بهترین روش ها برای تمیز کردن و برق انداختن ظروف مسی

تمیز کردن ظروف مسی که رنگ آن ها بر اثر استفاده عوض شده است تنها با شستن ساده امکان پذیر نیست.در این مطلب از پارس مگ ما شما را با روش هایی ساده برای تمیز کردن ظروف مسی و برق انداختن آن ها آشنا میکنیم.

مس در زمان قدیم و همچنین حالا یکی از بهترین فلز‌اتی است که با آن می‌توان آثار هنری فراوانی ساخت. در گذشته برخی از سکه‌های قدیمی و زنجیره‌های نادرشاه از مس ساخته شده‌اند. در اصل می‌توانیم بگوییم که مس قدیمی‌ترین فلزی است که مردم از ده هزار سال پیش تا کنون از آن استفاده‌های متعددی می‌کنند. در مصر باستان ظروف و اسباب‌هایی نظیر آیینه و جام و … از مس ساخته می‌شدند و کاربرد بسیار زیادی داشتند. این فلز در جهان مدرن کنونی هم استفاده‌های زیادی دارد. ترکیب بی‌نظیری که مس داراست باعث شده است تا در انتقال جریان برق عملکرد بی‌نظیری داشته باشد. برنج و برنز آلیاژ‌هایی هستند که از مس گرفته می‌شوند. همه این‌ها را گفتیم تا به این برسیم که اهمیت تمیز کردن ظروف مسی را بدانید.

چرا ظروف مسی سیاه می شوند ؟

مس یک فلز نسبتا نرم است که سطح آن به راحتی خراشیده می شود. زمانی که مس همراه با رطوبت با اکسیژن واکنش شیمیایی نشان دهد، کربنات مس با رنگ سبز و تیره روی مس ظاهر می شود که به آن پتینه گفته می شود. جالب ترین نکته ای که در این مورد وجود دارد ان است که این لایه سبز رنگ به عنوان یک نگهدارنده از مس محافظت می کند و به هیچ عنوان موجب خوردگی آن نمی شود. از همین رو وقتی باستان شناسان ظروف مسی هزاران سال پیش را از زیر خاک بیرون می کشند، بعد از برداشتن لایه اکسید شده براق و تمیز می شوند.

همچنین در پارس مگ بخوانید : روش تمیز کردن قابلمه سوخته به ۱۳ روش معجزه آسا

نکاتی که باید در مورد تمیز کردن ظروف مسی بدانید

• قبل از اینکه شروع به امتحان کردن روش های مختلف برای تمیز کردن ظروف مسی کنید، ابتدا ظرف مورد نظر را با آب و صابون بشویید. برای این کار از یک اسفنج نرم، مقداری صابون و آب گرم استفاده کنید.
• برای جلوگیری از خدشه دار شدن ظروف مسی بهتر است هر ۶ ماه یک بار این ظروف را با استفاده از یک روش مخصوص تمیز کردن ظروف مسی جلا دهید.
• برای جلوگیری از سیاه شدن ظروف مسی به هیچ عنوان از ماشین ظرفشویی استفاده نکنید. استفاده از سفید کننده ها، شوینده های قوی و ماشین ظرفشویی برای تمیز کردن ظروف مسی مناسب نیست.
• هرگز یک ظرف مسی را به صورت خشک روی حرارت قرار ندهید. این کار موجب از بین رفتن پوشش مسی روی ظرف می شود. برای استفاده از ظروف مسی باید حتما داخل آن از روغن، آب یا غذا استفاده شود. توجه داشته باشید که برای پخت و پز با ظروف مسی بهتر است شعله گاز را روی حرارت ملایم تنظیم کنید.
• در مورد ظروف تزئینی و مجسمه های مسی قدیمی می توانید آن ها را به حال خود رها کنید تا حالت پتینه داشته باشند. این کار جلوه قدیمی و جذابی به ظروف تزئینی می بخشد. به علاوه ظروف مسی که حالت پتینه پیدا می کنند، معمولا سخت تر و کارآمدتر هستند.
• برای تمیز کردن ظروف مسی هیچ گاه از اسکاچ ضخیم یا سیم استفاده نکنید. زیرا این کار موجب خراشیده شدن لایه بیرونی مس می شود و به آن آسیب می رساند.

