عدم وجود فیبر کافی در رژیم غذایی؛
• استرس؛
• مصرف ناکافی آب و مایعات؛
• مصرف بیش‌ازحد ملین‌ها.

عاداتی که به درمان یبوست کمک می کنند

• ورزش و پیاده روی به عادات روزانه اضافه شود (برنامه ورزشی داشته باشید و به طور منظم ورزش کنید)
• روزانه حداقل ۱۰- ۸ لیوان آب و مایعات دیگر مصرف شود (حدودا هر ۲ ساعت ۱ لیوان بصورت تدریجی میل شود)، به حداقل رساندن مصرف کافئین(مصرف زیاد چای و قهوه میل شما به خوردن آب را کم می کند)
• مصرف ۳ وعده غذایی(هیچ وعده غذایی حذف نشود، حجم غذا کم و دفعات زیاد)
• استفاده بیشتر از فیبرهای محلول (که توده مدفوع را حجیم می کند، شامل سیب، موز، جو، جو دوسر، لوبیاها و…)و نامحلول (حرکت غذا را در لوله های گوارشی تسریع و از یبوست پیشگیری می کند. مانند گندم، حبوبات، بیشتر سبزیجات و…) در برنامه غذایی خود
• استفاده از نان و برنج سبوس دار به جای نان و برنج سفید
• استفاده بیشتر از میوه و سبزیجات خام
• داشتن خواب منظم و کافی (سر ساعت مشخصی بخوابید)
• کم کردن استرس (از روش های کنترل و کاهش استرس کمک بگیرید) و فاصله گرفتن از عوامل ایجاد کننده آن

نکاتی درباره خاکشیر

• طبیعت خاکشیر سرد و تر می باشد.
• خاکشیر گیاهی از تیره شب بویان است که در دشت و کوهستان می‌روید. نام فارسی آن خاکشی است.
• در واقع این گیاه نوعی علف هرز است و گیاهی یک ساله یا دو ساله به شمار می‌رود.
• برگ‌ها دارای بریدگی‌های زیاد بوده و گاهی نخ مانند می‌شوند. میوه‌ها به صورت خورجین و باریک به طول ۳٫۵ سانتی متر به صورت تقریبا عمودی روی انتهای ساقه قرار می‌گیرند.
• گل‌های آن کوچک و به رنگ زرد هستند. دانه‌های ریز آن به رنگ نارنجی و یا مایل به قهوه‌ای و بیضی شکل بوده و در داخل خورجین قرار گرفته‌اند.
• دانه‌های خاکشیر پس از رسیدن کامل در مرداد و شهریور ماه، جمع آوری می‌شوند. گیاه خاکشیر در اکثر نقاط ایران امکان رویش دارد و این گیاه از خوراکی‌هایی است که خوردن باعث رفع عطش و تشنگی می‌شود.

درمان یبوست با داروهای گیاهی

بهتر است افراد برای درمان یبوست از داروهای گیاهی استفاده کنند. پیدا کردن دارو‌های گیاهی برای درمان یبوست ساده است.توصیه می شود افراد برای درمان این بیماری، از ملین ها استفاده کنند.

در واقع بسیاری از ملین‌ها، دارای ترکیبات گیاهی هستند. بسیاری از گیاهان ملیّن، حاوی آنتراکوئین‌ها هستند یا روی روده تاثیر تحریک کننده دارند. این ملیّن‌ها با جذب مایعات به سمت روده و افزایش حرکت روده عمل می‌کنند.

حرکت روده کمک می‌کند مدفوع از بدن خارج شود. اضافه کردن فیبر و مایعات به برنامه غذایی در افرادی که دچار یبوست هستند، ضروری است. در ادامه مطلب روش های درمان یبوست  با داروهای گیاهی را بیان می کنیم:

درمان خانگی یبوست با سنا

یکی از روش های رفع یبوست ، مصرف برگ  و میوه سنا می باشد. میوه درخت سنا از برگ آن نرم‌تر است و به‌عنوان درمانی برای یبوست باید فقط در کوتاه‌مدت و به اندازه دُوز لازم مصرف شود. قرص‌های سنا هم در کارخانه‌ها تولید می‌شود. دم کرده برگ سنا هم برای رفع این مشکل ، مفید می باشد.وجود گلیکوزیدها در سنا باعث تحریک روده و دستگاه گوارش می‌شود. .

