گرفتن نفخ حبوبات از مشکلاتی است که بعد از استفاده از حبوبات در غذا ما را دچار مشکل میکند.در این مطلب از پارس مگ ما شما را با روش های گرفتن نفخ حبوبات آشنا میکنیم.
بسیاری از ما بعد از خوردن غذاهای نفاخ، تازه به فکر رفع نفخ شکم با چای نبات و خوراکی‌های دارای طبع گرم می‌افتیم؛ در صورتی که از بین بردن نفخ حبوبات کار چندان پیچیده‌ای نیست و با چند ترفند خانه‌داری ساده می‌توان نفخ حبوبات را در مرحله پیش از پخت یا حین پخت از بین برد.
چه چیزی باعث می‌شود حبوبات این‌قدر گاز معده تولید کنند ؟
برای شروع از بین بردن نفخ حبوبات، مهم است که بدانید چه چیزی باعث ایجاد این مشکل می‌شود. دانشمندان و متخصصان علم تغذیه یک عامل را مقصر این قضیه معرفی می‌کنند و آن هم الیگوساکارید است. شاید اسم این ماده عجیب به نظر برسد؛ ولی نوعی قند است.
در واقع، الیگوساکارید قندی‌ست که بدن ما نمی‌تواند به‌خوبی هضم کند؛ بنابراین وقتی در قسمت پایینی دستگاه گوارش قرار می‌گیرد، تخمیر می‌شود و گاز معده تولید میکند. روش‌هایی وجود دارد که می‌توان این قند را کم کرد تا بعد از خوردن حبوبات، دیگر نفخی را تجربه نکرد.
همچنین در پارس مگ بخوانید : راه پختن سریع حبوبات با چند ترفند ساده
روش‌هایی آسان برای گرفتن نفخ حبوبات
از قدیم تا الان ترفندهای آشپزی به‌قدری تکمیل شده است که برای هر مشکلی چاره‌ای وجود دارد. برای کاهش نفخ حبوبات هم راه‌حل‌هایی وجود دارد که بیشتر به نحوه طبخ و مواد مورد استفاده به همراه حبوبات مربوط می‌شود. در ادامه آسان‌ترین راه‌ها را برای از بین بردن نفخ حبوبات به شما معرفی کرده‌ایم که عبارت‌اند از:
گرفتن نفخ حبوبات با جوش شیرین را امتحان کنید
یک روش ساده برای گرفتن نفخ حبوبات، اضافه کردن مقداری جوش شیرین به آن است. از خواص جوش شیرین این است که به تجزیه قندهای طبیعی موجود در حبوبات کمک میکند و بدون اینکه تغییری در طعم و مزه آن ایجاد کند، نفخ حبوبات را از بین می‌برد.
برای این کار باید ۱ قاشق چای‌خوری جوش شیرین را با ۴ لیتر آب ترکیب کنید. سپس حبوبات را در این آب بریزید و روی حرارت قرار دهید. زمانی که آب شروع به جوشیدن کرد، شعله گاز را خاموش کنید و اجازه دهید تا حبوبات برای ۴ ساعت در این آب خیسانده شود. درنهایت حبوبات را آبکش کنید و مصرف کنید.
حبوبات را در آب بخیسانید
خیساندن سریع
در این شیوه، حبوبات را در آب ریخته و برای ۵ دقیقه با حرارت بالا و برای ۵ دقیقه با حرارت ملایم بجوشانید. آنگاه حبوبات را در همین آب برای یک ساعت بخسیانید. این به معنی پخته شدن حبوبات نیست بلکه تقریبا معادل ٨-١٠ ساعت خیساندن حبوبات است و باید پس از یک ساعت حبوبات را به صورت کامل بپزید.
استفاده از فلاسک چای
در این شیوه می توانید حبوبات را در فلاسک ریخته و بر روی آن، آب جوشیده بریزید و برای یک شب در آن بخیسانید. به این ترتیب مدت زمان پخت حبوبات هم کمتر می شود.
خیساندن طولانی
در این روش حبوبات را باید بشویید و برای مدت زمان حداقل هشت ساعت در آب خیساند. خیلی بهتر خواهد بود که آنها را به مدت یک شب در آب بخیسانید. با این حال، اگر آنها را به مدت بیش از ۱۲ ساعت گذاشته خیس بخورند، ممکن است بافت و مزه خود را از دست بدهند.