روش های تمیز کردن ظروف مسی

روش اول: ترکیب نمک، آرد و سرکه

• کمی آرد را در داخل ظرفی بریزید.
• به همان مقدار، نمک به ظرف اضافه کنید.
• سرکه را به مقداری اضافه کنید که خمیری روان تشکیل دهد.
• مواد را خیلی خوب هم بزنید.
• سطح ظرف مسی را به کمک یک قلم‌مو آغشته به خمیر کنید.
• فرصت دهید که ظرف به همان حالت به مدت 30 دقیقه استراحت کند.
• با کمک از یک حوله یا پارچه، خمیر‌ها را از روی ظفتان پاک کنید تا همه لکه‌ها ازبین برود و شفافیت پیشین روی سطح ظرف برگردد. 

روش دوم: لیمو و نمک

• لیمو را از وسط نصف کنید، سپس در ظرف نمک قرار دهید تا سطح آن به طور کامل با نمک پوشیده شود.
• لیموی آغشته به نمک را روی لکه‌های ظرف بکشید تا فلز درخشان زیر آن پدیدار گردد.
• از یاد نبرید که لیمو بایستی حتماً به نمک آغشته شود. از این رو تکه‌ی لیمو را هر چند بار در ظرف نمک غلط بدهید و بعد آن را روی قسمت‌های دیگر ظرف بکشید.
• این کار را تا جایی انجام دهید که تا تمام سطح ظرف مسی پاک شود و سیاهی‌ها از بین برود.
• بعد از پاک شدن کلیه لکه‌ها، سطح مسی را با حوله خشک و تمیز کنید.
• بعد از این کار مجدداً این عمل را با یک حوله‌ی خشک انجام دهید تا ظرف شما درخشان شود. 

روش سوم: سرکه و جوش شیرین

روش چهارم: استفاده از سس گوجه‌فرنگی

ترکیب نمک و سرکه

از دیگر مواد رایج برای جلا بخشیدن به ظروف مسی ترکیب کردن مقداری نمک با سرکه است. برای انتخاب سرکه، بهتر است از سرکه سفید استفاده کنید، زیرا میزان اسیدی بودن آن از سایر انواع سرکه بیشتر است و قدرت بهتری در پاک کردن ظروف و جلا بخشیدن به آن‌ها دارد.

برای تهیه این ترکیب باید مخلوطی تهیه کنید که ۲/۳ آن را سرکه سفید و ۱/۳ آن را نمک تشکیل داده باشد. سپس مخلوط را به خوبی هم بزنید. حال باید پارچه ای تمیزی را به محلول نمک و سرکه آغشته کنید و از آن برای تمیز کردن تمامی قسمت‌های مس استفاده کنید. قسمت‌هایی که آلودگی بیشتری دارند باید بیشتر سابیده شوند. برای عملکرد بهتر باید به صورت مداوم پارچه خود را به محلول به دست آمده آغشته کنید.

حال باید ظروف مسی را مطابق با روش نمک و لیمو آبکشی کنید و برای جلا بخشیدن به آن‌ها از یک پارچه خشک استفاده کنید. یک روش دیگر استفاده از نمک و سرکه این است که ۱ فنجان سرکه را در ۱ قاشق غذاخوری نمک و ۳ فنجان آب جوشیده بریزید. دقت داشته باشید که نمک باید در محلول به خوبی حل شود. سپس ظروف خود را درون آن قرار داده و اجازه دهید ظروف مسی بین ۲ تا ۵ دقیقه خیس بخورند. در نهایت آن‌ها را به شیوه قبل آبکشی و خشک کنید.

ساخت پولیش خانگی

پولیش به فرآیندی گفته می‌شود که طی آن نواقص سطح مورد نظر حذف و ناحیه مورد نظر درخشان می‌شود. پولیش در صنایع گوناگون از ساخت جواهرات گرفته تا تولید انواع محصولات فلزی استفاده می‌شود. شما هم می‌توانید با تهیه یک پولیش خانگی کارآمد با مواد اولیه در دسترس به برق انداختن ظروف مسی کمک کنید. مراحل انجام این کار به شرح زیر هستند.

برای ساخت پولیش خانگی به مقداری آرد، نمک، پودر شوینده از هر نوعی، آب لیمو، سرکه سفید و آب نیاز دارید. همانطور که مشاهده می‌کنید هر یک از این مواد خود به تنهایی نقش سازنده ای در تمیز کردن و برق انداختن ظروف مسی دارند و در ترکیب با هم می‌توانند بسیار قدرتمندتر عمل کنند.

