جینسینگ یکی از گیاهان مشهور مقوی و نیروزا در جهان است که به گیاه جوانی و نوش دارو نیز معروف است.در این مطلب از پارس مگ ما شما را با گیاه جینسینگ و تمامی خواص و عوارضی که این گیاه برای سلامتی دارد آشنا میکنیم.
جنسینگ چیست ؟
جنسینگ با ریشه های گوشتی خود از گیاهان بومی مناطق شرقی آسیا و شمال آمریکا محسوب می شود و بیش از هزاران سال است که ریشه آن به عنوان دارویی اساطیری، در میان مردم کشورهای چین، تایلندد، منچوری، ویتنام، کره و در بین سرخپوستان آمریکایی استفاده می شود. جین سینگ گیاهی مقوی و نیروزایی است که در حفظ سلامتی و هماهنگی فعالیت های اساسی و حیاتی بدن نقش موثری دارد.
جینسینگ صدها سال است به منظور بهبود عملکرد حافظه، کاهش استرس، درمان ناتوانی جنسی، افزایش طول عمر و سایر علائم ناشی از فرسودگی و افزایش سن کاربرد دارد. جینسینگ در سالهای قبل و در زمان امپراطوری، چنان ارزش بالایی داشته است که تنها امتیاز جمع آوری و نگهداری آن بر عهده امپراطوران بوده است و جزء لاینفک وعده های غذایی پادشاهان و امپراطوران به منظور افزایش قوای جسمانی، ذهنی، و به عنوان اکسیر جوانی و شادابی بود.
پیشینه ی تاریخی مصرف جنسینگ
نام “جنسینگ” از عبارتی چینی به معنی “ریشه های مرد” گرفته شده است. این نام به احتمال زیاد به خاطر شباهت ریشه های جنسینگ به پاهای انسان گذاشته شده است.
بیش از پنج هزار سال از مصرف جینسینگ می گذرد. در این دوران، این گیاه بیشتر در کوه های چین و به عنوان یک داروی جوان کننده و یا یک ماده ترکیبی در صابون و لوسیون استفاده می شد. سپس به سرعت تبدیل به یک ماده صادراتی در سراسر جهان شد. در قرن 17 میلادی، یک کشیش کانادایی جینسینگ را در سراسر این قاره پخش کرد که به نام “جینسینگ آمریکایی” معروف شد و امروزه نیز به صورت گسترده و به ویژه در ویسکانسین و انتاریو قابل دسترسی می باشد.
همچنین در پارس مگ بخوانید : خواص کنجد برای سلامتی پوست و مو انسان
انواع جینسینگ
همانطور که گفته شد، جینسینگ انواع گوناگونی دارد که دو نوع آن در جهان به شهرت رسیدهاند: جینسینگ آمریکایی و جینسینگ آسیایی که به آن پاناکس آسیایی و پاناکس کوینکوفولیوس هم گفته میشود. با این حال انواع مختلف دیگری نیز وجود دارد که در نقاط مختلف کاشته میشود و مورد استفاده قرار میگیرد که عبارتاند از:
۱. جنسینگ آسیایی (panax ginsing): این نوع از جینسینگ که به جینسینگ چینی (یا کرهای) معروف است، نوع کلاسیک و اصلی است که هزاران سال پیش شناخته شده است و در بین سایر انواع جینسینگ دارای خواص دارویی بیشتری است. نوع ژاپنی آن panax japonicas نیز دارای خواصی کمتر و ظاهری کوتاهتر است که در کشور ژاپن میروید.
۲. جنسینگ هندی: این نوع جنسینگ یک گیاه شناخته شده برای افزایش طول عمر است که با اندکی تفاوت مزایایی مشابه نوع کلاسیک دارد. میتوان آن را در طولانی مدت مصرف کرد که از خواص آن میتوان به بهبود سطح تیروئید، تسکین اضطراب، تعادل کورتیزول، بهبود کلسترول، تنظیم قند خون و تناسب اندام اشاره کرد.