این گیاه روده‌ها را تمیز کرده، موجب انقباض و حرکت روده‌ها می‌شود. همچنین گیاه سنا آب را جذب می‌کند و به همین دلیل موجب نرمی مواد دفعی بدن می‌شود. دمنوش برگ سنا نقش موثری در لاغری و چربی‌سوزی دارد.

همچنین افراد می‌توانند برگ سنا را آسیاب کرده، به شکل پودر دربیاورید و سپس آن را با مقداری آب مخلوط کنند؛ این ترکیب برای مشکلات پوستی مانند خارش پوست، اگزما، برطرف کردن لکه‌های قهوه‌ای و سفید پوست، بهبود زخم‌های کهنه و مشکلات قارچی کاربرد دارد. اگر از این درمان گیاهی در بلندمدت و با دوز مصرفی زیاد استفاده کنید، احتمال دارد که به کبد آسیب وارد کند.

درمان یبوست با روغن زیتون

روغن گیاه زیتون را می‌توان در پخت و پز استفاده کرد یا روزانه یک قاشق غذاخوری از آن را به تنهایی برای نرم شدن روده‌ها استفاده کرد.

ریواس

یکی دیگر از گیاهان دارویی مفید برای رفع یبوست، ریواس می باشد. از این گیاه هم در پخت و پز و هم به صورت مستقیم استفاده می‌شود و برای از بین بردن یبوست مفید است. ریواس تاثیری ملین دارد، اما تحقیقات نشان داده است که به دلیل داشتن تانین، تاثیر ضد اسهال نیز دارد. ریواس برای درمان یبوست فقط باید به صورت کوتاه مدت مورد استفاده قرار بگیرد.

چای نعنا فلفلی

چای نعنا فلفلی، یکی از درمان‌های معروف برای مشکلات دستگاه گوارش است. بسیاری از داروهای بدون نسخه برای مشکلات دستگاه گوارشی دارای ترکیباتی حاوی عصاره نعنافلفلی هستند. وجود ماده‌ای موسوم به مِنتول در چای نعنا فلفلی باعث تسکین دردهای معده می‌شود و به تحرک روده هم کمک می‌کند. نوشیدن چای نعنا فلفلی بعد از هر وعده غذایی به رفع مشکلات معده و یبوست کمک می‌کند.

ارجنگ

یکی دیگر از گیاهان دارویی که خاصیت ملین دارد، ارجنگ می باشد که از عصاره پوستِ درخت گرفته می شود. این عصاره باعث تحریک روده می‌شود تا به حرکت در آید. اگر ار ارجنگ  در کوتاه‌مدت استفاده شود، به درمان یبوست کمک می‌کند، ولی مصرف مداوم آن باعث بروز درد‌های شکمی و یا نا متعادل شدن الکترولیت‌های بدن شود. استفاده بلند مدت از این گیاه، می‌تواند منجر به مشکلاتی برای کبد و از دست دادن آن شود.

لیمو تازه

یکی از روش های ساده برای رفع این عارضه چکاندن آب لیمو به داخل آب ولرم است. لازم به ذکر است که می توانید به آبلیمو خود کمی نمک (نصف قاشق چای خوری) و یک قاشق عسل هم اضافه کنید. این نوشیدنی زمانی بیشترین تاثیر را دارد که با شکم خالی آن را بنوشید. این روند را حداقل یک هفته امتحان کنید.

نارون قرمز یا دردار

نارون قرمز یا دردار هم برای رفع یبوست استفاده می‌شود. این ماده باعث تحریک اعصاب در مجرای گوارشی می‌شود و با ترشح مخاط و امکان دفع، بدن را از فشار یبوست نجات می‌دهد. این گیاه حاوی ماده چسبناکی به نام موسیلاژ یا لیزاب است که سطح داخلی مجرای گوارشی را می‌پوشاند و به رفع یبوست کمک می‌کند. البته مصرف هم‌زمان آن با برخی از داروها باعث عدم جذب آنها در بدن می‌شود

بارهنگ

یکی دیگر از گیاهان دارویی مفید برای رفع یبوست ، بارهنگ می باشد. بارهنگ گونه گیاهی است که فیبر بسیار زیادی دارد و برای دفع مدفوع کمک زیادی می کند  و اغلب برای درمان یبوست مزمن مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته مصرف این گیاه دارویی ممکن است عوارضی مانند آلرژیک، حالت تهوع، دل‌درد و استفراغ  را به همراه داشته باشد.

