بواسیر در بارداری مشکل شایعی است که معمولا هیچ‌کس دوست ندارد درباره‌ی آن صحبت کند، اما در واقعیت این بیماری بسیاری از افراد را به‌خصوص در دوران بارداری درگیر می‌کند و کیفیت زندگی آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.در این مطلب از پارس مگ شما به طور کامل با بواسیر در بارداری آشنا خواهید شد.
توضیح درباره بیماری
بواسیر در بارداری (به انگلیسی hemorrhoid) یا (piles) در واقع در اثر متورم شدن و صدمه دیدن رگ‌های خونی در ناحیه مقعد و یا بخش تحتانی روده بزرگ رخ می‌دهد. دکتر بارداری دلیل اصلی بواسیر در این دوران را ایجاد فشار زیاد در بخش تحتانی روده که به خروجی مقعد وصل می‌شود، می‌دانند.
همچنین در پارس مگ بخوانید : درمان بواسیر با روغن زیتون و ۲۵ روش خانگی بدون جراحی
انواع هموروئید
۲ نوع هموروئید داخلی و خارجی دارد که هر کدام از آن‌ها می‌توانند علائم متفاوتی داشته باشند.
۱. هموروئید داخلی
هموروئید داخلی درون بدن شما و داخل رکتوم (قسمت انتهایی روده بزرگ) تشکیل می‌شود. از آنجا که این هموروئید در رکتوم پنهان است، احتمال دارد به‌سختی تشخیص داده شود. بعضی از هموروئیدهای داخلی ممکن است دچار پرولاپس شوند، به این معنی که به خارج از دهانه‌ی مقعد گسترش یابند.
هموروئید داخلی میتواند به خونریزی منجر شود، اما معمولا باعث درد نمی‌شود. چون در منطقه‌ای قرار دارد که فاقد پایانه‌های عصبی است. با این حال، اگر دچار پرولاپس شود، میتواند بسیار دردناک باشد.
۲. هموروئید خارجی
هموروئید خارجی همانطور که از نام آن مشخص است، در خارج از بدن شکل می‌گیرد. این نوع هموروئید در نزدیکی مقعد قرار دارد و توسط پوست پوشیده می‌شود. این پوست بسیار حساس بوده و ممکن است ملتهب شود.
متورم شدن هموروئید خارجی یا ایجاد لخته‌ی خون در آن میتواند بسیار آزاردهنده باشد. اگر در هموروئید لخته‌ی خون ایجاد شود، درد ناگهانی و شدیدی را تجربه خواهید کرد. درد اغلب در عرض ۴۸ ساعت اول بدتر می‌شود و سپس طی چند روز بهبود می‌یابد.
چرا بواسیر در بارداری شایع‌تر است ؟
بارداری باعث می‌شود فرد بیشتر در معرض ابتلا به بواسیر و همچنین واریس در پاها و گاهی حتی در ناحیه‌ی فرج به دلایل مختلف قرار گیرد. فشار بر روی وریدهای لگنی و ورید اجوف تحتانی، میتواند بازگشت خون از نیمه‌ی پایینی بدن را کندتر نماید.
علاوه بر این، افزایش هورمون پروژسترون در دوران بارداری باعث شل شدن دیواره‌ی رگ‌ها و متورم شدن آسان‌تر آن می‌شود. پروژسترون با کُند کردن حرکت روده‌ها به تشدید یبوست کمک می‌کند.
علت بواسیر (هموروئید) در زنان چیست ؟
خطر ابتلا به هموروئید برای زنان به علت تغییر تعادل هورمونی، بارداری، زایمان، رژیم غذایی و غیره بسیار زیاد است.
در ادامه به بررسی دقیق دلایل به وجود آمدن هموروئید در زنان میپدازیم.
بارداری
بارداری می تواند عوارض متعدد و بیشماری را برای مادر به وجود بیاورد. یکی از عوارضی که بیشتر زنان باردار با آن روبرو می شوند بواسیر است. در دوران بارداری وزن و اندازه ی رحم به مرور زمان افزایش می یابد و می تواند به نواحی تحتانی بدن از جمله مقعد آسیب های زیادی وارد کند که بواسیر یکی از آنهاست. همچنین اختلالات هورمونی و کاهش تحرک در ایجاد یبوست و بواسیر نقش مهمی دارند. بواسیر در بارداری به عنوان یکی از عمده ترین علل بواسیر در زنان شناخته می شود.
