نگهداری برنج خام در خانه روش های گوناگونی دارد.این روش ها به ما کمک میکنند که برنج خام را به دور از حشره گذاشتن نگه داریم.در این مطلب از پارس مگ ما شما را با این روشها آشنا میکنیم.
«برنج» یکی از اصلی‌ترین مواد غذایی در سفره ما ایرانی‌ها و بسیاری از کشورهای آسیایی محسوب می‌شود. اگر تجربه نگهداری برنج خام در خانه را داشته باشید، احتمالاً می‌دانید که تنها کمی بی‌توجهی در این کار می‌تواند موجب خراب شدن برنج و زیاد شدن موجوداتی ریز به نام «شپشک» در آن شود که شروع به خوردن برنج میکنند.
برنج خام رطوبت کمی دارد و از همین رو اگر به شیوه درستی از آن نگهداری کنید تا مدت‌ها سالم باقی می‌ماند.
باید بدانید که ماندگاری برنج قهوه‌ای خام کمتر از برنج سفید است. از آنجایی که برنج قهوه‌ای نسبت به برنج سفید کمتر فرآوری شده است، اسیدهای چرب باقی مانده در لایه سبوس برنج می‌تواند اکسید شده و موجب فاسد شدن برنج شود.
معمولاً برنج قهوه‌ای در انبار نگهداری برنج برای ۳ تا ۶ ماه، در یخچال ۶ تا ۱۲ ماه و در فریزر تا ۱۸ ماه قابل نگهداری است.
رطوبت بزرگ‌ترین دشمن برنج خام است که موجب رشد حشراتی ریز به نام شپشک در برنج می‌شود. این حشرات که از برنج تغذیه میکنند، خیلی زود تولید‌مثل میکنند و زیاد می‌شوند.
از همین رو با دیدن این شپشک‌ها باید هر چه سریع‌تر چاره‌ای برای از بین بردن شپشک برنج پیدا کنید. بهترین دما برای نگهداری برنج ۴ درجه سانتی‌گراد و در مجموع زیر ۵ درجه سانتی‌گراد است.
روش نگهداری برنج در آپارتمان و مراقبت از آن در برابر حشرات
۱- قبل از نگهداری برنج خام در منزل حتماً آن را به طور دقیق بررسی کنید
قبل از این که تصمیم بگیرید برنجی را به مقدار زیاد تهیه کنید و یا آن را در منزل نگهداری نمایید، ابتدا مشتی از برنج را بردارید و با دقت بررسی کنید. مطمئن شوید که لابه‌لای برنج کرم‌های ریز سفید یا شپشک‌های سیاه رنگ وجود ندارد. حتی یک دانه شپشک می‌تواند بعد از چند روز به هزاران شپشک دیگر تبدیل شود، بنابراین با دقت برنج‌ها را بررسی نمایید.
۲- یک فضای خشک و خنک برای نگهداری برنج خام در خانه انتخاب کنید
بهترین فضا برای نگهداری برنج خام در خانه یک مکان دور از رطوبت و گرما است. یکی از نکات نگهداری برنج خام این است که برنج را در یک فضای خشک و خنک قرار دهید. قرار دادن برنج در انباری که تهویه مناسبی ندارد، به هیچ عنوان مناسب نیست. سعی کنید برنج را در مکانی که تبادل هوا در آن انجام می‌شود و کاملاً خشک است قرار دهید.
۳- بهترین روش نگهداری برنج خام ایجاد فاصله بین کیسه برنج با زمین و دیوار است
بهترین روش نگهداری برنج خام به مدت طولانی این است که برنج را با فاصله نسبت به زمین و دیوار قرار دهید. این کار موجب می‌شود تا جریان هوا از همه قسمت‌های کیسه برنج عبور کند و از نفوذ رطوبت به داخل کیسه برنج جلوگیری می‌کند. از طرف دیگر قرار دادن کیسه برنج با فاصله نسبت به دیوار و زمین مانع دسترسی سوسک، موش و سایر حشرات به کیسه برنج می‌شود.
۴- برای نگهداری برنج خام در خانه آن را در ظرف مناسبی قرار دهید
معمولاً نحوه نگهداری برنج خام به این صورت است که آن را داخل کیسه مخصوص، ظروف شیشه‌ای، پلاستیکی مات یا فلزی قرار می‌دهند. گونی‌های نخی هم بهترین گزینه برای نگهداری برنج خام در خانه محسوب می‌شوند. این کیسه‌ها موجب می‌شوند تا هوا از بافت پارچه عبور کند و از همین رو رطوبت در کیسه برنج جمع نمی‌شود. برای نگه داشتن برنج به مقدار کم بهتر است آن را در ظروف شیشه‌ای، پلاستیک و فلزی با درب محکم قرار دهید.
