شله زرد یکی از دسر های خوشمزه ی ایرانی است که بسیار طرفدار دارد. طرز تهیه شله زرد مجلسی برای نذری و مهمانی را یاد بگیرید تا برای کودکانتان این دسر مقوی را تهیه نمایید. بهترین دستور تهیه شله زرد را می توانید در این مقاله از آشپزی پارس مگ بخوانید.
شله زرد
شله زرد یکی از انواع دسرهای خوشمزه و بسیار پرطرفدار ایرانی است که به دو صورت سرد و گرم سرو می شود. این دسر سنتی و قدیمی به عنوان یک دسر مناسبتی هم شناخته می شود که در مناسبت های مذهبی به صورت نذری در میان مردم پخش می شود. شله زرد گزینه مناسبی برای ماه مبارک رمضان می باشد شما می توایند شله زرد را به صورت قالبی یا به صورت تک نفره تهیه کنید.
طرز تهیه شله زرد مجلسی
| مواد لازم برای ۴ نفر | |
| برنج نیم دانه | ۲ لیوان |
| شکر | ۴ لیوان |
| گلاب | نصف لیوان |
| خلال بادام | ۱۰۰ گرم |
| کره | ۱۰۰ گرم |
| زعفران دم کرده | ۲ قاشق غذاخوری |
| نمک | ۱ قاشق چایخوری |
| دارچین | برای تزیین |
مراحل طرز تهیه شله زرد مجلسی
مرحله اول
برای تهیه شله زرد نذری ابتدا برنج را پاک می کنیم و در کاسه ای بزرگ می ریزیم و تا روی برنج ها آب می ریزیم و آرام با دست برنج ها را زیر و رو می کنیم و آب را بیرون می ریزیم و مجددا آب روی برنج ها می ریزیم و همین کار را مجددا انجام می دهیم.
مرحله دوم
این کار را چندین مرتبه تکرار می کنیم تا جایی که آب برنج دیگر زلال شود و برنج کاملا شسته شده باشد و آب را خالی می کنیم و ۱ لیوان گلاب و ۱ لیوان آب روی برنج ها می ریزیم و کاسه را کنار می گذاریم تا به مدت ۳۰ دقیقه برنج خوب خیس بخورد.
مرحله سوم طرز تهیه شله زرد مجلسی
بادام ها را نیز داخل کاسه ای آب می ریزیم و اجازه می دهیم تا خوب خیس بخورند و راحت پوست قهوه ای رنگ آن ها جدا شود. پس از گذشت ۳۰ دقیقه از زمان خیس خوردن برنج با مخلوط آب و گلاب،در قابلمه ای که برای پخت شله زرد تدارک دیده ایم ۸ لیوان آب می ریزیم.
مرحله چهارم
سپس قابلمه را روی حرارت زیاد می گذاریم تا آب زودتر به جوش بیاید و بعد مخلوط برنج و آب و گلاب را داخل قابلمه می ریزیم تا مجددا آب به جوش بیاید.اگر روی آب کف ایجاد شد آن ها را با قاشق یا کفگیر چوبی می گیریم و حرارت را کم می کنیم تا برنج بپزد.
مرحله پنجم
سپس کمی از برنج را لای دندان تست می کنیم اگر اطراف برنج نرم بود و مغز آن کمی سفت بود و اصطلاحا گیر داشت شکر را اضافه می کنیم و خوب مواد را هم می زنیم تا ته نگیرد. پس از حل شدن شکر در مواد مداوم شله زرد را هم می زنیم تا ته نگیرد.
مرحله ششم طرز تهیه شله زرد مجلسی
سپس بادام ها را پوست می گیریم و از وسط نصف می کنیم تا به صورت خلالی شوند و کمی از آن را برای تزئین کنار می گذاریم و باقی آن را داخل شله زرد می ریزیم. زعفران دم کرده را همراه با کمی نمک به شله زرد می افزاییم.