چاقی و اضافه وزن
چاقی و اضافه وزن از مشکلاتی است که برای زنان بیشتر ممکن است رخ بدهد. دوران بارداری و استرس باعث می شود که زنان در برابر چاقی مستعد تر باشند از این رو احتمال بروز بواسیر هم افزایش می یابد. چاقی می تواند باعث ایجاد فشار زیادی در ناحیه ی مقعد شود.
زایمان طبیعی سخت
یکی از عوارضی که در حین زایمان های طبیعی سخت دیده می شود، ابتلای مادر به بواسیر است. در طی فرایند زایمان طبیعی فشارهای زیادی به نقاط تحتانی بدن مادر مثل لگن و مقعد ایجاد می شود و طبیعی است که بافت ها و شریان های این قسمت با آسیب های زیادی روبرو شوند. در نتیجه این رگ ها متورم شده و هموروئید ایجاد می شود.
رابطه ی جنسی مقعد
رابطه ی جنسی مقعدی یکی از غیرمتعارف ترین انواع رابطه ی جنسی است ولی زنان بنا به دلایل زیادی آن را می پذیرند. رابطه ی جنسی مقعدی می تواند آسیب های شدیدی به ناحیه ی حساس مقعد و رگ های آن وارد کند که بواسیر یکی از شایع ترین آنهاست.
یبوست
یبوست در اثر اختلالات گوارشی و نامنظم بودن و کم تحرکی روده ها ایجاد می شود . هنگام یبوست مدفوع به شدت سفت و سخت می گردد و برای دفع آن فشار زیادی به ناحیه ی مقعد وارد می شود که زمینه ساز ایجاد بواسیر است. عوامل زیادی در ایجاد یبوست نقش دارند: اختلالات هورمونی دوران بارداری، کم آبی بدن ، رژیم غذایی کم فیبر ، کم تحرکی ، چاقی و برخی بیماری های گوارشی می توانند در ایجاد یبوست نقش مهمی داشته باشند. مطالعات نشان داده است که زنان بیشتر از مردان مستعد ابتلا به یبوست می باشند.
علائم بواسیر در بارداری
بواسیر در بارداری علائم مختلفی دارد که با توجه به این علائم می‌توانید به ابتلا شدن به بواسیر در بارداری پی ببرید. دکتر زنان از جمله از علائم بیماری بواسیر در بارداری را نکات زیر می‌دانند:
- خونریزی مقعدی
- توده یا برآمدگی دردناک در مقعد
- خارش یا سوزش مقعد
- درد و ناراحتی
- تورم اطراف مقعد
- احساس عدم دفع کامل مدفوع
علل ابتلا به بواسیر در بارداری
همانطور که پیش‌تر گفتیم، بواسیر در بارداری به دلیل آسیب دیدگی رگ‌های ناحیه مقعد در اثر فشار و متورم شدن آن‌ها رخ می‌دهند و برآمده می‌شوند. علل بروز بواسیر در بارداری عبارت‌اند از:
- فشار آوردن و زور زدن زیاد هنگام عمل دفع به دلیل آناتومی بدن در دوران بارداری
- کم تحرکی، نشستن زیاد و طولانی
- یبوست یا اسهال شدید به دلیل تغذیه مربوط به دوران بارداری
- چاقی و وزن بالا
- آمیزش مقعدی
- رژیم غذایی عاری از فیبر
- کم آبی بدن
- سنگینی شکم و فشار آمدن به بدن
- بیماری‌های زمینه‌ای مثل کولیت، کرون، میکروب معده و سایر عارضه‌های گوارشی که با بارداری و فشارهای روانی و جسمی تشدید شده و منجر به یبوست می‌شوند.
