گیاهان آپارتمانی سمی که وجودشان برای حیوانات خطرناک است

گیاهان سمی برای حیوانات به یک سری از گیاهان آپارتمانی گفته می شود که شاید برای انسان ها خطری نداسته باشند اما برای حیوانات خانگی مثل گربه و سگ بسیار خطرناک هستند.در این مطلب از پارس مگ ما این گیاهان را به شما معرفی می کنیم.

گیاهان خانگی و آپارتمانی، اثرات فراوانی در کاهش استرس و اضطراب شما دارند که حتی در بیماری‌های جسمی و روانی شما نیز تأثیر می‌گذارند. گل‌ و گیاه‌ها با از بین بردن مواد شیمیایی و آلودگی هوا، اکسیژن بیشتری تولید می‌کنند که همین امر موجب کاهش استرس شما می‌شود.  گل‌های آپارتمانی همچنین فواید دیگری مانند افزایش سطح تمرکز، کاهش فشار خون، افزایش انرژی و… نیز دارند.

بسیاری از این گیاهان برای انسان و حیوان ایجاد حساسیت نمی‌کنند، اما ممکن است لمس یا خوردن گیاه به کودکان یا حیوانات خانگی آسیب بزند. پس اگر قصد دارید به‌صورت هم‌زمان گیاه و حیوان خانگی داشته باشید، لازم است در انتخاب گیاه آپارتمانی خود حساسیت به‌ خرج داده و گیاهان بی‌خطر برای حیوانات خانگی را تشخیص دهید تا باعث آسیب به حیوان خانگی شما نشوند.

انواع گیاهان سمی که برای حیوانات خانگی مناسب نیستند

ممکن است بعد از شنیدن عنوان گیاهان سمی و کشنده برای حیوانات خانگی، مقداری نگران شوید که مبادا گیاهان خانه یا باغچه‌تان برای کودکان یا حیوانات خانگی شما ضرر داشته باشند. همه گل‌های آپارتمانی سمی نیستند و میزان خطرناک بودن گیاهان آپارتمانی سمی برای سگ و گربه با هم تفاوت دارد.

افراد بزرگ‌سال معمولاً تمایلی به لمس گیاهان ندارند، اما همین گیاهان ممکن است توسط حیوانات یا کودکان، لمس و حتی بلعیده شوند. به ‌همین علت بهتر است، این گیاهان مضر برای حیوانات خانگی دور از دسترس حیوانات و کودکان باشد. در زیر به بررسی برخی از گیاهان سمی برای حیوانات خانگی از جمله سگ و گربه‌ها می‌پردازیم.

همچنین در پارس مگ بخوانید : گیاهان آپارتمانی مقاوم برای نگهداری در منزل

۱. سوسن، لیلیوم یا زنبق رشتی از گیاهان سمی برای حیوانات

سوسن‌ها که از خانواده «سوسن واقعی» یا لیلیوم هستند و زنبق رشتی یا سوسن یک‌روزه (daylilies) که به خانواده Hemerocallis تعلق دارد، برای گربه‌ها خطرناک‌اند. تمام قسمت‌های این گیاهان یعنی ساقه، برگ، گل، گرده و حتی آب گلدان آنها برای گربه‌ها سمی است و ظرف ۳ روز موجب نارسایی کلیه می‌شود. بهتر است کلا از نگهداری گل‌های خانواده سوسن پرهیز کنید، زیرا بیشتر آنها از گیاهان خطرناک برای گربه به شمار می‌روند. به‌جای این گل‌ها، می‌توانید در خانه گل بی‌خطر ارکیده را نگه دارید.

۲. گل چمچه‌ای یا اسپاتی فیلوم

گل چمچه‌ای از محبوب‌ترین گیاهان آپارتمانی گل‌دار است و برگ‌های سبز تیره، گل‌های سفید و نیاز به مراقبت اندک آن را به گزینه‌ای محبوب تبدیل کرده است. ولی این گل‌های زیبا حاوی اگزالات کلسیم‌اند که برای گربه‌ها سمی است. تماس با این گل‌ها خطری ندارد و فقط در صورت بلعیده‌شدن خطرناک‌اند. جایگزین بی‌خطر گل چمچه‌ای گیاه برگ‌عبایی است.