۳. جنسینگ سیبری (Eleutherococcus senticosus): این نوع را که حاوی مقادیر بالایی از الکترودهاست، نمیتوان در رده جینسینگ حقیقی به حساب آورد و در واقع دارای کیفیت و خواص پایین دارویی است و به عنوان جینسینگ ارزان قیمت به فروش میرسد. این نوع جینسینگ بیشتر برای بهینهسازی استقامت قلب و عروق، بهبود خستگی و تقویت سیستم ایمنی بدن مورد استفاده قرار میگیرد.
۴. سَنچی جینسینگ (panax notoginseng) یا (panax pseudo ginseng): جنسینگ کاذب نیز خوانده میشود و کاملاً با (panax ginseng) که همان جینسینگ چینی است، از نظر قدرت عمل، فواید دارویی و درمانی و موارد استفاده متفاوت است. از جمله موارد درمانی که از این گیاه استفاده میشود، میتوان به موقف کردن خونریزی و تسکین درد اشاره کرد.
۵. جینسنگ آمریکایی (panax quinquefolius): نسبت به مشابه چینی خود کوچکتر است و در سراسر مناطق آمریکای شمالی از جمله نیویورک، پنسیلوانیا، ویسکانسین و انتاریو کانادا رشد میکند. سرخپوستان از جینسینگ آمریکایی (مردمان بومی آن مناطق) برای درمان بسیاری از بیماریها استفاده میکنند. این گیاه دارای لعاب (شیرهای) مشابه شیره گیاه شیرین بیان است که علاوهبر مواد شیرین موجود در آن برخی مواقع با مقادیری مواد تلخ و نیز انواعی از ترکیبات معطر همراه است.
این شیره میتواند بوی ملایمی داشته باشد یا اصلاً بویی نداشته باشد. این نوع جینسینگ برای مبارزه با افسردگی، تعادل قند خون، حفاظت در برابر ناراحتیهای گوارشی ناشی از اضطراب، بهبود تمرکز و تقویت سیستم ایمنی بدن مورد استفاده قرار میگیرد. این نوع جینسینگ از نوع آسیایی آن ملایمتر است؛ اما باز هم خاصیت درمانی دارد. موضوع مهم دیگر در مورد این گیاه این است که با استقبال بسیار خوبی در آسیا مواجه شده است، به طوری که امروز بیش از ۸۵٪ جینسینگ کشت داده شده در آمریکا به بازارهای آسیایی صادر میشوند.
۶. جینسینگ برزیلی: در سراسر جنگلهای بارانی آمریکای جنوبی رشد میکند و به زبان پرتغالی به آن «برای همه چیز» میگویند؛ زیرا مزایای بسیار متعددی دارد. این نوع از گیاه سطح سالم تستوسترون را در مردان و زنان تقویت میکند و میتواند در سلامت عضلانی، کاهش التهاب، مبارزه با سرطان، بهبود عملکرد جنسی و افزایش استقامت مؤثر واقع شود.
۷. جینسینگ هیمالیایی (panax pseudoginseng subspecies himalaicus): خواص درمانی و داروییاش در مقایسه با (panax ginseng) بسیار کمتر است و هیمالیاییها از آن در درمان کم اشتهایی و موارد سوءهاضمه استفاده میکنند.
۸. دارف جینسینگ (panax trifolius): از انواع نادر جینسینگ آمریکایی به شمار میآید و سرخپوستان آمریکایی معمولاً از آن برای درمان سردرد، سرفه و سوءهاضمه استفاده میکنند.
۹. جینسینگ پرویی یا لپیدیوم میینی: که به ماکا هم شهرت دارد، اثرات زیادی در سلامتی انسان دارد و باعث افزایش قدرت جنسی میشود و با ناباروری خانمها نیز مقابله میکند.