برای تهیه پولیش باید هر یک از مواد را به نسبت مساوی در ظرفی با هم مخلوط کنید. ترکیب باید به گونه ای باشد که مواد خشک مثل پودر شستشو در محلول حل شوند. هم زدن ماده پولیش را به قدری ادامه دهید که مایع یک دستی آماده شود و هیچ توده ای در آن وجود نداشته باشد. بسته به ظرف خود باید مقدار معینی از این ماده استفاده کنید. برای مثال برای ظروف بزرگ تر ۱ فنجان و برای ظروف کوچک تر ۲/۱ فنجان از ماده پولیش خانگی کافی است.

نکته جالب توجه این است که اگر هر یک از این مواد را در خانه نداشتید، می‌توانید به سادگی جایگزینی برای آن‌ها پیدا کنید. برای مثال به جای پودر شوینده می‌توانید جوش شیرین استفاده کنید و اگر آب لیمو ندارید از آب پرتقال تازه بهره مند شوید.

سابیدن ظروف مسی

پولیش به دست آمده به دلیل ترکیباتی که دارد خاصیت پاک کنندگی بسیار بالایی داشته و خورنده تر از دو مخلوط قبلی است. به همین دلیل هنگام استفاده از آن باید از یک اسفنج نرم تر استفاده کنید تا مانع از آسیب به سطح مس شده و از خراشیدگی آن جلوگیری کنید. سپس با استفاده از اسفنج مقداری از مواد را برداشته و روی سطوح مختلف ظروف خود بسابید. در نهایت نیز آن‌ها را آبکشی کنید.

در فرآیند آبکشی مانند روش‌های قبل باید ظروف مسی خود را به خوبی شسته و آن‌ها را با یک دستمال مناسب خشک کرده و جلا دهید. برای شستشو بسته به میزان کثیفی از یک اسفنج نرم یا زبر استفاده کنید

ترکیب سس تارتار با آب لیمو

شاید برای شما جالب باشد که بدانید سس تارتار هم می‌تواند برای از بین بردن لکه‌های سخت روی ظروف مسی مؤثر عمل کند. در واقع این ماده حالت اسیدی دارد و به دلیل خاصیت سایشی خود برای از بین بردن سخت ترین لکه‌ها هم عملکرد خوبی خواهد داشت.

ترکیب جوش شیرین و لیمو

این ترکیب هم یکی از مواد ساینده فوق قوی است که می‌توانید از آن مانند سایر روش‌های ذکر شده استفاده کنید. برای تهیه این ترکیب کافی است که جوش شیرین را با کمی آب لیمو مخلوط کرده و خمیری نرم به دست آورید. در نهایت نیز با استفاده از یک اسفنج یا دستمال آن را روی سطوح مسی قرار داده و شروع به سابیدن ظرف کنید. سپس ظروف را با آب بشویید تا نتیجه کار را مشاهده کنید.

استفاده از اسید سولفوریک

اسید سولفوریک یا جوهر گوگرد از دیگر مواد جلا دهنده و براق کننده ظروف مسی محسوب می‌شود. جوهر گوگرد به عنوان یک ماده معدنی اسیدی شناخته می‌شود که ترکیبات مختلفی از جمله گوگرد، هیدروژن و اکسیژن دارد. این ماده که استفاده بالایی در مصارف گوناگون دارد، بدون رنگ و بوست و به راحتی در آب حل می‌شود. اسید سولفوریک از دیگر موادی است که می‌توانید از آن برای براق کردن ظروف مسی خود استفاده کنید. البته جوهر گوگرد ممکن است باعث واکنش با سایر مواد فلزی شود، بنابراین از این ماده تنها برای تمیز و براق کردن ظروف مسی خود استفاده کنید.

ضمن اینکه هنگام استفاده از جوهر گوگرد باید نکات ایمنی مانند استفاده از دستکش‌های پلاستیکی مقاوم را فراموش نکنید. برای دیدن حداکثر نتیجه باید مقداری از جوهر گوگرد را با آب مخلوط کنید و ظروف را در آن قرار دهید. با قرار دادن ظروف متوجه خواهید شد که مایع شروع به جوشیدن خواهد کرد. در نهایت وقتی این فرآیند به اتمام رسید باید آن‌ها را درآورده و بشویید.

 جلا دهنده خانگی برای تمیز کردن ظروف مسی

شما می توانید خودتان در خانه یک جلادهنده موثر برای تمیز کردن ظروف مسی درست کنید. برای این کار شما به آرد، نمک، پودر ماشین لباسشویی، سرکه سفید، آبلیمو و آب نیاز دارید. سپس باید مراحل زیر را دنبال کنید:

• مقدار مساوی از همه مواد را داخل یک کاسه کوچک بریزید.
• مواد را آن قدر هم بزنید تا کاملا ترکیب شوند و هیچ توده ای باقی نماند.
• سپس یک اسفنج نرم بردارید و آن را به ترکیب آغشته کنید.
• با کمک این اسفنج ظرف مسی را کاملا تمیز کنید.
• در نهایت ظرف مورد نظر را آبکشی نموده و خشک کنید.

