اهمیت دندان شیری و مراقبت از آن ها در کودکان

دندان شیری به دندان هایی گفته میشود که از ماه ششم شروع به رشد میکنند و تا ۳ سالگی ادامه دارند. این دندان ها در رشد و تغذیه کودک نقش بسیار مهمی دارند که در این مطلب از پارس مگ شما با این نقش آشنا میشوید.

حقایق و اهمیت دندان های شیری کودک

مراقبت از کودک مراحل زیادی دارد که یکی از آن ها مرحله مربوط به دندان درآوردن کودک است. زمانی که کودک شما لبخند می زند و متوجه می شوید که دندان هایش بیرون زده اند، یعنی باید بهداشت دهانی را شروع کنید. دندان کودک به او کمک می کند که رشد بهتری داشته باشد. اگر چه این دندان ها شیری هستند و در نهایت می افتند اما بسیار مهم است که از آن ها مراقبت کنید.

دندان های شیری نقش بسیار حائز اهمیتی در رشد کودک از جمله موارد زیر دارند:

• کمک به کودک برای جویدن، لبخند زدن یا صحبت کردن
• نگه داشتن فضای مناسب در فک کودک برای قرار گرفتن دندان های دائمی که از زیر لثه بیرون می زنند
• راحت تر کردن عادات سالم جویدن که باعث تقویت ماهیچه های فک و صورت کودک می شود

این دندانها در رشد کودک بسیار موثر است و عادات غذایی او را بهبود می بخشد و باعث می شود تا بتواند کلمات را به راحتی بیان کند و در نتیجه سالم نگه داشتن دندان، باعث می شود که کودک رشد و یادگیری بهتری داشته باشد.

همچنین در پارس مگ بخوانید : بهترین روش گرفتن شیر از کودک و زمان مناسب آن را بدانید

آیا دندان شیری چقدر مهم است ؟

دندان شیری نقش ضروری و منحصر به فردی را در رشد کودک ایفا می کند زیرا دهان کودک شما به اندازه کافی بزرگ نیست که بتواند دندان های اصلی را در خودش جای دهد. از آن جایی که دندان شیری هم بسیار ریز است، به همین دلیل به راحتی در داخل فضای دهان کودک جای می گیرد.

تصور کنید با بالا رفتن سن، همین دندان های شیری داخل دهان ما باقی می ماند، بنظرتان چه اتفاقی می افتاد ؟ این دندان ها بسیار کوچک هستند و فضای خالی زیادی بین آن ها قرار می گرفت و نمی توانستند عملکرد صحیحی داشته باشند. به همین دلیل داشتن دو مجموعه دندان بسیار حائز اهمیت است که کودک از دندان شیری استفاده کند تا خوردن و صحبت کردن را آغاز کند و بتواند برای تغییر و تنظیم دندان هایش در آینده آماده شود.

تاثیر دندان های شیری روی دندان های دائمی

دندان شیری کودکان تاثیر مستقیمی روی دندان های دائمی او دارد. هر دندان شیری کودک نقش مهمی را برای باز کردن فضا برای دندان اصلی انجام می دهد. اگر دندان شیری تصادفاً ضربه بخورد یا زودتر از حد موعد بیفتد و دچار پوسیدگی شود، نمی تواند فضای کافی را برای دندان بزرگسالی ایجاد کند و در نتیجه شکل دندان ها تغییر می کند و باعث به هم ریختگی آن ها در سن بزرگسالی می شود. پس مراقبت صحیح از دندان های شیری و مراجعه منظم به دندانپزشک، به جلوگیری از این مشکلات در آینده کمک می کند.

مقایسه دندان شیری با دندان دائمی

این دندانها و دندان دائمی هر دو اهداف یکسان و مشابهی دارند اما تفاوتی بین آن ها وجود دارد که این تفاوت ها شامل موارد زیر هستند:

– تعداد : تعداد مجموعه این دندانها 20 دندان، تعداد مجموعه دندان های دائمی 32 دندان است و در نتیجه همین افزایش تعداد باعث می شود که دندان های دائمی فضای بیشتری را اشغال کنند.