- تغییرات هورمونی مادر و اثرات سوء آن بر دستگاه گوارش و روده‌ها
آیا هموروئید بعد از بارداری از بین می‌ر‌ود ؟
بواسیر ممکن است پس از زایمان بدون هیچ درمانی به‌طور کامل ناپدید شود، چون سطح هورمون‌ها، حجم خون و فشار داخل شکم پس از به دنیا آمدن نوزاد کاهش می‌یابد.
هموروئید معمولا در سه ماهه‌ی سوم بارداری، در حین زایمان یا بلافاصله پس از زایمان رخ می‌دهد. اگر در مرحله‌ی دوم زایمان، یعنی زمانی که دهانه‌ی رحم به‌طور کامل تا ۱۰ سانتی‌متر گشاد می‌شود، برای مدت طولانی تحت فشار قرار بگیرید، ممکن است به هموروئید مبتلا شوید.
درمان بواسیر در بارداری
این سوال که بواسیر در بارداری خطرناکه یا خیر و چگونه می‌توان آن را درمان کرد، از سوی بسیاری از زنان مطرح می‌شود. در پاسخ باید بگوییم که این مشکل معمولا به کمک راهکارهای خانگی برطرف می‌شود. با این حال، بهتر است بواسیر را نادیده نگیرید و درباره‌ی آن با پزشک مشورت کنید.
هموروئید درمان‌نشده ممکن است با گذشت زمان بدتر شود و به درد شدید و در موارد نادر، به علت خونریزی به کم‌خونی منجر شود. از سوی دیگر، هموروئید تنها علت خونریزی مقعدی نیست. اگر هنگام اجابت مزاج متوجه خونریزی شدید، به پزشک مراجعه کنید تا علت بروز آن مشخص شود.
۱. درمان خانگی بواسیر در بارداری
معمولا زنان باردار بیماری بواسیر را می‌توانند در مراحل اولیه بدون نیاز به درمان خاصی از بین ببرند. برای این منظور تنها کافی است به نکات گفته شده در ادامه متن توجه فرمایید:
مصرف فیبر خوراکی
از آنجایی که زنان باردار به دلیل تغییرات هورمونی دچار خشکی مدفوع می‌شوند باید بتوانند این موضوع را از طریق روش های مختلف کنترل کنند تا در دوران بارداری کمتر به یبوست دچار شوند. یکی از این اقدامات افزایش فیبر مصرفی در طول روز است. فیبر غذایی به زنان باردار کمک می‌کند تا علاوه بر افزایش حجم مدفوع، آن را نیز نرم کند.
در صورتی که نیاز به مشاوره رایگان در زمینه بیماری ها مقعدی و بیماری‌های گوارشی دارید، می‌توانید به صورت آنلاین از طریق واتساپ یا تلگرام دکتر داوود تاجبخش در تماس باشید یا با استفاده از شماره های مندرج در سایت با ایشان تماس حاصل فرمایید.
نوشیدن مایعات
یکی دیگر از اقدامات موثری که زنان باردار می‌توانند برای رفع علائم بواسیر انجام دهند، نوشیدن مایعات خصوصا آب به مقدار کافی در طول روز است. همانطور که گفتیم یبوست از اصلی ترین عوامل بروز هموروئید در زنان است. بنابراین اگر قصد پیشگیری و درمان آن را دارید بهتر است از ملین های طبیعی برای نرم کردن مدفوع استفاده کنید. نوشیدن 8 لیوان آب در روز بدن را هیدراته نگه می‌دارد و از خشک شدن مدفوع جلوگیری می‌کند.
حمام سیتز
تحمل علائم دردناک بواسیر خصوصا در دوران بارداری برای بسیاری از زنان دشوار است. بنابراین می‌توانید برای تسکین علائمی مانند خارش، سوزش یا درد مقعد، از حمام سیتز استفاده کنید. حمام سیتز یا نشستن در تشت آب گرم عضلات ناحیه مقعد را آرام کرده و به کاهش یافتن علائم بواسیر کمک می‌کند. برای بهره مندی از مزایای آب گرم در درمان بواسیر بهتر است 2 بار در روز به مدت 10 الی 15 دقیقه از این روش استفاده کنید.