مرحله هفتم طرز تهیه شله زرد
سپس شله زرد را هم می زنیم تا به قوام برسد و به غلظت مطلوبمان برسد. زمانیکه احساس کردیم شله زرد به غلظت مطلوب رسیده است کمی از شله زرد را داخل یک کاسه مناسب می ریزیم و اجازه می دهیم تا کمی خنک شود و آن را می چشیم.
مرحله هشتم
اگر غلظت آن خوب بود کره را به شله زرد اضافه می کنیم و ۵ دقیقه بعد شعله را خاموش می کنیم و اجازه می دهیم تا شله زرد خنک شود. اگر هنوز شله زرد شل بود و به غلظت کافی نرسیده بود زمان می دهیم تا بیشتر بپزد.
مرحله نهم طرز تهیه شله زرد مجلسی
البته باید به این نکته هم توجه داشته باشیم که شله زرد هم مانند مشکوفی پس از اینکه خنک می شود کمی سفت تر می شود. در پایان شله زرد را در ظرف مورد نظر می ریزیم و با دارچین یا پودر نارگیل و خلال بادام یا پسته تزئین می کنیم.نوش جان
آب انداختن شله زرد
حالا که روش درست کردن شله زرد خوشمزه را یاد گرفتید باید فوت و فن‌های بعدی آن را هم بلد باشید.
- اگر شله زرد شما هم بعد از مدتی آب می‌اندازد چاره کار این است که در مرحله آخر وقتی که شله زرد کاملا آماده شد یک شعله پخش کن را زیر قابلمه شله زرد بگذارید.
- روی در قابلمه شله زرد را هم با دم‌کنی بپوشانید. حرارت شعله را در کمترین حالت ممکن قرار دهید. دم‌کنی باعث می‌شود آب شله زرد کاملا کشیده و بخار شود. به این ترتیب شله زرد دیگر آب نخواهد انداخت. وقتی که شعله گاز را خاموش کردید دم کنی را یک تا دو ساعت دیگر روی شله زرد باقی بگذارید. سپس شله زرد را در ظرف مورد نظرتان سرو کنید.
- در طرز تهیه شله زرد و برای اینکه شله زرد قوام کافی داشته باشد باید اجازه دهید برنج کاملا غلیظ شود و بعد شکر را اضافه کنید؛ اضافه کردن شکر موجب شل شدن شله زرد می‌شود.
خلال بادام خانگی
در صورتی که تمایل دارید شله زرد خود را با خلال بادام خوشمزه و اورگانیک درست کنید توصیه می کنیم از خلال بادام خانگی استفاده کنید. اگر با روش درست کردن خلال بادام در منزل آشنایی ندارید می توانید از مقاله زیر اطلاعات مورد نیاز خود را به دست آورید.
تزیین شله زرد
تزیین شله زرد بسته به مناسبت، نوع مجلس و مهمونی متفاوته.
معمولا تو شعله زرد نذری از پودر دارچین و قالب اسم‌های مذهبی استفاده می‌شه. از خلال پسته و گل سرخ هم برای تزیین شله زرد می‌تونین استفاده کنین.
همیشه خرید قالب و وسایل تزیین علاوه بر هزینه دار بودن، بعد مدتی برای شما تکراری می‌شه. ما چند روش ساده بهتون می‌گیم، که هم آسونه و هم زمان زیادی نمی‌بره.
تزیین شله زرد با ساخت قالب‌های طرح‌دار
شما می‌تونین به جای خریدن چندتا قالب، یک ورقه آلومینیمی رو تو اندازه‌های بزرگ یا کوچیک برش بدین، مثلا ده سانت در ده سانت.
تو مرحله‌ی بعدی اسم و یا طرحی که دوست دارین رو انتخاب کنین و با خودکار روی یک برگه آلومینیمی بنویسین یا طراحی کنین (به صورت توپر) و بعد از تموم شدن طراحی، کاغذ آلومینیمی رو روی جسم سختی مثل سنگ سرامیک بذارین و با احتیاط با تیغ، قسمت توپر رو خالی کنین.