– مینای دندان : لایه نازکی از مینا روی این دندانها در مقایسه با دندان دائمی قرار دارد. این مینا کمک می کند که دندان از پوسیدگی دور بماند. لایه نازک مینا روی دندان شیری قطعاً آن را برای پوسیدگی مستعدتر می کند.

– سفتی : این دندانها نرم تر از دندان دائمی است. در نتیجه بیشتر در معرض دندان قروچه قرار می گیرد یا غذاهای اسیدی بیشتر به آن آسیب وارد می کند.

– رنگ : دندان شیری طبیعتاً سفیدتر از دندان دائمی است. این اتفاق کاملاً نرمال و طبیعی است و زمانی متوجه می شوید که کودک هم دندان دائمی و هم دندان شیری داخل دهانش داشته باشد.

به دلیل همین تفاوت های موجود، حتماً باید یک خمیردندان مناسب با سن کودک تان انتخاب کنید. مسواک او را نیز مناسب با دندان های شیری تهیه کنید تا بتواند متناسب با دندان آن ها عمل کند.

دندان شیری چه زمانی در می آید و می افتد ؟

کودک شما به طور مداوم در حال رشد است و همین موضوع برای دندان هایش هم صدق می کند. در نتیجه تغییراتی در دهان او مشاهده می شود و ممکن است که یک دندان را از دست بدهد اما درآمدن این دندانها و افتادن آن چه زمانی اتفاق می افتد ؟

بیرون زدن دندان شیری

کودکان مجموعه ای برای فضای دندان های شیری را در هر دو فک خود هنگام تولد دارند که با بالا رفتن سن کم کم بیرون می زنند. اولین زمانی که یکی از این دندان ها را داخل لثه های کودک می بینید، احتمالاً در سن 6 ماهگی تا یک سالگی باشد. دو دندان جلویی کودک در قسمت پایین، معمولاً اولین دندان هایی هستند که بیرون می زنند و بعد نوبت به دندان های جلویی در فک بالا می شود.

بعد از این که چهار دندان در بالا و چهار دندان در پایین از لثه بیرون زد، می توانید منتظر مجموعه بعدی دندان های شیری اش باشید تا این که تعداد آن ها به عدد 20 برسد.

تقسیم‌ بندی دندان ‌های شیری به چه صورت می باشد :

این دندانها به سه قسمت تقسیم می شوند که عبارت اند از :

• دندان ‌های پیشین شیری  :

دندان های پیشین شیری  در جلوی دهان کودک قرار دارند و تعداد آن ها در هر فک چهار تا است. (در هر سمت 2 دندان)

دندان های پیشین شیری اولین دندان هایی هستند که در دهان کودک رشد می کنند

•  دندان ‌های نیش شیری :

دندان های نیش شیری در دهان بعد از دندان‌ های پیشین قرار می گیرند، تعداد آن ها در هر فک 2 تا است (در هر سمت یک دندان)

دندان های نیش شیری معمولا وقتی که کودک 19 تا 20 ماهه است در دهانه ظاهر می ‌شود.

• دندان ‌های آسیای بزرگ شیری :

دندان های آسیای بزرگ شیری در عقب دهان و بعد از دندان‌ های نیش شیری قرار دارند و تعداد آن ها در هر فک چهارتا است (در هر سمت 2 دندان)

دندان های شیری چه وظیفه ای دارند :

غذا که برای رشد و تکامل کودک لارم است و همچنین حفظ فضای لازم برای رویش دندان های دائمی از وظایف مهم این دندانها است. اگر که دندان‌ های شیری نتوانند این وظیفه را به خوبی انجام دهند، رویش دندان‌ های دائمی زیرین دچار اشکال می ‌شود. یا به عبارت دیگر می توان گفت که  رویش صحیح دندان های دائمی ارتباطی نزدیک به وجود دندان های شیری تا سنی خاص در دهان دارد به شکلی که هرگاه این دندانها زودتر از زمان طبیعی کشیده شوند، یا آن که بیشتر از مدت لازم در دهان باقی بمانند، ممکن است رویش دندان ‌های دائمی زیرین دچار اشکال شود.