توجه داشته باشید که برای نگهداری برنج خام حتماً از ظروف خشک و تمیز استفاده کنید. یادتان باشد نگهداری از برنج در ظروف پلاستیکی معمولاً موجب می‌شود تا عطر و بوی برنج تغییر کنید. از همین رو توصیه می‌شود ترجیحا به جای این ظروف از ظروف شیشه‌ای یا فلزی استفاده کنید.
نکته۱: اگر بخواهیم برای نگهداری برنج از ظروف شیشه‌ای یا پلاستیکی استفاده کنیم، این ظروف حتما باید خشک باشند؛ در غیراین صورت در مدت کوتاهی سبب خراب شدن برنج می شوند.
نکته۲: ظروف شیشه‌ای مات نسبت ظروف پلاستیکی برای نگهداری برنج مناسب تر هستند؛ زیرا در صورت نگهداری برنج در ظروف پلاستیکی ممکن است طعم و بوی برنج تحت تاثیر پلاستیک تغییر کرده و برنج کیفیت خود را از دست بدهد ولی در ظروف شیشه‌ای طعم و عطر برنج تغییر نمی کند.
۵- به منظور جلوگیری از شپشک برنج اقدامات لازم را انجام دهید
شاید برنج شما در حال حاضر شپشک نداشته باشد، اما این شپشک‌ها ممکن است خیلی زود و با کوچک‌ترین بی‌توجهی در برنج ایجاد شوند. برای جلوگیری از ایجاد شپشک برنج می‌توانید چند حبه سیر، فلفل خشک تند، میخک، یک وسیله آهنی مثل میخ یا میلگرد، پوست گردو، برگ درخت چریش، زنجبیل، زردچوبه و سنگ نمک برای نگهداری برنج در کیسه یا ظرف برنج قرار دهید.
۶- برای نگهداری برنج خام در خانه آن را دور از نور خورشید قرار دهید
نور آفتاب موجب ایجاد آفت و شپشک در برنج می‌شود. برای نگهداری برنج خام باید آن را دور از نور آفتاب قرار دهید. قرار گرفتن برنج زیر نور آفتاب موجب خرد شدن دانه‌های برنج می‌شود.
۷- برنجی را خریدار کنید که کاملاً خشک شده است
همانطور که گفته شد، رطوبت بزرگ‌ترین عاملی است که موجب خراب شدن برنج می‌شود. اگر برنج خام در فرآیند سفید کردن به اندازه کافی خشک نشده باشد، احتمالاً زودتر شپشک می‌زند. معمولاً برای خشک کردن برنج آنها را برای ۶۰ ساعت در دستگاه خشک‌کن قرار می‌دهند و اگر زمان خشک کردن برنج کمتر از این میزان باشد، به خوبی خشک نخواهد شد.
۸- نگهداری برنج خام در یخچال را امتحان کنید
یکی از بهترین روش‌های برای نگهداری برنج خام قرار دادن آن در یخچال است. برای این کار می‌توانید برنج را داخل ظروف دربسته یا زیپ کیپ بریزید. سپس برنج‌ها را داخل یخچال قرار دهید. معمولاً برنج سفید خام تا ۱۰ سال در یخچال قابل نگهداری است.
در پارس مگ در مورد رفع بوی بد یخچال با استفاده از چند ماده طبیعی بخوانید.
۹- نگهداری برنج خام در فریزر را امتحان کنید
نگهداری برنج خام در فریزر یکی دیگر از روش‌های نگهداری از برنج در خانه است. با این روش می‌توانید برنج را بیشتر از ۱۰ سال نگهداری کنید. اما معمولاً بهتر است این برنج را زودتر مصرف کنید تا کیفیت برنج کاهش پیدا نکند. شما می‌توانید برنج قهوه‌ای را تا ۱۸ ماه در فریزر نگهداری کنید.