البته تو بعضی حالت‌ها، این کار رو با قیچی هم می‌تونین انجام بدین. حالا الگویی با طرح دلخواه خودتون دارین. می‌تونین با گذاشتن الگو روی شله زرد و پاشیدن دارچین روی ورقه، طرحی که درست کردین رو ببینین.
تزیین شله زرد با استفاده از کفگیر
شما کفگیر رو روی سطح شله زرد می‌ذارین و با پاشیدن دارچین روی سطح کفگیر، طرح کفگیر روی شله زرد خودش رو نشون می‌ده، به همین سادگی.
فوت و فن‌های طرز پخت اصولی شله زرد نذری و مجلسی
- در روش درست کردن شله زرد خوشمزه یادتان باشد شکر را حتما بعد از پختن برنج اضافه کنید چون خود شکر آب می‌اندازد.
- در روش درست کردن شله زرد خوشمزه زعفرانی مجلسی به مقدار زیاد، نسبت‌ها به این ترتیب زیاد می‌شوند: مقدار شکر دو برابر برنج می‌شود و مقدار آب پنج برابر برنج. هر مقداری که می‌خواهید شله‌زرد درست کنید این نسبت‌ها را به یاد داشته باشید و رعایت کنید.
- در طرز پخت اصولی شله زرد زعفرانی مجلسی برخی از برنج نیم‌دانه و بعضی هم ترجیح می‌دهند از برنج کامل استفاده کنند. در هر صورت برنج شما باید مرغوب و ایرانی باشد. اگر قصد دارید از برنج کامل استفاده کنید حتما از ۲۴ ساعت قبل باید برنج را بخیسانید و سپس آنها را روی یک پارچه تمیز پهن کنید و به مدت ۱۲ ساعت در معرض آفتاب قرار دهید تا برنج‌ها خشک شوند. وقتی که برنج‌ها کاملا خشک شد با کف دست برنج‌ها را بسابید و خرد کنید. سپس آب و بخشی از زعفران دم کرده را روی برنج‌هایی که با دست سابیده و خرد کرده‌اید بریزید.
- یادتان باشد اگر قصد دارید از دانه برنج برای پختن شله زرد استفاده کنید زمان پخت آن برای شله زرد زیاد می‌شود. علاوه بر این برنج‌ها از وسط نصف می‌شوند و ظاهر خوبی به شله زرد نمی‌دهند.
- طرز تهیه شله زرد با آرد برنج هم مرسوم است اما روش درست کردن شله زرد خوشمزه مجلسی با برنج نیم دانه مرسوم‌تر است.
- برای تزیین ساده شله زرد از خلال پسته و بادام، دارچین یا مقداری پودر نارگیل، گل محمدی پودر شده یا درسته استفاده کنید.
- طرز تهیه شله زرد فوری هم جالب است. شله زرد فوری را می‌توانید از فروشگاه‌های زنجیره‌ای و هایپرمارکت‌ها تهیه کنید. طبق دستور روی بسته آن را در عرض ۲۰ یا ۳۰ دقیقه آماده کنید.
- یادتان باشد طرز تهیه شله زرد نذری مجلسی برای ۵۰ نفر یا برای ۲ نفر یا ۱۰ نفر، ۱۵ نفر، ۳۰ نفر، یا ۷۰ نفر یا حتی ۲۰۰ نفر به همین ترتیب است. اما باید به تعداد نفرات مواد را چند برابر کنید. مثلا برای درست کردن شله زرد برای ۱۰ نفر مقدار همین مواد را به ۱/۵ تقسیم کنید یا برای ۲۰۰ نفر این مقدار مواد را ۴ برابر کنید.
- برای درست کردن شله زرد باید از یک پیمانه مشخص برای همه مواد لازم آن استفاده کنید. مثلاً اگر برای برنج از یک پیمانه استفاده کردید، برای اندازه‌گیری مقدار شکر و آب هم همان پیمانه را به کار ببرید.
- در صورت استفاده از برنج نیم دانه در طرز تهیه شله زرد مجلسی می‌توانید تنها ۲ تا ۳ ساعت زودتر برنج را خیس کنید. زیرا این برنج‌ها بسیار سریع‌تر از برنج کامل و معمولی باز می‌شوند و لازم نیست یک روز زودتر خیس بخورند.