۳. آلوئه‌ورا از گیاهان سمی برای حیوانات

آلوئه ورا به مراقبت و نگهداری بسیار کمی نیاز دارد و به همین دلیل در بسیاری از خانه‌ها یافت می‌شود. آلوئه‌ورا برگ‌هایی ضخیم و گوشتی با لبه‌هایی دندانه‌دار دارد که از پایه‌ای شبیه رُزت به‌سمت بالا رشد می‌کنند. (در گیاه‌شناسی رزت ترتیب دایره‌ای برگ‌هاست که در آن برگ‌ها در ارتفاع یکسانی قرار دارند.)

جویدن و خوردن این گیاه برای گربه‌ها خطرناک است. علت سمی‌بودن آلوئه‌ورا نیز وجود ساپونین (Saponins) و آنتراکینون (anthraquinone) در این گیاه است. به‌جای آلوئه‌ورا می‌توانید گیاه بی‌خطر هاوورتیا (Haworthia) را به خانه ببرید.

۴. فیلودندرون یا برگ‌انجیری

برگ‌انجیری یا مانسترا دلیسیوزا (Monstera deliciosa) از رایج‌ترین گیاهان آپارتمانی استوایی است. فیلودندرون به مراقبت نسبتا کمی نیاز دارد که موجب شده است از گیاهان جذاب برای دوستداران گل‌وگیاه باشد. ولی برگ‌انجیری حاوی اگزالات کلسیم نامحلول است که آن را به گیاهی بسیار سمی برای گربه‌ها تبدیل کرده است. به‌جای برگ‌انجیری می‌توانید از گیاه بی‌خطر مارانتا لوکونورا استفاده کنید.

۵. پتوس از گیاهان سمی برای حیوانات

پتوس به‌دلیل نیاز به مراقبت و رسیدگی کم برای افراد آماتور و حرفه‌ای گیاهی جذاب است. ساقه‌های آویزان و زیبا و نگهداری آسان پتوس را به گیاهی دوست‌داشتنی برای خانه‌ها مبدل کرده است، به‌ویژه اگر بخواهید خانه خود را با هزینه کمی زیباتر کنید. تماس با پتوس کاملا بی‌خطر است و مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما اگزالات کلسیم نامحلول آن را سمی می‌کند. به‌جای پتوس می‌توانید از گیاه بی‌خطر گندمی یا عنکبوتی (Spider plant) استفاده کنید.

۶. گیاه یشم یا کراسولا از گیاهان سمی برای حیوانات

گیاه یشم که به آن گیاه پول نیز می‌گویند، ساکولنتی است که پرورش آن بسیار راحت است و تصور می‌شود که برای صاحبان خود خوش‌شانسی می‌آورد. این گیاه برگ‌های گوشتی سبز تیره و ساقه‌ای ضخیم و چوبی دارد. گونه‌های مختلف گیاه یشم به خانواده کراسولا تعلق دارند. متأسفانه گیاه یشم برای گربه، سگ و اسب بسیار سمی است.

علت سمی و خطرناک‌بودن گیاه یشم مشخص نیست، ولی تمام قسمت‌های آن موجب ایجاد واکنش‌هایی در گربه‌ها می‌شود. جایگزین بی‌خطر گیاه یشم گیاه قاشقی یا پپرومیا (Peperomia) است.

۷. سانسوریا یا زبان مادرشوهر

سانسوریا از بهترین گیاهان برای محیط‌های کم‌نور است که موجب بهبود کیفیت هوا نیز می‌شود. این ویژگی‌ها سانسوریا را به یکی از گیاهان آپارتمانی محبوب تبدیل کرده است. گرچه گیاه سانسوریا برای انسان بی‌خطر است، بر اساس گزارش انجمن آمریکایی جلوگیری از ظلم به حیوانات (ASPCA)، خوردن آن برای گربه‌ها و سگ‌ها خطرناک است.

علت سمی‌بودن سانسوریا وجود ساپونین در این گیاه است. به‌جای سانسوریا می‌توانید گیاه بی‌خطر مارِ زنگی (Rattlesnake plant) را در خانه نگهداری کنید.