روغن کرچک بهترین دارو برای درمان یبوست

از این روغن معمولا برای درمان یبوست شدید استفاده می شود. به این صورت که فرد مبتلا باید یک یا دو قاشق چای خوری از روغن کرچک را با معده خالی بنوشد. شما می توانید برای بهتر شدن طعم روغن همراه با آن از آبمیوه هایی مانند آب پرتقال استفاده کنید.

چند ساعت پس از استفاده متوجه تاثیر آن خواهی شد. لازم است این نکته را بدانید که این روغن خاصیت دارویی قوی داشته و نباید طولانی مدت استفاده شود. زیرا می توانید عوارض جانبی داشته باشد.

انجیر

یکی دیگر از روش های درمان گیاهی یبوست، مصرف انجیر می باشد. درواقع خوردن انجیر تازه و خشک سبب لینت مزاج می شود و یبوست مزمن را درمان می‌کند. از انجیر خشک برای درمان و پیشگیری ازیبوست می توان استفاده کرد. درو اقع خیساندن انجیر خشک در آب یا خیس می تواند یکی از موثرترین روش های رفع یبوست باشد.

فیبر موجود در انجیر خشک به عملکرد سالم روده کمک می کند و مانع از بروز یبوست می شود. بهترذ است برای رفع کامل یبوست، 10 عدد انجیر خشک را در اب بخیسانید و ان را صبح ناشتا میل کنید.

درمان خانگی یبوست با پروبیوتیک

باکتری‌های موجود در روده حرکات دستگاه گوارشی را بیشتر می‌کند، کم شدن تعداد این باکتری‌ها باعث ایجاد مشکلات گوارشی برای فرد می‌شود. همچنین باکتریهای مفید ویتامین B12 مورد نیاز بدن را نیز تامین می‌کند. پروبیوتیک‌ها می‌توانند باکتری‌های دستکاه گوارش به ویژه روده‌ی بزرگ را احیا کنند و علاوه بر درمان  یبوست در بزرگسالان، سیستم ایمنی بدن را هم تقویت می‌کنند.

زنجبیل

درمان یبوست با داروهای گیاهی بسیار متنوع است. زنجبیل هم یکی دیگر از مواد مؤثر برای رفع یبوست است و بسیاری از افراد از چای آن برای از بین بردن مشکلات گوارشی و بهبود هاضمه بهره می‌برند. بعد از خوردن یک وعده غذایی سنگین و حجیم، نوشین چای زنجبیل به هضم بهتر غذا کمک خواهد کرد. نوشیدن این چای یک یا دو بار در طول روز بعد از هر وعده غذا به هضم غذا و افزایش حرکات روده کمک می‌کند.

درمان یبوست با روغن بنفشه

ماساژ شکم با روغن بنفشه حرکات روده را بیشتر می‌کند و موجب حرکت روان‌تر مواد غذایی در روده و دفع آسان‌تر آن‌ها می‌شود.

چای ریشه شیرین‌ بیان

چای ریشه شیرین بیان برای رفع مشکلات دستگاه گوارشی بسیار معروف است. مواد موجود در آن دارای خواص ضدالتهاب هستند و به هضم غذا کمک می‌کنند. بعد از مصرف هر وعده غذایی، نوشیدن این چای به دفع و هضم بهتر کمک خواهد کرد.

درمان یبوست با عرق رازیانه

عرق رازیانه خاصیت ضدالتهابی و رفع مشکلات گوارشی مانند یبوست، نفخ معده و دل‌پیچه دارد. افرادی که برای پاکسازی روده دچار مشکل می‌شوند با نوشیدن عرق رازیانه می‌توانند مشکل را رفع کنند.

چای جعفری

جعفری هم گیاهی است که برای رفع اختلالات هاضمه از آن استفاده می‌شود. چای که در آن دانه یا برگ‌های جعفری  وجود داشته باشد ،می‌تواند در رفع یبوست خفیف مفید باشد. در گذشته هم مردم با جویدن ساقه و برگ جعفری به رفع بوی بد دهان و نفخ شکم خود کمک می‌کردند.