ترکیبات جینسینگ
ــ پاناکیلون
ــ پاناکسوزید
ــ پاناسن (پپتیدوگلیکان)
ــ اسید وانیلیک و سالیسیلاتها
ــ بتا سیتوسترول
ــ مشتقات پولی استیلن و پان گزینول (Panxinol)
ــ پلی ساکاریدها
ــ آلکالوئیدها
ــ ویتامینهای گروه B
ــ ویتامین D
ــ مواد قندی
ــ فلاونوئیدها.
مکانسیم اثر جینسینگ در بدن انسان
همان گونه که ذکر شد، اجزای اصلی فعال جینسینگ ،جینسنوزیدها ، گروه متنوعی از ساپونین های استروئیدی است که توانایی هدف قرار دادن بی شمار بافت را دارند و مجموعه ای از پاسخ های دارویی را تولید می کند. با این حال ، بسیاری از مکانیسم های فعالیت جینسنوزید هنوز ناشناخته مانده اند. از آنجا که جینسنوزیدها و سایر ترکیبات جینسینگ اثراتی متفاوت با یکدیگر ایجاد می کنند و یک جینسنوزید منفرد اقدامات مختلفی را در همان بافت آغاز می کند ، داروسازی کلی جینسینگ پیچیده است. توانایی جینسنوزیدها در هدف قرار دادن مستقل سیستم های چند گیرنده در غشای پلاسما و همچنین فعال سازی گیرنده های استروئیدی داخل سلول ، ممکن است برخی از اثرات دارویی را توضیح دهد. در رابطه با تنوع ساختاری جینسنوزیدها ، ارتباط ساختاری و عملکردی با استروئیدها مطالعاتی وجود دارد
کاربرد جینسینگ در داروسازی
طریقه مصرف جینسینگ
مصرف جنسینگ ممکن است به شکل خوردن ریشه جنسینگ، دمنوش آن، مصرف قرص و همچنین پودر جینسینگ صورت گیرد که در ادامه هر کدام را مورد بررسی قرار میدهیم:
مصرف ریشه جینسینگ
- برای خوردن ریشه جنسینگ ابتدا آن را بشویید و به مدت ۱۵ دقیقه بر روی بخار گذاشته تا نرم شود.
- در مرحله دوم پس از نرم شدن ریشه جنسینگ آن را به قطعات کوچک تقسیم کرده و مقدار اندکی از آن را بجوید.
- در صورتی که از طعم جینسینگ برای شما غیر قابل تحمل است میتوانید در کنار آن از عسل نیز استفاده کنید.
مصرف دمنوش جینسینگ
تهیه دمنوش جنسینگ کار چندان دشواری نیست و میتوان به راحتی آن را آماده کرد؛ در ادامه مقاله برای تهیه دمنوش جینسینگ بر اساس مراحل ذکر شده اقدام نمایید:
- برای تهیه دمنوش ریشه جینسینگ را بتراشید و سپس پوست کنده شده آن را به مقداری آب نزدیک به دمای جوش اضافه نمایید.
- در مرحله دوم اجازه دهید که ریشه جینسینگ به مدت ۵ دقیقه در آب باقی بماند و سپس آن را از ظرف خارج کنید.
- از آنجایی که جنسینگ طعم قابل تحملی ندارد میتوانید برای مزهدار شدن جنسینگ و طعم بهتر از عسل و زنجبیل استفاده نمایید.
مصرف قرص جینسینگ
بسیاری از افراد از قرص و کپسول جنسینگ به عنوان مکمل غذایی استفاده میکنند. به یاد داشته باشید که دوز متعادل مصرف قرص جنسینگ ۱ تا ۲ عدد کپسول در طول روز میباشد که به صورت معمول همراه با وعده صبحانه مصرف میشود.
مصرف پودر خشک جنسینگ
یکی دیگر از راه های ساده برای مصرف جنسینگ استفاده از آن به شکل پودر میباشد؛ در این روش افراد پودر خشک جنسینگ را در هنگام پخت انواع غذا استفاده میکنند.