۱۰- نگهداری برنج خام در وکیوم پلاستیکی را امتحان کنید
برای جلوگیری از خراب شدن برنج چه کنیم؟ چطور بدون قرار دادن برنج در یخچال و فریزر از آن نگهداری کنیم؟ یکی از بهترین روشها برای نگهداری برنج خام قرار دادن کیسه برنج در داخل وکیوم‌های پلاستیکی است. این کار دوام برنج را افزایش میدهد. از طرف دیگر قرار دادن کیسه برنج در وکیوم‌های پلاستیکی موجب می‌شود تا شپشک در برنج ایجاد نشود.
خلاصه کلام اینکه اگر عادت به خرید برنج به صورت کیسه‌ای داشته باشید، آشنایی با روشها و نکات مهم نحوه نگهداری برنج خام می‌تواند به شما کمک کند تا برنج را برای مدت زمان بیشتری بدون مشکل در منزل نگهداری کنید. در این مقاله سعی کردیم نکات کاربردی برای نگهداری برنج خام به شما ارائه دهیم.
۱۱- نگهداری برنج در شیشه نوشابه
یکی از ساده‌ترین و بهترین روشها در نحوه نگهداری برنج که کرم نزند، استفاده از بطری نوشابه است. از آنجایی که درب بطری نوشابه محکم بسته می‌شود و هیچ هوایی وارد آن نمی‌شود، می‌توانید بدون نگرانی از نفوذ رطوبت و هوا برنج را در بطری‌های پلاستیکی نوشابه بریزید. اما به خاطر داشته باشید که این روش معمولا برای مقدار زیادی برنج مناسب نیست و تنها زمانی کاربردی است که مقدار برنج شما خیلی زیاد نباشد.
برای نگهداری برنج در شیشه نوشابه باید شیشه نوشابه را کاملا بشویید و خوب خشک کنید. بعد از ریختن برنج در بطری نوشابه کمی آن را تکان دهید تا هوای بین دانه‌های برنج خارج شود. سپس بطری را به‌طور کامل پر کنید و در مکانی خنک و دور از نور خورشید قرار دهید.
۱۲- نگهداری برنج در نایلون پلاستیکی
نگهداری برنج در نایلون پلاستیکی چندان روش امن و مناسبی نیست. زیرا بسیاری از حشرات می‌توانند کیسه‌های پلاستیکی نازک را سوراخ و پاره کنند. یک روش نگهداری برنج خام در خانه این است که ابتدا برنج را در کیسه‌های پارچه‌ای یا کنفی بریزید، سپس آن را داخل یک کیسه پلاستیکی ضخیم قرار دهید. درنهایت درب کیسه پلاستیکی را کاملا محکم کنید و آن را در مکانی خنک و دور از نور قرار دهید. با این روش برنج شما برای مدت طولانی محافظت می‌شود و سالم می‌ماند.
۱۳- نگهداری برنج شسته شده
اگر برنج را شسته‌اید و خیسانده‌اید و فعلا نمی‌خواهید از آن استفاده کنید، باید برنج شسته شده را در مقداری آب و نمک قرار دهید و سپس آن را در یخچال بگذارید. نمک از خراب شدن برنج جلوگیری می‌کند اگر قصد ندارید تا روز آینده از برنج استفاده کنید، بهتر است چند بار آب برنج را عوض کنید. نهایتا تا ۳ روز می‌توانید برنج خیس‌خورده را در یخچال نگهداری کنید. بعد از این مدت عطر و طعم برنج تغییر می‌کند.
۱۴- نگهداری برنج در بالکن
بسیاری از خانواده‌ها برنج را به مقدار زیاد برای مصرف سالانه خود تهیه میکنند و برنج را در بالکن خانه نگهداری میکنند. برای نگهداری برنج در بالکن قبل از هر چیزی باید آن را در ظرف مناسب بریزید و در مکانی با فاصله از دیوار و زمین قرار دهید. به خاطر داشته باشید که برنج به‌هیچ‌عنوان نباید در معرض نور و گرمای خورشید قرار بگیرد.
بنابراین قسمتی از بالکن را انتخاب کنید که کاملا سایه و خنک است. در صورت امکان می‌توانید یک کمد یا قفسه برای نگهداری از برنج در بالکن نصب کنید. حواستان باشد که رطوبت، برنج را در معرض آفات و حشرات قرار میدهد، بنابراین از برنج در برابر رطوبت به‌طور کامل محافظت کنید.