از این رو می توان گفت که کودک هنگام تولد معمولا دندانی ندارد اما اینکه پس از مدتی دندان ‌هایی در دهان کودک پیدا می ‌شود به این دلیل است که جوانه‌ های سازنده دندان قبل از تولد در داخل استخوان فک شروع به تشکیل‌ شدن می‌ نمایند. پس از تولد کودک و به مرور زمان این جوانه‌ ها کامل تر می شوند و دندان‌ هایی را به وجود می ‌آورند که به آن ها دندان ‌های شیری می ‌گویند.

بهتر است بدانیم در زیر این دندانها معمولا جوانه‌ های دیگری نیز وجود دارد که وظیفه آن ها به وجود آوردن دندان ‌های دائمی است و به همین دلیل است که  به (جوانه ‌های دندان‌ های دائمی) موسومند. پس از رویش دندان‌ های شیری، این جوانه‌ ها همچنان به رشد خود ادامه می دهند، ابتدا تاج و بعد از مدتی ریشه دندان‌ های دائمی را در داخل استخوان فک به وجود می ‌آورند.

همزمان با تشکیل ریشه، این جوانه‌ ها شروع به حرکت می‌ کنند. جالب است بدانیم که حرکت جوانه دندان ‌های دائمی همراه با از میان رفتن ریشه دندان‌ های شیری است. نکته مهم این است که از بین‌ رفتن ریشه این دندانها سبب لق‌ شدن این دندان ‌ها می ‌شود. زمانی که دندان لق شده می‌ افتد، معمولا نوک سفید دندان دائمی را در زیر آن می ‌توان مشاهده کرد. افتادن دندان های شیری را به این نحو حالتی طبیعی است، اما در مواردی که به دلیل پوسیدگی شدید این دندان ها زودتر از زمان خود کشیده شوند، یا هنگامی  که در زمان مقرر لق نشده و هم چنان در جای خود باقی بمانند، اشکالاتی در رویش دندا ن‌های دائمی به وجود خواهند آورد

افتادن دندان شیری

زمانی که دندان های دائمی از داخل لثه بیرون می زنند و رشد می کنند، احتمالاً به دندان های شیری فشار وارد می کنند و باعث لق شدن دندان ها می شود که در نهایت می افتند. احتمالاً کودک تقریباً در سن پنج یا شش سالگی دندان های شیری خود را از دست بدهد و ممکن است این پروسه تا سن 12 سالگی ادامه داشته باشد. همزمان با رشد کودک، پروسه افتادن دندان های او نیز ادامه پیدا می کند و احتمالا اول دندان های جلویی و بعد دندان های عقبی می افتند؛ تقریبا به همان ترتیبی که بیرون زده بودند.

بیرون زدن دندان های دائمی

بعد از این که داین دندانها افتادند، دندان های دائمی شروع به رشد می کنند و وارد فضای خود می شوند که معمولاً در سن 6 الی 7 سالگی ظاهر می گردند و این پروسه تا سن 13 سالگی هم ادامه دارد. تقریباً در سن 13 سالگی، اکثر دندان های دائمی کودک داخل دهانش قرار گرفته اند. احتمالاً تنها دندانی که باقی می ماند، همان دندان عقل است که معمولاً در سنین بالا بیرون می زند.