۸. نخل ساگو از گیاهان سمی برای حیوانات

نخل ساگو یا نخل سیکاس حسی از مناطق استوایی را به خانه‌تان می‌آورد و می‌تواند تأثیری شگفت‌انگیز بر کیفیت هوای داخل خانه داشته باشد. ساختار ویژه نخل ساگو جلوه‌ای خاص به دکوراسیون خانه می‌دهد، ولی مکانیسم دفاعی این گیاه موجب شده است که از گیاهان خطرناک برای گربه باشد. بنابراین اگر در خانه گربه دارید، حتما باید از نگه‌داشتن این گیاه پرهیز کنید. علت سمی‌بودن نخل ساگو وجود سم سیکاسین (Cycasin) است. می‌توانید گیاه بی‌خطر نخل اریکا (Areca palm) را جایگزین نخل ساگو کنید.

۹. گیاه پاپیتال یا عَشَقه

گیاه پاپیتال برگ‌هایی کوچک و نوک‌تیز و ظاهری ظریف و زیبا دارد. این گیاه به‌لطف ساقه‌های آویزان و جذاب خود در بسیاری از خانه‌ها در گلدان‌های آویز نگهداری می‌شود. ولی این ساقه‌های آویزان و زیبا برای گربه‌های کنجکاو و بازیگوش نیز وسوسه‌انگیزند و خوردن آنها برای گربه‌ها خطرناک است.

علت سمی‌بودن گیاه پاپیتال وجود ساپونین‌های تری ترپنوئید (Triterpenoid saponins) در آن است. به‌جای پاپیتال می‌توانید گیاه بی‌خطر پیچک سوئدی (Swedish ivy) را به خانه ببرید.

۱۰. دیفنباخیا از گیاهان سمی برای حیوانات

دیفنباخیا نیز از گیاهان استوایی خیره‌کننده و زیبایی است که نگهداری آن بسیار آسان است و از گیاهان آپارتمانی محبوب به شمار می‌رود. اگر این گیاه در شرایط مناسبی نگهداری شود، ممکن است به ارتفاع ۹۰ سانتی‌متر تا بیش از ۳ متر برسد. ولی خوردن گیاه دیفنباخیا برای گربه‌ها بسیار خطرناک است. علت سمی‌بودن دیفنباخیا اگزالات کلسیم نامحلول و آنزیم پروتئولیتیک (proteolytic) است. جایگزین بی‌خطر دیفنباخیا نیز گیاه پلاتی‌سریوم یا سرخس شاخ‌گوزنی (Staghorn fern) است.

۱۱. کالانکوئه از گیاهان سمی برای حیوانات

کالانکوئه می‌تواند موجب بروز مشکلات روده‌ای در گربه‌ها شود و بر ضربان قلب آنها اثر بگذارد. این گیاه بومی آفریقای جنوبی، ماداگاسکار و استرالیا ساکولنتی است که ارتباط نزدیکی با گیاه یشم دارد. ماده فعال سمی موجود در کالانکوئه بوفادی انولید (bufadienolides) است که شبیه ترکیبات دیژیتالیس (digitalis compounds) است. این ماده موجب فعالیت الکتریکی نامنظم قلب می‌شود که ممکن است منجر به افزایش ضربان قلب و حتی ایست قلبی شود. جایگزین بی‌خطر کالانکوئه گل ناز است.

۱۲. گیاه موگه یا زنبق دره

زنبق دره گیاهی سمی حاوی کاردنولیدها (cardenolides) است. کاردنولیدها تأثیری سمی روی قلب دارند. تمام قسمت‌های گیاه موگه سمی‌اند و می‌توانند موجب استفراغ، ضربان قلب نامنظم و نبض ضعیف شوند. ریتم غیرطبیعی ضربان قلب نیز ممکن است کشنده باشد. جایگزین بی‌خطر گیاه زنبق دره گیاه برگ بیدی است.

۱۳. سنبل از گیاهان سمی برای حیوانات

گل‌های سنبل از اعضای خانواده مارچوبه‌اند که گیاهانی سمی‌ محسوب می‌شوند. سنبل آبی (water hyacinths) و لاله از بستگان نزدیک سنبل‌اند. این گیاهان زیبا حاوی آلکالوئیدهایی هستند که در صورت بلعیده‌شدن می‌توانند خطرناک باشند. خوردن پیاز گل و خود گیاه احتمالا موجب استفراغ، اسهال خونی، افسردگی و لرزش می‌شود.