روش های جلوگیری از شپشک زدن برنج
برای نگهداری از برنج خام در منزل بخصوص آپارتمان، قطعا با مشکلاتی روبرو هستید که کیفیت برنج را تحت تاثیر قرار میدهد. اصلی ترین این مشکلات، حشرات و شته هایی هستند که به جان برنج افتاده و کار شما را برای تمیز کردن و چه بسا پخت برنج سخت می کنند. در مطلب ” ترفند شمالی ها در نگهداری برنج” نکات و ترفند های کاربردی را گفتیم و حالا در این بخش قصد داریم ترکیبی را به شما معرفی کنیم تا با استفاده از آن هر نوع حشره و آفتی را از برنج دور نگاه دارید.
دور کردن برنج از عوامل رشد آفات
دانه‌های برنج ممکن است در طی مراحل مختلف کشاورزی به تخم آفات آلوده شوند. اگر شرایط مناسب برای رشد این آفات را فراهم کنیم، تخم آنها فعال شده و به‌زودی شاهد حضور تعداد زیادی شپشک یا کرم برنج در ظرف نگهداری برنج خواهیم بود.
گرما و رطوبت عواملی هستند که باعث فراهم شدن شرایط رشد آفات و تسریع رشد آنها می‌شوند. ظرف برنج باید تا حد امکان دور از نور و رطوبت نگهداری شود. اگر ظرف را با فاصله از دیوار و زمین یا دیواره‌های کابینت قرار دهید، مانع از انتقال رطوبت این سطوح به دانه‌های برنج می‌گردد.
جلوگیری از حضور جانوران موذی در ظرف برنج
اگر می‌خواهید برنج شما از شر جانورانی مثل سوسک در امان بماند، حتما ظرف یا کیسه برنج را بافاصله زیادی از زمین قرار دهید. کابینت‌های بالایی آشپزخانه مکان بسیار مناسبی برای نگهداری ظرف برنج هستند.
حتما بعد از هر بار استفاده از برنج، از محکم بسته شدن درب آن اطمینان پیدا کنید. حواستان باشد که هیچ راه ورودی برای این جانوران موذی باقی نگذارید.
توپک خمیری مخصوص نگهداری برنج خام
این توپک ها را به سادگی در منزل می توانید با فرمول و روشی که در ادامه خواهید خواند، آماده کنید.
مواد لازم:
آرد:2 پیمانه
نمک:1 پیمانه
پودر سیر:1 قاشق مربا خوری
روش تهیه توپک ضد شته و حشرات برنج
مواد لازم شامل حدود 2 پیمانه آرد، 1 پیمانه نمک و 1 قاشق مربا خوری پودر سیر را با هم مخلوط کنید.
با افزودن مقدار لازم آب، یک خمیر درست کنید. بهتر است آب را به آرامی به ترکیب اضافه کنید تا خمیر یکدستی بدست آید.
این خمیر را به شکل گلوله‌های کوچک (اندازه فندق) شکل دهید و آنها را در آفتاب قرار دهید تا کاملاً خشک شوند. در فصول سرد، می‌توانید آنها را در نزدیکی شوفاژ یا بخاری قرار داده و چند ساعت یکبار آنها را پشت و رو کنید تا به طور کامل خشک شوند.
توپک های خشک شده را لا به لای برنج قرار دهید تا هر نوع شته، حشره و آفتی را از برنج شما دور نگاه دارد.
روش نگهداری برنج خام در بالکن آپارتمان
برنج را در کیسه یا ظرف مناسب قرار دهید، تا از خرابی و نفوذ هوا جلوگیری شود.
محل انتخابی برای نگهداری باید دور از نور خورشید باشد، چرا که نور و گرما می‌توانند به کیفیت برنج آسیب بزنند.
جایی که برنج را قرار می‌دهید، از سطح آسفالت یا سیمان زمین فاصله داشته باشد تا از رطوبت و نفوذ آب جلوگیری شود.
نگهداری برنج در انبار
قبل از قراردادن برنج در انبار، مطمئن شوید که مکان کاملاً تمیز است و از تار عنکبوت، گرد و غبار خالی است.
برنج را در کیسه‌های مناسب نگه دارید و از رطوبت و نور خورشید دور نگه دارید.
بهتر است انبارها یا اماکن نگه داشتن برنج را با پالت‌های چوبی بپوشانید تا از تماس مستقیم با زمین جلوگیری شود.
ارتفاع 20 تا 25 سانتیمتری بین برنج و سطح زمین را حفظ کنید تا از رطوبت و آب نفوذی جلوگیری شود.
با رعایت این نکات، می‌توانید برنج خود را بهترین شکل ممکن نگهداری کرده و از کیفیت آن در طول مدت زمان استفاده لذت ببرید.