عوارض نیفتادن دندان‌ های شیری در زمان مناسب :

اگر این دندانها در زمان خود نیفتند ممکن است باعث کج یا دیر روئیدن و حتی در مواردی نروئیدن دندان های دائمی زیرین گردند. در این گونه مواقع بهتر است کودک را نزد دندانپزشک ببرید

عوارض زود از دست رفتن دندان های شیری  :

با از دست رفتن زودرس این دندانها، دندان های دائمی مجاور به فضای این دندان حرکت کرده و مسیر رویشی دندان دائمی جایگزین دندان شیری از دست رفته را مسدود می کنند که این امر سبب نهفته شدن دندان دائمی و ایجاد مشکلات ارتودنسی در آینده برای کودک می گردد. بدین جهت توصیه می شود که در صورت از دست رفتن زودرس دندان شیری،فضانگهدار در محل آن قرار داده شود.

رابطه بین دندان های شیری و دایمی

بین این دندانها و دایمی از لحاظ جنس و مقاومت به پوسیدگی ، شکل و غیره رابطه معنی داری اعلام نشده است. ممکن است کودک دندان های شیری محکم و بدون پوسیدگی داشته باشد ،در حالی که دندان های دایمی او مستعد پوسیدگی و به شدت دچار پوسیدگی شوند و یا بالعکس

کج در آمدن دندان دایمی

گاهی در شرایطی که دندان شیری کودک نیفتاده یکی از دندانهای دایمی او کج از کنار دندان شیری سر می زند که والدین را نگران میکند . درحالت عادی رویش دندان های دایمی که در زیر دندانهای شیری قرار دارند به ریشه این دندانها فشار آورده و رفته رفته باعث خورده شدن و تحلیل ریشه دندان شیری شده و وقتی این دندانها بدون ریشه شد، افتاده و دندان دایمی سر میزند.گاهی دندان دایمی که شروع به رویش میکند بنا به دلایلی در مسیر اصلی خود نبوده و دندان دایمی مسیری انحرافی طی میکند و ریشه دندان شیری سالم باقی می ماند . و دندان دایمی از کنار این دندانها سر میزند،بدون آنکه دندان شیری افتاده باشد. این پدیده در مورد دندان های شیری قدامی پایین که دندان دایمی از پشت آنها سر میزند شایع تر است

در چنین وضعیتی نکات زیر را مد نظر داشته باشید:

1- در صورتی که متوجه رویش دندان دایمی شدید بدون اینکه دندان شیری بیفتد سریعا به دندانپزشک مراجعه کنید تا نسبت به کشیدن دندان شیری اقدام کند

2- دندانی که کج در آمده در صورتی که به موقع تشخیص داده شود و نسبت به کشیدن این دندانها اقدام گردد به مرور به جای اصلی خود برمیگردد.

3- در صورتی که این اختلال دیر تشخیص داده شود به صورتی که دندان دایمی در مسیر انحرافی کاملا رشد کند و به سطح دندان مقابل برسد و تثبیت شود دیگر با کشیدن این دندانها دندان دایمی به جای اصلی خود باز نمیگردد و نیاز به ارتودنسی پیدا میکند.

4- مراجعه دوره ای به دندانپزشک جهت معاینه با تشخیص به موقع تاخیر در رویش دندان های دایمی و دیر افتادن این دندانها تمام مشکلات ذکر شده اتفاق نخواهد افتاد و قابل پیشگیری است.

دلایل پوسیدگی 

چه زمانی باید کودک خود را نزد دندانپزشک ببرم ؟

معمولاً متخصصان توصیه می کنند که بعد از بیرون زدن اولین دندان و قبل از تولد یک سالگی کودک، یعنی قبل از یک سالگی، او را نزد دندانپزشک ببرید.

متخصص در چنین زمانی می تواند اقدامات زیر را انجام دهد:

• مشاهده هر گونه پوسیدگی یا هرگونه مشکلی در دندان
• توضیح چگونگی تمیز کردن دندان کودک
• ارائه پیشنهادات برای رعایت عادات بهداشتی که روی بهبود وضعیت دندان و میک زدن انگشت شست موثر است.