علت احتمالی سمی‌بودن این گیاه وجود آلکالوئیدهایی مانند لیکورین (lycorine) و اگزالات کلسیم است. به‌جای گیاه سنبل می‌توانید یاس خوشه‌ای (Common lilac) را در خانه نگهداری کنید.

۱۴. خرزهره

خرزهره نریم گیاهی بومی جنوب آسیا و مدیترانه است. تمام قسمت‌های این گیاه زیبا برای گربه‌ها سمی است. خرزهره حاوی گلیکوزیدهای قلبی (cardiac glycosides) است که می‌توانند موجب تحریک دستگاه گوارش، عملکرد غیرطبیعی قلب، هیپوترمی (hypothermia) یا مرگ شوند. به‌جای این گل سمی می‌توانید گل راعی (St. John’s wort) را در خانه نگه دارید.

۱۵. سرخدار از گیاهان سمی برای حیوانات

پوست ساقه، سوزن‌ها و میوه سرخدار برای انسان، سگ و گربه سمی است. این گیاه حاوی ترکیبی سمی به‌نام تاکسین (taxine) است. تاکسین می‌تواند موجب لرزش، اختلال هماهنگی، مشکل تنفس، مشکلات گوارشی شدید، نارسایی قلبی و مرگ شود. یک گاز کوچک از این گیاه نیز می‌تواند برای گربه‌ها به‌شدت خطرناک باشد. گیاه سرخدار چنان سمی است که اسب‌ ۱۵ دقیقه پس از خوردن آن غش می‌کند. جایگزین بی‌خطر سرخدار گیاه پیرو (Common juniper) است.

۱۶. گل لاله

گل لاله گیاهی از خانواده سوسن و از گیاهان خطرناک برای گربه است. تمام قسمت‌های گیاه حاوی ترکیبات سمی آلکالوئید و گلیکوزیدند و پیاز گل بیشترین غلظت سم را دارد. خوردن گل لاله موجب استفراغ، افسردگی، اسهال و آب‌ریزش دهان می‌شود. مسمومیت شدید ممکن است منجر به تشنج و ناهنجاری‌های قلبی شود. عامل سمی‌بودن گل لاله تولیپالین A و ‌B است و جایگزین بی‌خطر آن نیز گل رز است.

۱۷. گل نرگس از گیاهان سمی برای حیوانات

نرگس گل زیبایی است که نوید فصل بهار را می‌دهد، ولی گل و برگ و پیاز آن برای گربه‌ها سمی است. گل نرگس حاوی ترکیباتی سمی و خوردن مقدار زیاد آن کشنده است. پیاز گل سمی‌ترین قسمت گیاه است. خوردن مقدار کمی گل نرگس نیز ممکن است موجب ناراحتی دستگاه گوارش و استفراغ، اسهال و آب‌ریزش دهان شود.

سمی‌بودن گل نرگس به‌علت وجود لیکورین، آلکالوئیدهای فنانتریدین (phenanthridine alkaloids) و کریستال‌های اگزالات کلسیم در آن است. جایگزین بی‌خطر این گیاه نیز گل لادن (Nasturtium) است.

۱۸. پرنده بهشتی و ابریشم مصری

هر دو گیاه پرنده بهشتی و ابریشم مصری برای گربه‌ها سمی هستند. البته ابریشم مصری سمی‌تر است و می‌تواند مشکلات بیشتری ایجاد کند، مانند سوزش و تحریک شدید دهان و زبان و لب‌ها، ترشح زیاد آب دهان، استفراغ، اسهال و مشکل بلع. گونه استرلیتزیا یا پرنده بهشتی نیز ممکن است موجب تهوع خفیف و خواب آلودگی شود.

خواص سمی این گیاهان احتمالا به‌دلیل هیدروسیانیک اسید (hydrocyanic acid) موجود در آنهاست و جایگزین بی‌خطر آنها نیز گیاه بروملیاد (Bromeliads) است.