درمان یبوست با دمنوش بادرنجویه

استرس یکی از عوامل ایجاد کننده یبوست است. بنابراین استفاده از دمنوش‌های آرامش‌بخش استرس را کم می‌کند و مشکلات گوارشی را برطرف می‌کند. همچنین استفاده از دمنوش‌ها سبب جذب آب اضافی در بدن می‌شود و باعث نرم شدن مدفوع می‌شود.

درمان یبوست با دمنوش اسفرزه

اسفرزه یک گیاه سفت است که که از یک ماده‌ی جاذب آب به نام موسیلاژ تشکیل شده است. این ماده باعث می‌شود این گیاه بعد از خیس شدن حالت لعابی به خود بگیرد. استفاده از دمنوش اسفرزه باعث نرم شدن مواد غذایی داخل روده می‌شود و یبوست را درمان می‌کند.

دارو برای رفع یبوست مزمن و شدید

بسته به علت یبوست شما، پزشک ممکن است یکی از این داروها را پیشنهاد کند:

• میزوپروستول (سیتوتک) به عنوان یک محرک عمل می کند تا روده های شما سریعتر کار کنند. اگر باردار هستید نباید آن را مصرف کنید.
• کلشی سین/پروبنسید (Col-Probenecid) به شما کمک می کند حرکات روده بیشتری داشته باشید. این دارو برای افرادی که مشکلات کلیوی دارند توصیه نمی شود.
• OnabotulinumtoxinA (بوتاکس) به نرم شدن مدفوع کمک می کند و دفع آن را کم درد می کند. این دارو بیشتر برای درمان افراد مبتلا به اختلال عملکرد کف لگن استفاده می شود.
• همچنین می توانید ملین ها را امتحان کنید. انواع مختلف مانند شیاف بیزاکودیل و قرص آن به روش های مختلفی برای کمک به اجابت مزاج کار می کنند.

مکمل‌ های فیبر به رژیم غذایی شما حجم بیشتری می‌ دهند که می‌ توانند به شما کمک کنند. آنها در انواع مختلف از جمله قرص، پودر و قرص های جویدنی وجود دارند. پزشک ممکن است یکی از این موارد را توصیه کند:

• کلسیم پلی کربوفیل (FiberCon)
• فیبر متیل سلولز (سیتروسل)
• پسیلیوم (متاموسیل، کنسیل)

نرم کننده های مدفوع برای یبوست چند روزه

نرم کننده های مدفوع آب را از روده شما به داخل مدفوع می کشند. این کار از انباشته و سفت شدن جلوگیری می کند و عبور مدفوع را آسان تر می کند. که رایج ترین آنها دو نوع مختلف سدیم دوکوزات (کولاس) و دوکوزات کلسیم (سورفک) هستند.

روان کننده ها مدفوع شما را می پوشانند تا به حفظ مایعات کمک کنند تا راحت تر از بدن شما خارج شود. روغن های معدنی نیز؛ به عنوان روان کننده عمل می کنند.

اسمزیک ها آب را در مدفوع شما نگه می دارند. این عمل به شما کمک می‌ کند دفعات بیشتری دفع داشته باشید و مدفوعتان را در هنگام انجام این کار نرم نگه می‌ دارد. اگر نارسایی قلبی یا کلیوی دارید باید بیشتر مراقب باشید زیرا این داروها ممکن است باعث کم آبی بدن یا عدم تعادل مواد معدنی شوند. برخی از داروهای اسمزی عبارتند از:

• هیدروکسید منیزیم (شیر منیزیا)
• سیترات منیزیم
• لاکتولوز (کریستالوز)
• لاکتیتول (Pzensy)
• پلی اتیلن گلیکول (میرالاکس)

محرک های دفع

محرک ها روده های شما را منقبض می کنند و در نتیجه باعث حرکت راحت تر مدفوع می شوند. پزشک شما ممکن است این نوع دارو را فقط در صورتی توصیه کند که سایر درمان ها مؤثر واقع نشده باشند. محرک ها عبارتند از:

• بیزاکودیل (Ducodyl، Dulcolax)
• Senna-sennosides خوراکی (Senokot)

خواص خاکشیر جوشیده

مخلوط یک قاشق غذاخوری خاکشیر و نصف لیوان آب جوش و دو حبه قند یا معادل آن شکر تقریبا برای تمام مزاج‌ها مناسب است، به خصوص جوشاندن خاکشیر برای یبوست و برای افرادی که شکم‌شان سخت کار می‌کند خیلی خوب است.