استفاده از کرم جلا سنج برای تمیز کردن ظروف مسی

برق انداختن ظروف مسی با جلا سنج یکی دیگر از بهترین روش های برق انداختن این ظروف است. برای این کار باید یک کرم جلا دهنده مس خریداری کنید. این روش برای تمیز کردن ظروف مسی سفید رنگ نیز قابل استفاده است. برای استفاده از این کرم ها باید طبق دستورالعمل آن مقداری از جلا سنج را روی ظرف بمالید و در نهایت ظرف را تمیز کنید.

استفاده از رب گوجه فرنگی برای جلا دادن ظروف مسی

برای برق انداختن و جلا دادن ظروف مسی با رب گوجه فرنگی باید تمام سطح ظرف را با رب بپوشانید. سپس اجازه دهید ظرف برای ۱ ساعت در همین حالت بماند. بعد از این مدت یک دستمال تمیز بردارید و ظرف را تمیز کنید. در نهایت ظرف را به خوبی آبکشی و خشک کنید.

تکه‌های گوجه فرنگی

یکی دیگر از مواد جالب و در دسترسی که می‌توانید از آن برای تمیز کردن ظروف مسی خود استفاده کنید، گوجه فرنگی است. گوجه فرنگی هم به دلیل اسیدی بودن می‌تواند در جلا دادن و براق کردن ظروف مسی مؤثر عمل کند. به این منظور باید گوجه فرنگی‌های درشت را به دو نیم تقسیم کرده و به همان صورت و یا با ترکیب کردن با سایر مواد مثل نمک روی سطح ظروف مسی بکشید. سپس به آن زمان داده و بعد سطح ظرف را آبکشی کنید.

سایر مواد مؤثر در تمیز و براق کردن ظروف مسی

تا اینجا به معرفی دستورالعمل‌های مختلف برای براق کردن ظروف مسی پرداختیم. اما علاوه بر مواد ذکر شده می‌توانید از گزینه‌های دیگری مثل یک مایع ظرفشویی ملایم، اسفنج‌های سلولزی، نمک دریایی، تمر هندی و آرد همه منظوره هم استفاده کنید. البته این مواد زمانی بیشترین نتیجه را خواهند داشت که به صورت مداوم از آن‌ها استفاده کنید.

اما برای از بین بردن لکه‌های سخت روی ظروف مسی هیچ یک از مواد ذکر شده کارایی لازم را نخواهند داشت. به همین دلیل بهترین پیشنهاد استفاده از پولیش‌های تجاری است. از سوی دیگر برای از بین بردن و جدا کردن مواد غذایی چسبیده روی ظروف می‌توانید از آمونیاک بدون عطر استفاده کنید. این ماده می‌تواند به شکل حرفه ای در آزاد شدن مواد غذایی سوخته از سطح ظروف مسی کمک کننده باشد.

از دیگر موادی که می‌توانید برای نگهداری و جلا بخشیدن به ظرف مسی خود استفاده کنید، روغن‌های مختلف هستند. البته این روغن‌ها برای محافظت از دستگیره‌های آهنی ظروف مسی کاربرد دارند. به این منظور می‌توانید انواع روغن معدنی، روغن کتان یا روغن هسته انگور را مورد استفاده قرار دهید.

نکات مهم هنگام استفاده از ظروف مسی

برای اینکه از ظروف مسی خود برای مدت طولانی استفاده کنید، باید به نکات زیادی در حین استفاده از آن‌ها توجه داشته باشید. برای آشنایی با این نکات شناخت موارد زیر خالی از لطف نخواهد بود.

توجه به تغییر رنگ اولیه

زمانی که برای اولین بار است که ظرف مسی خود را روی حرارت قرار می‌دهید، ممکن است متوجه یک کبودی قابل توجه در کف ظرف خود شوید. این تغییر رنگ که علت آن گرماست، در واقع به نوعی یک تغییر ساختار کریستالی در مس است که جای نگرانی ندارد، زیرا مس آسیبی نمی‌بیند. ضمن اینکه در استفاده اول حتماً ظروف خود را با شیر بجوشانید.