استفاه از کمپرس سرد
شما می‌توانید در دوران بارداری درد مقعد و التهابات ناشی از بواسیر را به کمک کمپرس سرد کاهش دهید. برای این منظور کافی است تکه های یخ را در حوله یا پارچه نازک و تمیز بپیچید و سپس آن را بر روی ناحیه آسیب دیده قرار دهید. این تکنیک را می‌توان به عنوان یکی از راهکار های موثر برای کنترل علائم هموروئید در دوران حاملگی دانست.
پوشیدن لباس های گشاد و نخی
در دورانی که به بواسیر مبتلا شده اید مهم است تا از لباس های راحت تری استفاده کنید، تا علائم بیماری هموروئید تشدید نشود. پوشیدن لباس های گشاد و نخی در این دوران علاوه بر راحتی شما، از ایجاد رطوبت در ناحیه مقعدی جلوگیری کرده و گردش هوا را در پوست مقعد بهتر می‌کند.
نشستن در آب گرم
نشستن در آب گرم یک روش درمانی خانگی ایمن و موثر برای تسکین علائم بواسیر در بارداری است. آب گرم باعث افزایش جریان خون در ناحیه مقعد و بهبود گردش خون می‌شود. این امر میتواند به کاهش درد، تورم و التهاب کمک کند.
برای نشستن در آب گرم در دوران بارداری، مراحل زیر را دنبال کنید:
- یک وان یا لگن آب گرم آماده کنید.
- آب وان را به دمای 38-40 درجه سانتیگراد برسانید.
- به مدت 15-20 دقیقه در وان بنشینید.
- پس از 20 دقیقه، از وان خارج شوید و ناحیه مقعد را خشک کنید.
نشستن در آب گرم در دوران بارداری به کاهش درد، تورم و التهاب کمک می‌کند، همچنین باعث بهبود گردش خون، نرم کردن مدفوع، تسکین خارش و سوزش و پاک سازی مقعد می‌شود.
استفاده از پماد یا کرم آنتی هموروئید
پماد یا کرم آنتی هموروئید محصولات حاوی موادی مانند منتول، لیدوکائین یا هیدروکورتیزون هستند که می‌توانند به تسکین درد، خارش و سوزش کمک کنند.
برای استفاده از پماد یا کرم آنتی هموروئید در دوران بارداری، مراحل زیر را دنبال کنید:
- ناحیه مقعد را با آب و صابون بشویید.
- مقدار کمی از پماد یا کرم را روی ناحیه مقعد بمالید.
- ناحیه مقعد را با دستمال کاغذی خشک کنید.
توجه! اگر پوست حساسی دارید از پماد یا کرم حاوی هیدروکورتیزون استفاده نکنید و اگر علائم بواسیر شدید است توصیه می شود هرچه سریعتر با پزشک خود مشورت کنید.
انواع پماد یا کرم آنتی هموروئید
- پماد یا کرم حاوی منتول: منتول باعث ایجاد احساس خنکی و تسکین درد می‌شود.
- پماد یا کرم حاوی لیدوکائین: لیدوکائین یک بی‌حس‌کننده موضعی است که میتواند به تسکین درد و خارش کمک کند.
- پماد یا کرم حاوی هیدروکورتیزون: هیدروکورتیزون یک کورتیکواستروئید است که میتواند به کاهش التهاب کمک کند.
پرهیز از نشستن طولانی مدت
نشستن طولانی مدت میتواند باعث افزایش فشار بر رگ‌های خونی در ناحیه مقعد شود. این امر میتواند باعث ایجاد یا تشدید علائم بواسیر شود.
توصیه می شود اگر دوران بارداری به بواسیر مبتلا شدید برای پرهیز از نشستن طولانی مدت، هر 30 دقیقه یک بار از جای خود بلند شوید و کمی راه بروید همچنین هنگام نشستن، پاهای خود را روی یک صندلی یا تکیه‌گاه قرار دهید تا فشار بر رگ‌های خونی در ناحیه مقعد کاهش یابد.
پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین
در دوران بارداری، بدن زن باردار تغییرات زیادی می‌کند. رحم بزرگ‌تر می‌شود و مرکز ثقل بدن تغییر می‌کند. این تغییرات می‌توانند خطر افتادن و آسیب دیدن را افزایش دهند.