۱۹. گل داوودی

گل داوودی از گل‌های زیبای پاییزی است که برای گربه‌ها سمی است. خوردن این گل‌ها در گربه‌سانان موجب استفراغ، اسهال، آب‌ریزش دهان یا تحریک پوستی می‌شود. ماده‌ای به‌نام پیرترین (Pyrethrin) که در گل داوودی وجود دارد، معمولا در آفت‌کش‌ها، داروهای کک و کنه سگ، شامپوها و قلاده‌ها استفاده می‌شود، ولی برای گربه‌ها سمی است.

خواص سمی گل داوودی به‌علت وجود سزکویی ترپن‌ها (Sesquiterpene)، لاکتون‌ها (lactones)، پیرترین‌ها (pyrethrins) و سایر محرک‌های بالقوه است. جایگزین بی‌خطر گل داوودی نیز گل جعفری (Marigold) است.

۲۰. سرخ‌برگه یا بنت قنسول

سرخ‌برگه درختچه‌ای چندساله و بومی مکزیک است که کمی برای گربه‌ها سمی است، ولی به‌اندازه‌ای که در گذشته تصور می‌شد کشنده نیست. شیره شیری‌رنگ این گیاه می‌تواند موجب تحریک دهان و معده، استفراغ، آب‌ریزش دهان و تحریک پوست شود. دلیل سمی‌بودن سرخ‌برگه وجود استرهای دی‌ترپنوئید یوفوربول (Diterpenoid euphorbol esters) و پاک‌کننده‌های ساپونین‌مانند است. جایگزین بی‌خطر این گیاه نیز گل سنگ یا هیپوستس فیلوستاچیا (Polka dot plant) است.

علائم مسمومیت حیوانات خانگی

اگر متوجه شدید حالت حیوان شما تغییر کرده است و همچنین مشاهده کردید بخشی از گیاه شما بلعیده شده است، به احتمال زیاد گیاه شما جز گیاهان سمی برای حیوان خانگی شما بوده است که توسط آن خورده شده است. در این حالت بهتر است جهت جلوگیری از عوارض ناشی از مسمومیت، فوراً به دامپزشک مراجعه کنید.

برخی علائم مانند خواب‌آلودگی، احساس ضعف، استفراغ، اسهال، ترشح بیش‌ از حد بزاق دهان (ترشح غیرمعمول)، حالت تهوع ازجمله نشانه‌های مسمومیت حیوان شناخته می‌شود.

پیامدهای نگهداری از انواع گیاهان سمی یا غیرسمی

همان‌طور که پیش‌تر درباره آن صحبت کردیم، بسیاری از گیاهان آپارتمانی وجود دارند که شما می‌توانید برای دکوراسیون منزل یا دیگر فواید گیاه، از آن نگهداری کنید. بعضی از این گیاهان سمی بوده و اگر توسط حیوان شما بلعیده شوند، باعث بروز مشکلات متعددی در حیوان می‌شود. مسمومیت در حیوان ممکن است به شکل‌های مختلفی نمود پیدا کند.

بهترین راه رفع مسمومیت حیوانات خانگی چیست ؟

بهترین اقدامی که می‌توانید پس از مسموم شدن حیوان خانگی خود انجام دهید، تماس با دامپزشک است. حتی اگر مسمومیت حیوان خانگی سمی شما خفیف باشد، صحبت و مشورت با دامپزشک می‌تواند عوارض و ریسک این مسمومیت را حد زیادی کاهش دهید و موجب آسودگی خیال شما شود.

روش‌های جلوگیری از بلعیده شدن گیاهان سمی توسط حیوانات خانگی

جلوگیری از خورده شدن گیاهان توسط حیوانات خانگی – از جمله گربه‌ها – یکی از دغدغه‌های اصلی بسیاری از افرادی می‌باشد که علاقه زیادی به نگهداری گیاهان آپارتمانی و حیوانات خانگی با هم دارند. اما اگر گیاهان شما حاوی مواد سمی باشد و از این مورد اطلاعی نداشته باشید؛ می‌تواند بسیار برای حیوان شما خطرناک باشد.

بهترین روش جلوگیری از خورده شدن گیاهان سمی توسط حیوانات خانگی، شناسایی گیاهان سمی برای حیوان خانگی شما است. با این کار شما با فروش یا دور انداختن گیاه سمی خود، دیگر لازم نیست نگران مسمومیت حیوان خود در خانه باشید. اما ضعف این روش این است که مانعی برای خورده شدن گیاهان سالم وجود ندارد و گیاه شما آسیب می‌بیند و ظاهری خوشایندی پیدا نمی‌کند.