بهترین زمان مصرف جینسینگ
بهترین زمان برای مصرف Ginseng یک الی دو ساعت قبل از خوردن هر وعده غذایی میباشد؛ به یاد داشته باشید که مصرف جنسینگ میتواند قند خون را تا حد زیادی کاهش دهد بنابراین رعایت فاصله زمانی مصرف جنسینگ با وعده غذایی بعدی نباید بیشتر از دو ساعت باشد.
خواص جنسینگ
همان گونه که در مقاله اشاره شد Ginseng خواص فراوانی دارد که در این قسمت از مقاله به صورت تخصصی هر یک را مورد بررسی قرار میدهیم؛ انواع خواص جنسینگ عبارتند از:
افزایش انرژی و بالا رفتن متابولیسم
پیشرفت علم و فواید فراوان جینسینگ باعث شد که بسیاری از دانشمندان از خواص این گیاه مفید برای درمان انواع بیماری و ساخت دارو و قرص استفاده نمایند؛ یکی از مهمترین خواص جنسینگ افزایش انرژی بالا رفتن متابولیسم بدن میباشد.
پلی ساکارید و الیگوپتید دو مورد از موادی هستند که در جینسینگ وجود دارند و منجر به افزایش انرژی میشود این مواد در Ginseng آمریکایی بیشتر به چشم میخورد؛ از دیگر خواص جینسینگ در این حوزه میتوان به رفع خستگی در افراد اشاره کرد.
کاهش علائم آلزایمر
یکی دیگر از خواص جینسینگ کاهش علائم آلزایمر در هنگام افزایش سن میباشد؛ همانگونه که اطلاع دارید با افزایش سن برخی از بیماریهای حرکتی و همچنین آلزایمر به سراغ افراد میآیند، جنسینگ به دلیل مواد آنتی اکسیدانی منجر به جلوگیری از تجمع رادیکالهای آزاد و پلاکها شده و علائم آلزایمر و همچنین مشکلات حرکتی را کاهش میدهد.
کاهش استرس و اضطراب
Ginseng به دلیل خواص زیاد خود بر کاهش استرس و اضطراب، بهبود شرایط عصبی و همچنین بهبود اختلالات سیستم عصبی موثر است؛ در حالت کلی مصرف جنسینگ سطح انرژی را افزایش داده و در روحیه افراد تاثیر فراوانی میگذارد.
خاصیت ضد التهابی
جنسینگ قرمز نسبت به سایر انواع Ginseng خواص ضد التهابی بسیار زیادی دارند که در کشور کره به چشم میخورد؛ این نوع از جنسینگ منجر به افزایش فعالیت آنزیمها و در نتیجه بهبود عملکرد مغز در آسیبهای نخاعی میشود.
جینسنوسید موجود در این گیاه باعث افزایش خواص ضد التهابی و همچنین بهبود سیستم ایمنی بدنی میشود.
خواص جینسینگ برای زنان
بر اساس تحقیقات انجام شده بر روی گیاه Ginseng به خانمها پیشنهاد میشود برای بهرهمندی از خواص جنسینگ از جنسینگ قرمز استفاده نمایند؛ جنسینگ برای بهبود نوسانات خلقی، از بین بردن خشکی واژن و همچنین کنترل تعریق شبانه مفید است.
بهتر است ابتدا جنسینگ را در دمای ۱۰۰ درجه حرارت دیده و سپس خشک شود سپس اقدام به استفاده از آن کنید؛ همچنین بهتر است دوز مصرفی جنسینگ در طول روز ۱ تا ۲ گرم باشد که میتوان آن را به صورت پودر خشک، دمنوش، چای و قرص یا کپسول به همراه عسل و یا زنجبیل مصرف نمود.
نحوه مصرف جینسینگ برای زنان باید به این شکل باشد که دو هفته Ginseng را مصرف نموده و سپس به مدت دو هفته به خود استراحت دهند و دوباره مصرف جنسینگ را به هر گونهای که دوست دارد آغاز کند؛ به یاد داشته باشید که اگر در طول دوره مصرف از داروی خاصی استفاده میکنید، بهتر است با پزشک خود مشورت نمایید؛ مهمترین خواص جینسینگ برای زنان عبارتند از:
بهبود گرگرفتگی در دوره یائسگی
همان گونه که اطلاع دارید یکی از دورههایی که تمامی خانمها آن را تجربه میکنند دوره یائسگی میباشد؛ Ginseng به دلیل خواص خنک کننده خود میتواند از گرگرفتگی و تعریق شبانه در دوره یائسگی بکاهد و تاثیرات مثبتی را در این دوره از خود به جای بگذارد.