مطمئن شوید که آب کافی برای خیساندن لوبیاها در ظرف باشد به صورتی که تمام مدت خیس خوردن، آب روی حبوبات را گرفته باشد. این کار خیلی اهمیت دارد به این علت که حبوبات با جذب آب بزرگتر شده در نتیجه سطح آب پایین می‌آید. پیش از پخت خیسانده شده، آبی که به منظور خیساندن مورد استفاده قرار داده بودید را خالی کنید.
مدت خیساندن انواع حبوبات
شیوه های خیساندن حبوبات با هم یکی است؛ ولی زمان خیساندن حبوبات و پخت آنها با هم فرق دارد. برای همین باید این محصولات را به طور اصولی بخیسانید تا زمان پخت هر کدام از آنها به حداقل برسد.
لوبیا چشم بلبلی را با استفاده از شیوه های خیساندن حبوبات برای ۱۰ تا ۱۲ ساعت بخیسانید و آنگاه برای ۵۰ دقیقه بپزید.
لوبیا سفید و قرمز هم باید برای ۱۰ تا ۱۲ ساعت خیس بخورند و در مدت ۵۰ تا ۹۰ دقیقه می پزند.
ماش و نخود را هم باید با استفاده از شیوه های خیساندن حبوبات تا ۱۰ ساعت بخیسانید. برای پخت آنها هم به ۵۰ تا ۹۰ دقیقه زمان احتیاج است.
از آبلیمو برای از بین بردن نفخ حبوبات استفاده کنید
«آبلیمو» حالتی اسیدی دارد و اضافه کردن آن به حبوبات در حال پخت، موجب می‌شود تا هم هضم حبوبات برای بدن راحت‌تر شود و هم نفخ حبوبات مختلف تا حد زیادی گرفته شود. البته قبل از این روش بهتر است حتما چند ساعت حبوبات را در آب بخیسانید و بعد از آبلیمو استفاده کنید تا بعد از مصرف حبوبات دچار مشکل نشوید.
حبوبات را در زودپز بپزید
پختن حبوبات در زودپز موجب تجزیه قندهای غیرقابل‌هضم در حبوبات می‌شود. درواقع گرمای زیاد زودپز موجب می‌شود تا قندهایی که نفخ را ایجاد کنند، به سرعت تجزیه شوند. برای گرفتن سریع نفخ حبوبات میتوانید ۴ تا ۸ ساعت حبوبات را در آب بخیسانید و سپس آنها را آبکش کنید. حبوبات را با کمی آب در زودپز بریزید و اجازه دهید برای ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بپزند.
از ادویه‌ها برای گرفتن نفخ حبوبات استفاده کنید
یکی دیگر از بهترین روش‌های از بین بردن نفخ حبوبات اضافه کردن ادویه‌های خاص برای پخت غذا است. معمولا در هر منطقه از ادویه خاصی برای از بین بردن نفخ حبوبات استفاده می‌شود. مردم هند از دانه «کاروم» و «آسافوتیدا» برای از بین بردن نفخ حبوبات استفاده می‌کنند و بومیان مکزیک از نوعی گیاه به نام «اپازوت» (epazote) استفاده می‌کنند.
اما رایج‌ترین ادویه‌ها برای از بین بردن نفخ حبوبات دانه کاروم، زیره سبز، زنجبیل، رازیانه، نعنا فلفلی و پودر سیر هستند.
برای گرفتن نفخ حبوبات از سرکه استفاده کنید
روش بعدی برای از بین بردن نفخ حبوبات استفاده از کمی «سرکه» است. برای این کار ابتدا باید حبوبات را برای ۴ تا ۶ ساعت در آب بخیسانید. سپس در زمان پخت حبوبات مقداری سرکه به آن اضافه کنید. معمولا برای هر پیمانه حبوبات از یک قاشق چای‌خوری سرکه استفاده می‌شود. سرکه هم نفخ حبوبات را از بین می‌برد و هم موجب می‌شود حبوبات در مدت زمان کمتری بپزد.
گرفتن نفخ حبوبات با نمک را امتحان کنید
اگر در زمان خیساندن حبوبات مقداری نمک به آنها اضافه کنید، هم هضم حبوبات برای بدن راحت می‌شود و هم نفخ حبوبات با سرعت بیشتری از بین می‌رود. برای این کار باید به ازای هر پیمانه حبوبات از ۱ قاشق چای‌خوری نمک استفاده کنید. اضافه کردن نمک در مراحل انتهایی پخت حبوبات نیز موجب کاهش زمان پخت و بهبود طعم آن می‌شود.