بلند کردن اجسام سنگین در دوران بارداری میتواند خطر افتادن و آسیب دیدن را افزایش دهد. همچنین، میتواند باعث افزایش فشار بر رگ‌های خونی در ناحیه مقعد شود. این امر میتواند باعث ایجاد یا تشدید علائم بواسیر شود.
برای پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین در دوران بارداری، می‌توانید نکات زیر را رعایت کنید:
- اگر مطمئن نیستید که آیا جسمی سنگین است یا خیر، بهتر است از بلند کردن آن خودداری کنید.
- از بلند کردن اجسامی که بیش از 50 سانتی‌متر از سطح زمین فاصله دارند خودداری کنید.
- اگر مجبور هستید جسم سنگینی را بلند کنید، از کمک کسی استفاده کنید.
- هنگام بلند کردن جسم سنگین، از کمر خود کمک نگیرید.
- جسم سنگین را به آرامی و با کنترل بلند کنید.
پرهیز از زور زدن در هنگام اجابت مزاج
در دوران بارداری، بواسیر شایع است. این امر به دلیل افزایش فشار بر رگ‌های خونی در ناحیه مقعد در اثر رشد جنین است. زور زدن هنگام اجابت مزاج میتواند باعث افزایش فشار بر رگ‌های خونی در ناحیه مقعد شود. این امر میتواند باعث ایجاد یا تشدید علائم بواسیر مانند درد، تورم و خونریزی شود.
برای پرهیز از زور زدن در هنگام اجابت مزاج، می‌توانید نکات زیر را رعایت کنید:
- اگر مدفوع شما سفت است، از ملین یا مکمل‌های فیبر استفاده کنید. این محصولات می‌توانند به نرم کردن مدفوع و تسهیل اجابت مزاج کمک کنند.
- به محض احساس نیاز به اجابت مزاج، به توالت بروید. تاخیر در اجابت مزاج میتواند باعث سفت شدن مدفوع شود که اجابت آن را دشوارتر می‌کند.
- در حالتی راحت روی توالت بنشینید. می‌توانید پاهای خود را روی یک صندلی یا تکیه‌گاه قرار دهید تا فشار بر رگ‌های خونی در ناحیه مقعد کاهش یابد.
۲. درمان‌های دارویی و پزشکی
در دوران بارداری همیشه قبل از مصرف هر گونه دارویی، از جمله داروهای موضعی، با متخصص زنان صحبت کنید تا مطمئن شوید که محصول انتخابی شما برای جنین خطرناک نیست.
در حال حاضر، محصولات موضعی زیادی وجود دارند که می‌توانند به درمان هموروئید کمک کنند. بعضی از این محصولات را می‌توانید بدون نیاز به نسخه‌ی پزشک تهیه کنید، اما تعدادی از آن‌ها باید حتما توسط پزشک تجویز شوند.
داروهای موضعی اغلب شامل ترکیبات ضددرد یا ضدالتهاب هستند. کرم‌ها یا پمادهای حاوی هیدروکورتیزون-پراموکسین می‌توانند درد، التهاب و خارش ناشی از هموروئید را کاهش دهند. از آنجا که ممکن است استفاده از پماد برای بواسیر در بارداری بی‌خطر نباشد، بهتر است قبل از مصرف آن با پزشک مشورت کنید.
گاهی‌اوقات ممکن است پزشک بتواند یک ملین یا شیاف بی‌خطر را برای رفع یبوست تجویز کند. داروهای دیگری هم برای درمان هموروئید در دسترس هستند، اما ممکن است مصرف بعضی از آن‌ها به زنان باردار یا شیرده توصیه نشود.
سایر گزینه‌ها برای درمان هموروئید عبارتند از:
- بستن با نوار یا باند لیگاسیون پلاستیکی (Rubber band ligation): در این روش، یک نوار لاستیکی کوچک در اطراف پایه‌ی هموروئید قرار می‌گیرد تا خون‌رسانی را به داخل آن متوقف کند. در نتیجه، هموروئید به‌تدریج طی ۱۰ تا ۱۲ روز می‌میرد و سرانجام می‌افتد. بافت اسکار که در طول این فرآیند تشکیل می‌شود به جلوگیری از عود هموروئید در همان محل کمک می‌کند.