روش نگه داشتن برنج در کیسه
نگه داشتن برنج در کیسه پلاستیکی نیز از روش‌های متداول است، اما باید به این نکته توجه داشته باشید که این کیسه‌ها جلوگیری از نفوذ حشرات و رطوبت را به خوبی انجام نمی‌دهند و ممکن است عمر نگه داشتن برنج را کاهش دهند. بهترین راه‌حل برای نگه داشتن برنج ایرانی، استفاده از کیسه‌های پارچه‌ای یا کنفی و نگهداری در محیط خشک و خنک است.
هر چند کیسه‌های زباله هم برای نگه داشتن برنج مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما این روش توصیه نمی‌شود. این کیسه‌ها به‌سادگی تحت تأثیر گرما قرار گرفته و آسیب می‌بینند، علاوه بر اینکه ممکن است مواد شیمیایی مضر داخل کیسه‌ها، عطر و طعم برنج را تغییر دهند و حتی برای سلامتی مصرف کننده مشکل‌ساز شوند.
نگه داشتن برنج پخته شده در یخچال
برای نگه داشتن برنج پخته شده در یخچال می بایست حتما از ظروف درب دار استفاده شود. در غیر این صورت احتمال آلوده شدن برنج، به علت در تماس بودن برنج با دیگر مواد غذایی موجود در یخچال وجود دارد. نکته حائز اهمیت دیگر در این خصوص، این است که برنج را در طبقه ای قرار دهید که با مواد غذایی خام مانند میوه ها، سبزیجات، تخم مرغ و … در تماس نباشد.
نکته: برنج اگر به خوبی در یخچال نگه داشته شود کاملا سالم می ماند. زمانی که احساس کردید برنج سفت یا سخت شده است، بوی غیرطبیعی میدهد، سطح آن لزج شده است و… از مصرف آن خودداری کنید.
نگه داشتن برنج خیس خورده
اگر برنج را شسته اید و خیس خورده، ولی به هر دلیلی قصد ندارید طی چند ساعت یا یکی، دو روز آینده آن را بپزید، در مقداری آب و نمک قرار دهید. نگه داشتن از برنج خیس شده بدون نمک کاری اشتباهی می باشد. زیرا بدون افزودن نمک، برنج خیس خورده خیلی زود نشانه های خرابی را از خود بروز می دهد.
اضافه نکردن نمک به برنج خیس شده ممکن است باعث شود برنج در کمتر از یک روز بو گرفته و غیر قابل استفاده شود. سپس حتما آن را در یک مکان خنک مثل یخچال بگذارید. اگر قصد نگه داشتن از برنج خیس شده را برای بیشتر از یک روز دارید باید در نظر داشته باشید که همان آبی که روز اول روی آن ریخته اید جواب‌گو نیست. بدین ترتیب هر چند ساعت آب برنج را عوض کنید.
نکته: تمامی این راهکار و مراحل حداکثر برای نگه داشتن 2 تا 3 روزه‌ی برنج پاسخگو می باشد و پس از آن، عطر، طعم و کیفیت برنج از دست می رود.
سوالات متداول
نگه داشتن برنج خام در یخچال چگونه است ؟
برای نگهداشتن برنج خام در یخچال می‌توانید آن را در ظروف درب بسته یا کیسه‌های زیپ کیپ قرار دهید.
بهترین دما برای نگه داشتن برنج چه دمایی است ؟
دمای ایده‌آل برای نگه داشتن برنج ۴ درجه سانتی‌گراد است.
مدت زمان نگه داشتن برنج قهوه‌ای در انبار، یخچال و فریزر چقدر است ؟
معمولاً برنج قهوه‌ای در انبار نگه داشتن برنج برای ۳ تا ۶ ماه، در یخچال ۶ تا ۱۲ ماه و در فریزر تا ۱۸ ماه قابل نگه داشتن است.
تاریخ انقضا و ماندگاری برنج خام چند سال است ؟
این بستگی به نوع برنج دارد. اما عموما برنج سفید یک سال تاریخ انقضا دارد و بعد از آن فاسد می‌شود. پس موقع خرید به تاریخ تولید و انقضا برنج توجه کنید.
نگه داشتن برنج در فریزر چگونه است ؟
برای نگه داشتن برنج در فریزر می‌توانید آن را در یک ظرف دربسته بریزید و سپس تا ۱۸ ماه می‌توانید آن را در فریزر نگهداری کنید.