روش گرفتن نفخ حبوبات با خیار
بهتر است حبوبات را با روش‌های مناسب آماده کنید تا نفخ آنها کاهش یابد. یکی از روش‌های موثر گرفتن نفخ حبوبات بدون خیساندن عبارت است از قرار دادن خیار در حین پخت آنها. در این روش، میتوانید به شیوه زیر عمل کنید:
- حبوبات را با آب در قابلمه بریزید و آن را روی حرارت بگذارید تا به جوش بیاید.
- در همین حین، یک عدد خیار را از وسط به دو نیم تقسیم کنید و آن را به آب جوش اضافه کنید.
- اجازه دهید حبوبات در این حالت پخته شوند؛ البته زمانی که خیار به حالت نرم درآمد، آن را با کمک یک کفگیر از قابلمه خارج کنید.
گرفتن نفخ حبوبات با هویج
برای گرفتن نفخ حبوبات هنگام پخت، میتوانید از هویج استفاده کنید. همچنین، اضافه کردن پیاز، رزماری و کرفس نیز می‌تواند مفید باشد. برای استفاده از این روش، میتوانید به شیوه زیر عمل کنید:
- در زمان پخت حبوبات، یک هویج متوسط را پوست کنده و خرد به حبوبات اضافه کنید.
- یک عدد پیاز را نیز خرد کرده و به هویج اضافه کنید.
- از یک شاخه رزماری استفاده کنید و آن را به قابلمه حبوبات اضافه کنید.
- یک کرفس کوچک را نیز خرد کرده و به حبوبات اضافه کنید.
- اجازه دهید حبوبات به طور کامل پخته شوند.
- پس از پخت، هویج، پیاز، رزماری و کرفس را از حبوبات جدا کنید.
از پیاز برای از بین بردن نفخ حبوبات کمک بگیرید
پیاز درست مثل هویج به کاهش نفخ حبوبات کمک میکند. برای این کار باید یک عدد پیاز را خرد کنید و در زمان پخت انواع حبوبات به آنها اضافه کنید. پیاز هم موجب خوش‌طعم شدن حبوبات می‌شود و هم از ایجاد نفخ تا حد زیادی جلوگیری میکند. بهتر است که قبل از پخت حبوبات حتما چند ساعت آنها را در آب بخیسانید.
پخت تحت فشار حبوبات
یکی از سنتی‌ترین و پرطرفدارترین روش‌ها برای از بین بردن نفخ حبوبات، استفاده از دیگ‌های زودپز است. با کمک پخت تحت فشار در دیگ زودپز، قندهای ایجادکننده نفخ در حبوبات به‌سرعت تجزیه می‌شوند. برای استفاده از این روش و از بین بردن گازهای حبوبات باید:
- ابتدا حبوباتی را که قصد پختن آنها را در زودپز دارید، بخیسانید. بهتر است که بین چهار تا هشت ساعت در آب باشند.
- سپس آنها را خوب آبکش کنید و بشویید.
- پس از آماده‌سازی، آنها را در زودپز بریزید و آب را اضافه کنید. آب باید ۴ تا ۶ سانتی‌متر بالاتر از سطح حبوبات باشد.
- درِ زودپز را ببندید و بین ۱۰ تا ۱۵ دقیقه زمان دهید تا بپزند.
- اگر درِ زودپز را باز کردید و حبوبات نپخته بود، میتوانید ۱۰ دقیقه دیگر هم به آن زمان دهید.
نکته: برای پخت حبوباتی که زود له می‌شوند، مانند عدس، از این روش استفاده نکنید.