- اسکلروتراپی (Sclerotherapy): یک محلول شیمیایی مستقیما به هموروئید تزریق می‌شود. این کار باعث کوچک شدن هموروئید و تشکیل بافت اسکار می‌شود، اما این امکان وجود دارد که هموروئید پس از درمان دوباره عود کند.
- هموروئیدکتومی (Hemorrhoidectomy): هموروئیدکتومی یک روش جراحی برای برداشتن هموروئید است. این روش با عوارض زیادی از جمله بیهوشی عمومی، خطر آسیب‌دیگی عضلات مقعد، درد شدید و زمان بهبودی طولانی‌تر همراه است. درنتیجه، فقط برای درمان هموروئیدهای شدید یا هموروئیدهایی که دچار پرولاپس شده‌اند، توصیه می‌شود.
- استپلد هموروئیدوپکسی (Stapled hemorrhoidopexy): بافت هموروئیدی داخل مقعد قرار می‌گیرد و با استفاده از منگنه‌های جراحی در جای خود نگه داشته می‌شود.
پیشگیری از بواسیر در بارداری
با اینکه بواسیر در بارداری یکی از مشکلات رایج است و خانم‌ها به دلایل مختلف می‌توانند درگیر آن شوند، اما با این حال با رعایت نکات ساده می‌توان از بروز این بیماری پیشگیری کرد.
از جمله از راه‌های پیشگیری از بیماری بواسیر در بارداری عبارت‌اند از:
- توجه به تغذیه مناسب
- تحرکت به اندازه کافی
- عدم حرکت و نشستن بیش از اندازه
- مصرف روزانه مایعات به اندازه کافی
- استفاده از فیبر به مقدار کافی در رژیم غذایی
- جلوگیری از ایجاد فشار در بدن به‌عنوان‌مثال نگه داشتن نفس و فشار آوردن هنگام اجابت، باعث وارد شدن فشار بر رگ‌های تحتانی می‌شوند.
- و…
نکاتی که در بالا به آن اشاره کردیم به عنوان مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از بواسیر در بارداری است. البته نکات و روش‌های مختلف دیگری نیز است که شما می‌توانید با مشورت از دکتر مامایی خود، روش‌های پیشگیری مناسب خود را بدانید.
جراحی بواسیر در زنان باردار
جراحی بواسیر در دوران بارداری با دو شیوه سنتی و لیزر قابل اجرا است.
در فرایند جراحی این بیماری به روش سنتی ، با چاقوی مخصوص جراحی و کوتر بواسیر برداشته می شود.
ممکن است بیمار درد و خونریزی زیادی را تجربه کند و نیاز به یک دوه استراحت داشته باشد.
پیشنهاد ما به شما جهت درمان بواسیر در زنان باردار لیزر هموروئید است.
در جراحی این بیماری با روش لیزر درمانی از پرتوهای لیزر برای برداشتن بواسیر استفاده می‌شود.
در این روش هیچگونه خونریزی اتفاق نخواهد افتاد و بیمار درد نخواهد داشت.
بعد از درمان نیازی به پانسمان شدن محل درمان وجود ندارد.
دیگر نیازی به تعویض روزانه پانسمان نیست و نیازی نیست بیمار یک دوره نقاهت را بگذراند و میتواند از فردای عمل به زندگی و کار طبیعی خود بازگردد.
زمان مراجعه به پزشک
اگر باردار هستید و فکر می‌کنید هموروئید دارید، با پزشک در مورد علائم خود صحبت کنید. مشورت با پزشک به‌خصوص در موارد زیر از اهمیت زیادی برخوردار است:
- بهبود پیدا نکردن علائم هموروئید با درمان‌های خانگی
- عود هموروئید به‌طور مکرر
- تب یا لرز
- خروج چرک از هموروئید
- خونریزی شدید یا عدم توقف آن
- درد شدید