- توجه داشته باشید که برای درست کردن شله زرد باید شکر را درست بعد از وا رفتن و شفته شدن برنج به آن اضافه کنید. در صورتی که برنج هنوز به خوبی پخته و له نشده باشد و شکر را اضافه کنید، مرحله پخت برنج کامل نخواهد شد.
- برای جلوگیری از ته گرفتن برنج در شله زرد بعد از اضافه کردن شکر باید تا حدود ۱۵ دقیقه مدام شله زرد را هم بزنید.
- برای درست کردن شله زرد در فر باید اجازه دهید برنج با آب فراوان روی گاز پخته شود. سپس شکر، گلاب و همه مواد را به آن اضافه کنید و مواد را خوب هم بزنید. در نهایت می‌توانید شله زرد را داخل ظرف مخصوص فر بریزید. شله زرد را برای ۳۰ دقیقه در طبقه پایین فر قرار دهید تا آماده شود.
- به منظور برآورد مقدار آب مورد نیاز برای پخت شله زرد باید بدانید که معمولاً اگر برنج خوب خیس خورده باشد، حدود ۶ برابر بیشتر از مقدار برنج، به آب نیاز دارید.
- برای درست کردن شله زرد می‌توانید به جای استفاده از پودر هل، از عرق هل نیز استفاده کنید.
- شله زرد به دلیل داشتن برنج، مغزها و ادویه‌هایی مثل دارچین و هل سرشار از پروتئین، فیبر، ویتامین E و آنتی اکسیدان است.
- نکته مهم در طرز تهیه شله زرد نذری مجلسی: بهترین هل برای شله زرد هل سفید است که مخصوص شیرینی‌پزی است. هل را بکوبید و به روش بن‌ماری و به صورت غیر‌مستقیم و با بخار آب دم کنید. روش کار به این صورت است که در یک ظرف گود مقداری آب بریزید و آب را به دمای جوش برسانید. در یک ظرف کوچک‌تر و نشکن هل‌های کوبیده شده را با مقدار کمی آب بریزید و روی ظرف بزرگ‌تر که آبش به جوش آمده قرار دهید. وقتی که آب ظرف بزرگ‌تر به جوش آمد و بخار کرد، بخار این آب سبب می‌شود که هل در آب تقطیر شود و آب بوی خوش هل را به خودش بگیرد. آب هل را صاف کنید و به شله‌زرد اضافه کنید.
- در طرز تهیه شله زرد مجلسی اگر برنج شما بعد از پخت هنوز زیر دندان می‌آید و خوب له نشده است، می‌توانید از گوشت‌کوب برقی برای له کردن برنج استفاده کنید.
- اضافه کردن بادام به شله زرد اختیاری است، اما این کار موجب خوشمزه شدن شله زرد شما می‌شود. پیشنهاد می‌شود قبل از ریختن خلال بادام در شله زرد آن را در مقداری گلاب بخیسانید و بعد به شله زرد اضافه کنید؛ این کار موجب نرم شدن خلال بادام می‌شود.
نکات تکمیلی در مورد طرز تهیه شله زرد مجلسی
- و زمان پخت و انتظار آن در حدود 3 ساعت میباشد .
- شله زرد را می توانید در وعده میان وعده – دسر – سرو کنید .
- همچنین میتوان در ماه رمضان به عنوان افطار – میل کرد .
- توجه نمایید مقدار مواد اولیه و دستور تهیه برای 8 نفر مناسب میباشد .
ارزش غذایی و مضرات شعله زرد برای افراد مختلف
بادام و پسته، دوستان قلب
در طول تاریخ، بادام سمبل شگون و خوشبختی بوده است. در روم باستان، رومیان بادام شیرین شده را به اشخاص مهم پیشکش می‌کردند اما از ارزش غذایی آنها نباید گذشت. عموما مغزهایی نظیر بادام منبع خوبی از پروتیین هستند؛ به طوری که ۲ قاشق غذاخوری سرصاف از بادام ۱۲درصد نیاز ما به پروتیین را تامین می‌کند.