استفاده از گیاهان و ادویه‌های تسهیل‌کننده هضم غذا
هر کشور و فرهنگی، روش پخت‌وپز سنتی خاص خود را دارد که از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود. اغلب از برخی گیاهان و ادویه‌جات استفاده می‌کنند تا نفخ آن را از بین ببرند. به‌عنوان مثال، هندی‌ها از دانه کاروم و آسافوتیدا برای جلوگیری از ناراحتی معده استفاده می‌کنند. بومیان مکزیک و آمریکای جنوبی از epazote برای کمک به هضم بهتر لوبیا استفاده می‌کنند. شما هم میتوانید از ادویه‌های زیر برای از بین بردن نفخ حبوبات استفاده کنید:
- دانه کاروم
- دانه زیره سبز
- زنجبیل
- رازیانه
- نعناع تند
- سیر
استفاده از کمبو
کمبو که به‌عنوان پادشاه جلبک‌های خوراکی هم شناخته می‌شود، نوعی جلبک دریایی خشک‌شده است که به‌طور گسترده در غذاهای ژاپنی، به‌ویژه در سوپ، استفاده می‌شود. کمبو حاوی آلفا گالاکتوزیداز است. این آنزیم خیلی راحت الیگوساکاریدهای موجود در حبوبات را که عامل اصلی نفخ هستند، از بین می‌برد.
اضافه‌کردن این جلبک به حبوبات در حال پخت، یکی از بهترین روش‌های از بین بردن نفخ حبوبات است؛ البته اگر حساسیت و آلرژی به این‌گونه مواد دارید، استفاده از آن به‌هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود.
قرار دادن حبوبات خیسانده شده در فریزر
افرادی که خرید عمده عدس یا نخود و یا لوبیا را انجام می‌دهند، می‌توانند حبوبات را ۱۲ ساعت در آب خیسانده و سپس درون فریزر قرار دهند. این روش باعث پخت سریع حبوبات و گرفتن نفخ حبوبات می‌شود. خیساندن حبوبات راهکاری سنتی است که در گذشته نیز برای گرفتن نفخ حبوبات و پخت سریع، از آن استفاده می کردند.
قرار دادن حبوبات خیسانده شده در فریزر
افرادی که خرید عمده عدس یا نخود و یا لوبیا را انجام می‌دهند، می‌توانند حبوبات را ۱۲ ساعت در آب خیسانده و سپس درون فریزر قرار دهند. این روش باعث پخت سریع حبوبات و گرفتن نفخ حبوبات می‌شود. خیساندن حبوبات راهکاری سنتی است که در گذشته نیز برای گرفتن نفخ حبوبات و پخت سریع، از آن استفاده می کردند.
گرفتن نفخ حبوبات در طب سنتی
برای گرفتن سریع نفخ حبوبات میتوانید از نسخه های پیشنهادی طب سنتی نیز استفاده کنید. استفاده از دمنوش‌ها و عرقیات ضد نفخ می‌تواند مفید باشد؛ بهترین دمنوش‌ها و عرقیات ضد نفخ عبارتند از:
دمنوش زیره
دمنوش زیره به عنوان یک بادشکن موثر شناخته می‌شود و می‌تواند در کاهش نفخ کمک کند.
دمنوش نعناع
نعناع نیز خاصیت بادشکنی دارد و مصرف عرق نعناع برای درمان نفخ توصیه می‌شود.
ریحان و نعناع
سبزیجات مثل ریحان و نعاع نیز به عنوان سبزیجات ضد نفخ شناخته می‌شوند و مصرف آنها توصیه می‌شود.
آویشن
دمنوش آویشن به عنوان یک دمنوش پرخاصیت شناخته می‌شود که می‌تواند علاوه بر کاهش نفخ، آرامش اعصاب و کاهش التهاب گلو ناشی از سرماخوردگی را فراهم کند.
زردچوبه
زردچوبه به عنوان یک ادویه پرخاصیت شناخته می‌شود که می‌تواند در کاهش نفخ و سم زدایی از کبد موثر باشد.
بهتر است حبوبات را با آب گرم خیس کنیم یا آب سرد ؟
فواید حبوبات برای سلامتی مشخص است، از همین رو ایرانی‌ها برای پختن غذا از حبوبات استفاده می‌کنند. اما با توجه به اینکه حبوبات دارای نفخ هستند، بایستی پیش از استفاده نفخ آنها را گرفت.
در پاسخ به سوال آب گرم یا آب سرد برای خیساندن حبوبات بهتر است ؟ باید گفت که می‌توان از هر دو روش برای خیس کردن حبوبات استفاده نمود. اما روش سنتی که همان خیساندن با آب سرد است بهترین گزینه می‌باشد.