اما در کنار این کار می‌توانید از روش‎‌هایی مانند تربیت حیوان خانگی (بیشتر مخصوص سگ و گربه‌ها)، نگهداری گیاه در ارتفاع و آویزان کردن آن، استفاده از تراریوم و از موادی که حاوی مزه و بوهای ناخوشایند هستند و بر روی گیاه پاشیده می‌شوند، استفاده نمایید.

انواع گیاهان غیر سمی برای حیوانات خانگی

اینکه بتوانید گیاهان غیر سمی را شناسایی کنید، بسیار اهمیت دارد زیرا نمی‌توان از داشتن گیاهان و آثار و فواید آن صرف نظر کرد. بهتر است برای انتخاب گیاه آپارتمانی خود اطلاعات بیشتری راجع به گیاهان به دست آورید تا مشکلی برای حیوانات خانگی شما رخ ندهد. در ادامه به معرفی گیاهان غیرسمی برای حیوانات خانگی می‌پردازیم.

گیاه بنفشه آفریقایی

گیاه بنفشه آفریقایی با شکوفه‌های زیبا و دوس‌داشتنی در رنگ‌های بنفش، صورتی و زرد هیچ ضرری برای کودکان یا حیوانات خانگی ندارند. نگهداری از این گیاهان بسیار ساده است طوری که در نور کم هم شاداب باقی می‌مانند. شما می‌بایست خاک گلدان بنفشه آفریقایی را مرطوب نگه دارید و در هر بار آب‌دهی، مقدار زیادی آب بریزید.

گیاه تیلاندسیا

این گیاه یکی از ایمن‌ترین گیاهان، برای حیوانات خانگی به‌حساب می‌آید. نگهداری از این نوع گیاهان نیز آسان است چون نیازی به خاک برای رشد ندارند. شکل متفاوت این برگ‌ها ممکن است توجه گربه یا سگ شما را جلب کند؛ بنابراین بهتر است در دسترس آنان نباشد، اگرچه در دسته گیاهان مضر برای سگ و گربه قرار نمی‌گیرد.

گیاه اسکینانتوس

این گیاه می‌تواند تا 50 سانت هم قد بکشد و به نام گیاه ماتیکی هم معروف است. علت انتخاب این نام این است که گل‌هایی شبیه به رژ لب می‌دهد و اگر توسط حیوان خورده شود ضرری برای او نخواهد داشت. گیاه غیر سمی اسکینانتوس در فضایی نورگیر، بسیار شاداب خواهد بود.

نخل شامادورا

اگر به‌تازگی تصمیم به پرورش گیاه گرفته‌اید و البته امنیت حیوان خانگی شما نیز برایتان اهمیت دارد، به شما نخل شامادورا را توصیه می‌کنیم. مراقبت از این گیاه بسیار آسان است طوری که با نور کم نیز مشکلی ندارد.

گل سنگ

استفاده از گل سنگ علاوه ‌بر تشکیل الگوی زیبایی از رنگ‌ها که می‌تواند سفید یا صورتی باشد، برای حیوان خانگی شما بی‌ضرر خواهد بود و در دسته گیاهان سمی برای حیوانات خانگی قرار می‌گیرد. شما می‌بایست گیاه را در مجاورت نور غیرمستقیم خورشید قرار داده و خاک آن را مرطوب و نمناک نگه دارید.

گندمی

یکی از آسان‌ترین گیاهان حیوان دوست، گیاه گل گندمی است. گیاه گندمی، به نور زیاد اما غیرمستقیم احتیاج دارد. تا ارتفاع 30 سانتی‌متر رشد خواهد کرد و از طریق پاگیاه تکثیر می‌شود. تکثیر این دست از گیاهان بسیار آسان است.

نکته: توجه فرمایید که گیاهان سمی برای حیوانات خانگی محدود به موارد ذکر شده نمی‌باشد. شما با نام گیاه مد نظرتان در اینترنت می‌توانید از سمی بودن یا نبودن آن مطلع شوید.