عدم استفاده از ماشین ظرفشویی

از نکات مهم در نگهداری ظروف مسی، عدم استفاده از ماشین ظرفشویی است. شما باید تمامی ظروف مسی خود را با دست بشویید تا گرمای اضافی و مواد شوینده خشن ماشین ظرفشویی آسیبی به آن‌ها وارد نکند. برای این کار باید از یک اسفنج نرم، مایع ظرفشویی معمولی و آب گرم استفاده کنید. در نهایت قطعات مسی خود را با یک پارچه نخی خشک کنید. خشک کردن عادی ظروف مسی و قرار دادن آن‌ها در هوا باعث لکه شدن این ظروف می‌شود.

توجه به نوع فرآیند شستشو

ظروف مسی اغلب با قلع پوشانده می‌شوند. این فرآیند باعث می‌شود تا مواد غذایی کمتر به آن‌ها بچسبند و آشپزی با این ظروف ساده تر شود. با این وجود نقطه ذوب این ظروف پایین تر می‌رود. به همین دلیل اگر آن‌ها را به شکلی سخت بشویید، ممکن است روکش قلع آن‌ها از بین برود. بنابراین بهتر است همیشه آن‌ها را تمیز نگه دارید تا مجبور نشوید از مواد ساینده خورنده یا پولیش‌های تجاری برای از بین بردن آلودگی‌ها و براق کردن آن‌ها استفاده کنید. ضمن اینکه در برخی از بایدها و نبایدهای نگهداری از ظروف مسی توصیه می‌شود که در حین پخت و پز با این ظروف از قاشق‌های چوبی استفاده کنید.

توجه به شعله

هنگام پخت و پز با ظروف مسی باید کمی احتیاط کنید، زیرا این ظروف به حرارت حساس هستند و به سرعت گرم می‌شوند. بنابراین در مقایسه با ظروف چدنی یا فولادی بهتر است کمی بیشتر به میزان شعله دقت کنید. پس همیشه شعله را کمی کمتر از حد معمول نگه دارید و غذا را برای مدت بسیار طولانی روی اجاق گاز قرار ندهید. نکته جالب اینکه مس همانطور که خیلی سریع گرم می‌شود، به سرعت هم سرد خواهد شد. به همین دلیل برای تهیه برخی از مواد غذایی گزینه خوبی به نظر می‌رسد. نکته مهم دیگر اینکه مس به دلیل خاصیت رسانایی گرما، همیشه به صورت یکنواختی گرم می‌شود، پس از این بابت نباید نگران باشید.

توجه به نوع نگهداری

بیشتر ما با افتخار ظروف مسی خود را با آویزان کردن یا قرار دادن در بخش‌های مختلف آشپزخانه به نمایش می‌گذاریم، اما شاید هیچ کس تا به حال به ما نگفته بود که این کار می‌تواند از عمر این ظروف کم کند، زیرا قرار گرفتن ظروف مسی در معرض گرما، رطوبت و حتی هوا می‌تواند باعث تغییر رنگ آن‌ها شود. این مواد به دلیل کمک به فرآیند اکسیداسیون می‌توانند خیلی سریع ظاهر ظروف مسی را تغییر دهند. به گونه ای که مس مقداری از پروتون‌های خود را از دست خواهد داد.

اکسیداسیون ظروف مسی ممکن است باعث تغییر رنگ آن‌ها به سمت رگه‌های آبی و بنفش شود و اگر برای مدت طولانی آن‌ها را به همین منوال رها کنید، شاهد رشد نمک‌های سبز-آبی روی سطوح این ظروف خواهید بود. به همین دلیل بسیار مهم است که ظروف مسی خود را در جایی با شرایط محیطی مناسب قرار دهید تا سریع تر از حد معمول اکسید نشوند.

در حالت کلی مس با گذر زمان کدر می‌شود و این حالت به خودی خود خطرناک نیست. حتی وقتی شاهد واکنش پذیری مس در تماس با آب هستید، ممکن است تغییر رنگ این فلز را ببینید. اما زمانی که سطوح ظروف مسی شروع به زنگ زدگی می‌کند و منجر به ایجاد هاله‌های سبز رنگ می‌شود، استفاده از این ظروف می‌تواند خطرناک باشد و احتمال مسمومیت را افزایش دهد.

امکان احیای ظروف مسی

گفتیم که اغلب ظروف مسی از ترکیب قلع با مس ساخته می‌شوند، بنابراین در چنین شرایطی هر چقدر هم که از ظروف خود به خوبی مراقبت کنید، ممکن است شاهد تغییر رنگ و آسیب دیدن لایه رویی آن باشید. اما جالب است بدانید که در صورت لزوم می‌توانید ظروف خود را دوباره قلع کرده و جاهای آسیب دیده را به حالت اول برگردانید.