ولی آیا می‌دانستید که بادام و پسته در عین حال که چربی بالایی دارند برای قلب نیز مفیدند؟ اگرچه مقدار چربی موجود در آنها بالاست ولی نوع چربی‌شان از نوع چربی‌های مفید است که برای سلامتی ضروری هستند.
بادام و پسته منبع بسیار خوبی از اسیدهای چرب غیر اشباع منو است که به افزایش سطح لیپوپروتیین با دانسیته بالا یا کلسترول خوب، بدون افزایش لیپوپروتیین‌های با دانسیته کم یا کلسترول بد کمک می‌کنند ولی به هرحال زیاده روی در مصرف این چربی‌های مفید نیز می‌تواند چاقی را به دنبال داشته باشد.
توجه کنید که مغز دانه‌ها به علت چربی‌های غیراشباع بالا در معرض اکسیداسیون قرار دارند زیرا ترکیب شدن چربی‌ها با اکسیژن هوا باعث تند شدن آنها و فسادشان می‌شود. بنابراین، توصیه می‌شود که در خرید خلال بادام و پسته دقت کنید و به مقدار مصرف از آنها بخرید. در ضمن، از آنجا که خلال آنها بیشتر در معرض اکسیداسیون قرار دارد، بهتر است بادام خام تهیه کرده و خود آن را خلال کنید.
برنج، غله پروتیینی
اصلی ترین جزء شله‌زرد، برنج یا همان قوت غالب ما ایرانیان است. برنج غذای اصلی دو سوم مردم جهان را تشکیل می‌دهد. شاید باور نکنید اما پروتیین برنج در قیاس با دیگرغلات کیفیت مناسب‌تری دارد زیرا از ? اسید آمینه ضروری بدن، ۸ عدد را داراست و از این رو، ترکیب آن با منابع غذایی پروتیینی گیاهی مانند انواع مغزها افزایش ارزش غذایی و تکمیل پروتیین مورد نیاز بدن را به همراه خواهد داشت.
در ضمن، این غله منبع خوبی از ویتامین‌های گروه B است. جالب است بدانید مقدار این مواد مغذی در اثر شستشوی برنج کاهش چشم‌گیری می‌یابد و بنابراین، برنج را بیش از ۱ تا ۲ بار نباید شست.
دارچین, ادویه لوکس
دارچین در تاریخ کهن جزو مواد لوکس و بسیار گران‌بها بوده است ولی امروزه با قیمت مناسب در دسترس همگان است. محققان در طی مطالعات به اثرات مفید دارچین بر سلامتی پی برده‌اند و این خواص شفابخش را عمدتا به وجود سه ترکیب فعال به نام‌های سینامالدیید، سینامیل استات و سینامون الکلی و طیف گسترده‌ای از مواد فرار موجود در آن نسبت می‌دهند.
آنها دریافته‌اند، سینامالدیید موجود در دارچین اثرات بسیار مفیدی در جلوگیری از ایجاد لخته‌های خونی غیرطبیعی دارد و به این ترتیب در درازمدت خطر سکته‌های قلبی و مغزی را می‌کاهد.
زعفران، طلای سرخ
زعفران که به علت ارزش بالایش به آن طلای سرخ می‌گویند در اصل از کلمه زرپران گرفته شده و از دیرباز به علت خواص درمانی‌ای که به آن نسبت می‌دهند، مورد توجه بوده است، اگرچه زیاده روی در مصرف آن نیز اثرات سمی و خطرناکی به دنبال دارد.
با این همه، در مطالعات متعددی دیده شده است که مصرف آن به کاهش روند سرطان مثانه کمک می‌کند اما میزان مصرف افراد از این ادویه آن قدر کم است که آن را تنها میتوان یک رنگ دهنده طبیعی غذا دانست که البته استفاده از آن در مقایسه با رنگ‌دهنده‌های شیمیایی یک عادت مناسب است.