برای خیس کردن حبوبات در آب سرد، تنها کافیست حبوبات را به مدت ۸ ساعت در آب سرد قرار داده و سپس برای درست کردن غذا استفاده نمود. حبوبات را پاک کرده، به خوبی شسته و پس از آن داخل یک ظرف قرار داده و ظرف را با آب سرد پر کنید. پس از ۸ ساعت حبوبات نرم شده و آماده مصرف هستند.
برای خیساندن حبوبات با آب گرم نیز بایستی حبوبات را پاک کرده، به خوبی شسته و درون یک قابلمه ریخت. سپس داخل قابلمه آب ریخته و روی حرارت قرار می‌دهید تا آب بجوشد. پس از آن قابلمه را از روی حرارت برداشته و به مدت ۲۴ ساعت کنار می‌گذارید. سپس آب حبوبات را دور ریخته و از حبوبات برای پخت غذا استفاده می‌کنید.
چرا باید نفخ حبوبات را بگیریم ؟
از بین بردن نفخ حبوبات برای همه افراد مفید است و به همه توصیه می‌شود این کار را انجام دهند. اما در برخی افراد نفخ می‌تواند آزاردهنده‌تر باشد که عبارت‌اند از:
- افراد مبتلا به میگرن
- افراد دارای آلرژی
- افراد مبتلا به بیماری‌های گوارشی
- سالمندان
- خانم‌های باردار
- کودکان زیر ۲ سال
درمان‌های خانگی برای نفخ حبوبات
ممکن است جایی مهمان باشید و بعد از خوردن مقدار زیادی غذا که حبوبات هم دارند، حس کنید دچار نفخ شکم شده‌اید. برای از بین بردن نفخ حبوبات بعد از خوردن آنها میتوانید یکی از روش‌های زیر را امتحان کنید:
- خوردن موز ممکن است نفخ را کاهش دهد.
- از هر کاری که ممکن است باعث افزایش میزان هوا در سیستم گوارشی شود، همچون جویدن آدامس، کشیدن سیگار وغیره اجتناب کنید.
- پیاده‌روی‌کردن تا حد زیادی برای حل این مشکل مفید است.
- مصرف پروبیوتیک‌ها ممکن است فرآیند هضم حبوبات را تسهیل کنید که در ترشی کلم و ماست یافت می‌شوند.
- یک کیسه آب گرم یا بطری آب گرم را روی شکم خود قرار دهید. این کار به کاهش درد و گرفتگی ناشی از نفخ معده کمک زیادی میکند.
- مصرف زنجبیل هم به بهبود فرآیند هضم حبوبات و کاهش نفخ آنها کمک میکند.
سوالات متداول
چرا باید نفخ حبوبات را بگیریم ؟
نفخ کردن موجب ایجاد دل درد و دل پیچه می‌شود و حالتی ناخوشایند در بدن ایجاد میکند. معمولا نفخ برای افرادی که به سردرد میگرن مبتلا هستند، افراد دارای آلرژی، افراد مبتلا به بیماری‌های گوارشی، سالمندان، خانم‌های باردار و کودکان زیر ۲ سال بسیار آزاردهنده است و می‌تواند مشکلات جدی‌تری ایجاد کند.
علت دیر پختن و سفت شدن حبوبات چیست ؟
اگر حبوبات را بدون خیساندن بپزید، باید زمان بیشتری را برای پخت حبوبات در نظر بگیرید و از طرفی ممکن است حبوبات شما بعد از پخت سفت شود. معمولا حبوباتی که کهنه هستند، بسیار دیر می‌پزند. برای پخت سریع‌تر حبوبات میتوانید در زمان پخت مقداری سرکه یا آبلیمو به آن اضافه کنید.
برای گرفتن نفخ حبوبات بدون خیساندن چه کار کنیم ؟
استفاده از خیار، پیاز، هویج، نمک، سرکه و آبلیمو در زمان پخت حبوبات موجب کاهش نفخ آنها می‌شود. اما بهتر است قبل از پخت حتما چند ساعت حبوبات را بخیسانید.
آیا گرفتن نفخ حبوبات با دارچین امکان‌پذیر است ؟
برخی افراد معتقد هستند که اضافه کردن چوب دارچین به حبوبات در حال پخت، نفخ آن را کاهش می‌دهد. اما دارچین به تنهایی نمی‌تواند نفخ حبوبات را بگیرد و لازم است که قبل از پخت حبوبات را چند ساعت در آب بخیسانید.