بهبود عادت ماهیانه
از دیگر خواص جینسینگ برای زنان میتوان به بهبود علائم دوره قاعدگی اشاره نمود؛ به یاد داشته باشید که اگر شما دچار مشکلی همچون سندروم تخمدان پلی کیستیک هستید، بهتر است قبل از مصرف جنسینگ حتماً با پزشک خود مشورت نمایید.
خواص جینسینگ برای مردان
از مشکلاتی که بسیاری از آقایان درگیر آن هستند، میتوان به اختلالات مربوط به نعوظ و قدرت جنسی اشارهکرد؛ گیاه جنسینگ با تاثیرات فوق العاده خود برای بهبود مشکلات جنسی مردان و اختلالات مربوط به نعوظ و قدرت جنسی موثر است.
از دیگر خواص جینسینگ برای مردان میتوان به افزایش کیفیت اسپرم و همچنین تحرک اسپرم اشاره نمود؛ علاوه بر این خاصیت مصرف گیاه Ginseng از تنبلی اسپرم نیز جلوگیری کرده و باعث میشود اسپرم سرعت لازم برای رسیدن به تخمک را داشته و در نتیجه باروری ممکن شود.
در نهایت یکی دیگر از خواص فوق العاده جینسینگ برای مردان رفع اختلالات مربوط به نعوظ میباشد؛ تحقیقات انجام شده بر روی طریقه مصرف جنسینگ برای نعوظ نشان میدهد که افراد به نعوظ بهتری دستیافته اند.
عوارض جانبی جنسینگ چیست ؟
ــ خشکی دهان، سردرد، سرگیجه، تاری دید
ــ ناراحتی معده، اسهال
ــ واکنشهای آلرژیک، واکنشهای پوستی
ــ افزایش ضربان قلب، فشار خون بالا
ــ حالت عصبی، بیخوابی و در موارد جدیتر بیقراری و توهم
ــ اِدِم یا احتباس آب (ناشی از تجمع آب در سیستم گردش خون)
ــ تداخل در عملکرد داروها (داروهای دیابت، ضدافسردگی، مورفین، محرکها و…)
ــ مصرف بیش از اندازه جینسینگ میتواند به سندروم سوءمصرف جینسینگ منجر شود. این سندروم ممکن است مشکلاتی مانند حساسیت سینه، خونریزی دستگاه تناسلی، مسمومیت کبدی، افزایش فشار خون، تشنج، حمله ناگهانی بیماری و سمیت تناسلی را به همراه داشته باشد.
دیگر نکات در مورد جینسینگ
- بهتر است قبل از شروع مصرف جنسینگ حتماً با پزشک مشورت نموده تا درگیر عوارض آن نشوید.
- مصرف گیاه جنسینگ به صورت معمول برای خانمهای باردار و شیرده توصیه نمیشود، زیرا باعث شقاق سینه و تورم در آن ناحیه خواهد شد.
- اگر جزو افرادی هستید که از افسردگی و خستگی رنج میبرید میتوانید با مشورت از پزشک از جنسینگ به عنوان گیاه نشاط آور استفاده نمایید زیرا این گیاه با خاصیت انرژی بخش خود در بهبود روحیه بسیار موثر است.
- استفاده از جینسینگ برای افراد مبتلا به بیماریهای قلبی که از داروهای رقیق کننده خون همچون آسپرین و … استفاده میکنند باید با احتیاط باشد، زیرا ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد.
- استفاده از جنسینگ در دوره بارداری و شیردهی ممکن است منجر به خونریزی در دستگاه تناسلی شود.