شکر
شکر با نام شیمیایی ساکاروز، معمولا در غذا نقش شیرین کنندگی، قوام دهی و افزایش کالری را بر عهده دارد.
هر گرم آن معادل ۴ کیلوکالری انرژی دارد و نمایه گلیسمی‌اش بالاست یعنی سریع قند خون را بالا می‌برد. از آنجا که، مصرف قندهای ساده مانند قند و شکر بیشتر از ۱۰درصد کل کالری روزانه توصیه نمی‌شود، بهتر است کمتر از شکر استفاده کنید و شله‌زردتان را کم‌شیرین بپزید.
هل، اکسپکتورانت طبیعی
هل گیاهی است که در مناطق حاره و گرم می‌روید. وطن آن هندوستان است؛ از قدیم در طب سنتی این ادویه مورد توجه بوده و دیده شده است که نوشیدن دم‌کرده داغ آن به تسکین کولیت (التهاب روده)، سوءهاضمه، نفخ، حالت تهوع و بی‌حالی کمک کرده و مانع ترشح زیاد اسید معده می‌شود.
دانه‌های هل خاصیتی شبیه اکسپکتورانت دارد و سینوس‌ها و برونش‌ها، بینی و سینه را از خلط و ترشحات اضافی پاک می‌کنند اما در میان ایرانیان تنها یک خوش‌بو کننده و عطر دهنده طبیعی غذا به حساب می‌آید و توصیه می‌شود در پایان پخت به غذا اضافه شود تا عطر آن بر اثر حرارت زیاد در اصطلاح نپرد.
اگر کودک لاغری دارید
بدانید که به علت مقدار قند بالای شله زرد، این غذا سیری زودرس ایجاد می‌کند و از این رو، بهتر است پس از صرف وعده غذایی اصلی توسط کودکان مصرف شود تا اشتهای آنها را برای صرف غذاهای اصلی از بین نبرد؛ به خصوص اگر فرزند شما با چند لقمه کوچک سیر می‌شود و دست از غذا خوردن می‌کشد.
اگر اضافه وزن دارید
باید مقدار کمتری شله زرد میل کنید. مقدار شکر را نیز کم کرده و به مقدار دارچین، بادام و پسته آن بیفزایید.
این را در نظر بگیرید که چند قاشق از آن نیز میان‌وعده‌ای بسیار پرکالری است. بنابراین فقط به چند قاشق از آن بسنده کنید. در صورت زیاده روی در خوردن آن باید از مقدار مواد غذایی در وعده‌های بعدی خود کم کنید تا کل انرژی دریافتی روزانه‌تان از حد توصیه شده بالاتر نرود. حتی المقدور شله زرد را در ساعات پایانی روز میل نکنید.
اگر دیابت دارید
بهتر است ضمن اینکه مقدار مغز پسته و بادام را می‌افزایید شکر را بسیار کم به شله‌زردتان اضافه کنید.اگر چه مکانیسم اینورت کردن شکر در صنعت متفاوت است ولی در منزل اگر شکر را جداگانه در قدری آب روی شعله حرارت دهید تا حدی اینورت می‌شود یعنی تعدادی از مولکول‌های شکر بر اثر حرارت به واحدهای سازنده‌اش تبدیل می‌شود و به این ترتیب، شیرینی محلول شکر افزایش می‌یابد و شما می‌توانید مقدار شکر را کمتر بریزید. با وجود تمام این توصیه‌ها مصرف زیاد شله زرد را به هیچ عنوان توصیه نمی‌کنیم و باید سعی کنید فقط برای تغییر ذایقه به صرف چند قاشق از آن اکتفا کنید.
ماندگی و کهنگی
همان‌طور که می‌دانید، شله زرد پس از سرد شدن به سرعت می‌بندد. این غذا را می‌توانید در ظرف مناسب ریخته و به مدت چند روز در یخچال نگهداری کنید. حتما متوجه شده‌اید که وقتی شله‌زرد به مدت چند روز در یخچال نگهداری می‌شود، سریعا آب می‌اندازد. آب انداختن این غذا به علت محتوای بالای قند و نوع نشاسته آن است.