از مهمترین نشانه های غالب شدن مزاج سرد، خشکی دهان، کم میلی به آب، بد طعمی طعام، بی ‏اشتهایی، نفخ شکم، بروز برخی دردها در معده، ضعف و لاغری که روز به روز زیاد شود، است. استفاده از خاکشیر همراه با آب جوش برای برطرف شدن این مشکل مفید خواهد بود.

برخی از افراد هستند که در طول روز دچار دل ضعفه می‌شوند. این دل‌ضعفه ممکن است در طول روزهای گرم تابستان یا در ایام ماه رمضان به سراغ افراد مختلف بیاید.

برای پیشگیری از بروز این دل‌ضعفه کافی است، جوشانده خاکشیر و آب عسل را با هم ترکیب نموده و میل کنید. برای تهیه آب عسل باید یک لیتر آب و یک کیلو عسل را با هم بجوشانید.

در طب سنتی از خواص خاکشیر جوشیده برای درمان اسهال، ادرارآور، تب بر، رفع التهاب کلیه، دفع کرم و درمان آب آوردن انساج استفاده میشده است.

چه کسانی نباید خاکشیر بخورند ؟

• افرادی که ورم و زخم معده دارند، توصیه می‌شود مصرف خاکشیر را محدود کنند.
• خاکشیر را می‌توان از دو تا سه سال به بالا به کودکان داد و برای کودکان زیر این سن نیز شربت خاکشیر را صاف کرد و تنها آب آن را به کودک داد.
• -فرادی که طبع سرد دارند و از بیماری‌های ناشی از طبع سرد از جمله روماتیسم و آرتروز رنج می‌برند، باید شربت خاکشیر را محدود مصرف کنند یا مصرف آن همراه با عسل و عرق نعناع باشد.

عوارض یبوست

یبوست اگر کوتاه مدت و مقطعی باشد عارضه خاصی به همراه ندارد اما اگر ادامه دار، طولانی مدت و مزمن شده باشد دارای عوارض زیادی می باشد. عوارضی همچون بواسیر، شقاق، بی اختیاری مدفوع، بیرون زدگی روده از مقعد،… و حتی طولانی مدت اگر درمان نشود منجر به سرطان شود.

به همین دلیل توصیه میشود در صورتی که این عارضه در شما تداوم یافت درمان خانگی را رها کنید و با مراجعه به دکتر گوارش و کبد بالغین از عوارض ناشی از آن در امان بمانید. از انجا که این عوارض در کودکان ممکن است آزاردهنده‌تر باشد و آرامش کودک را سلب کند، مراجعه فوری به دکتر گوارش اطفال برای درمان توصیه میشود.

بواسیر و یبوست

بواسیر و یبوست رابطه دوطرفه با هم دارند، یعنی هر کدام از آن ها باعث به وجود آمدن دیگری می شود. یبوست درمان نشده و مزمن منجر به بواسیر می شود، از سوی دیگر کسی که بواسیر دارد بخاطر درد مقعد در هنگام دفع، دفع خود را به تعویق می اندازد که خود عامل تشدیدکننده یبوست می باشد.

چه زمانی با پزشک تماس بگیرید ؟

اگر فقط گاهی دچار یبوست می‌شوید،نگران کنده نیست و این مشکل می تواند با همین روش های بالا برطرف شود، اما اگر به صورت مرتب اتفاق بیفتد و یا با این علائم همراه باشد، بهتر است با پزشک خود تماس بگیرید:

شروع ناگهانی با چندین گرفتگی و عدم توانایی برای دفع گاز‌ها

• خون در مدفوع
• درد رکتال
• درد شدید معده و پف کردگی
• کاهش وزن بی دلیل
• یبوست و اسهال متناوب

برخی افراد فکر می کنند که تمام گیاهان، چون طبیعی هستند بی خطرند. با اینکه در برخی موارد این صحیح است، اما برخی گیاهان هستند که استفاده از آن‌ها موجب عوارض جانبی می‌شود.به همین خاطر بهتر است پیش از استفاده از دارو‌های گیاهی، برای درمان یبوست حتما با پزشک خود مشورت کنید مخصوصا اگر باردار یا شیرده هستید.