طرز تهیه سمنو خانگی یکی از دسرهای خوشمزه و سنتی ایرانی است بسیار ساده و راحت است و شما میتوانید آن را به راحتی در خانه درست کنید.در این مطلب از پارس مگ با طرز تهیه سمنو خانگی آشنا خواهید شد.
مواد لازم برای تهیه طرز تهیه سمنو خانگی
| مواد اولیه | مقدار مورد نیاز |
| گندم کامل | ۲۵۰ گرم |
| آرد گندم یا آرد سنگک | ۵۰۰ گرم یا کمی بیشتر (حدود ۷۵۰ گرم) |
| آب (ولرم) | ۲ لیتر |
مدت زمان آماده سازی مواد سمنو: ۵ تا ۶ روز
مدت زمان پخت سمنو: ۳ تا ۴ ساعت (قدیمیها حداقل ۱۲ ساعت را برای پخت سمنو اختصاص می‌دادند)
میزان کالری سمنو در ۱۰۰ گرم: حدود ۲۷۰ کیلوکالری
همچنین در پارس مگ بخوانید : خواص سمنو برای سلامتی بدن چیست ؟
مراحل تهیه طرز تهیه سمنو خانگی
سمنو را میتوانید به صورت آماده از بیرون تهیه کنید اما طرز تهیه سمنو در منزل هم کار سختی نیست. با مراحل دستور پخت سمنو همراه ما باشید.
مرحله اول طرز تهیه سمنو خانگی ؛ تمیز کردن گندم سمنو و شستن آن
برای امتحان کردن بهترین روش پخت سمنو در منزل ابتدا گندم‌ها را با دقت تمیز کنید. بهتر است دانه‌های شکسته گندم را جدا کنید و تمام دانه‌ها درسته باشند. سپس گندم‌ها را با آب سرد بشویید.
برای خرید گندم میتوانید از فروشگاه‌های افق کوروش به روش‌های حضوری و اینترنتی اقدام کنید.
مرحله دوم طرز تهیه سمنو خانگی ؛ سبز کردن گندم‌ها برای سمنو
شاید تعجب کنید که سمنوهایی که از بیرون تهیه می‌کنید طعم شیرینی دارند، اما ما برای طرز تهیه سمنو خانگی حرفی از شکر در مواد لازم نزدیم. در واقع در دستور سمنوی اصلی نیاز به اضافه کردن شکر نیست و شیرینی آن از جوانه گندم به دست می‌آید. در حقیقت وقتی که گندم‌ها جوانه می‌زنند شیرین می‌شوند. علت این امر تبدیل نشاسته به قند مالتوز در فرایند جوانه زدن گندم‌هاست.
در این مرحله باید گندم‌ها را برای جوانه زدن آماده کنیم. گندم‌های شسته شده را در ظرف مناسبی بریزید و روی گندم‌ها مقداری آب بریزید. مقدار آب روی گندم باید دو بند انگشت بالاتر از گندم‌ها باشد. قرار است گندم‌ها را سبز کنیم، پس به مدت ۲ روز ظرف گندم‌ها را در جای خنک و دور از نور مستقیم خورشید قرار دهید.
در این مدت حداقل ۲ تا ۳ بار آب گندم‌ها را عوض کنید. بعد از ۲ روز، گندم‌ها شکفته می‌شوند و جوانه سفید می‌زنند. حالا زمان آن است که گندم‌های جوانه‌زده را به مدت ۲۴ ساعت در یک پارچه تنظیف مرطوب تمیز بریزید و پارچه را در یک آبکش قرار دهید تا دانه‌های گندم کمی ریشه بزنند. در تمام این ۲۴ ساعت باید پارچه تنظیف نمناک باشد (خیس نباشد). بنابراین بهتر است پارچه نمناک حاوی گندم را در یک پلاستیک قرار دهید تا خشک نشود.
مرحله سوم طرز تهیه سمنو خانگی ؛ قرار دادن گندم‌ها در آبکش
در این مرحله از طرز تهیه سمنو بعد از یک روز گندم‌ها را در یک آبکش بریزید. گندم‌ها نباید روی هم تلنبار و انباشته شوند. بهتر است ارتفاع گندم‌ها در آبکش ۲ سانتی‌متر باشد.
مرحله چهارم؛ آماده کردن گندم‌ها برای سمنو
حالا باید گندم‌ها را با فشار ملایم آب بشویید. فشار آب نباید زیاد باشد چون جوانه‌ها آسیب می‌بینند. گندم‌ها را در همان آبکش نگه دارید و روی آنها یک پارچه تنظیف مرطوب بکشید. این پارچه باید همیشه مرطوب باشد. گندم‌های جوانه‌زده باید ۲ تا ۳ روز در این حالت باقی بمانند.
در این مدت چند بار روی پارچه تنظیف آب بگیرید تا آب از سوراخ‌های آبکش خارج شود و پارچه بوی نامطبوع نگیرد. زمانی که جوانه‌های شکفته قد کشیده ولی هنوز سبز نشده و از پارچه تنظیف بیرون نیامد‌ه‌اند آماده پخت سمنو هستند.
نکته: یادتان باشد اگر گندم‌ها سبز و بلند شوند و از پارچه تنظیف بیرون بیایند، سمنو تلخ و شیرینی آن کم می‌شود. همین‌که گندم‌ها شکفته شوند و جوانه آنها به رنگ سفید مایل به نقره‌ای دربیاید، کافی است. اندازه جوانه‌ها باید کمی بلندتر از دانه‌های گندم باشد.
مرحله پنجم: جوانه‌های گندم را چرخ کنید
در این مرحله جوانه‌ها را زیر شیر آب بگیرید، خوب بشویید و سپس تکه تکه کنید. بعد از شستن کم کم گندم‌های جوانه زده را همراه با مقدار کمی آب گرم در مخلوط‌کن یا میکسر بریزید تا خوب میکس شوند. اگر چرخ‌گوشت دارید، ۲ بار جوانه‌ها را چرخ کنید و در مرحله آخر، کمی آب به جوانه‌ها اضافه کنید، تا شیره آنها کاملا بیرون بیاید.
در نهایت مقداری آب به تفاله‌ها اضافه کنید تا همه شیره‌های گندم جدا شوند. به صورتی که یک ظرف تفاله و یک ظرف مایه شیری رنگ یا سفید جوانه گندم داشته باشید. سپس شیره را از صافی رد کنید تا کاملا صاف شود.
مرحله ششم: شیره گندم‌ها را بگیرید
در آخرین مرحله از مراسم آماده‌سازی سمنوی عید، گندم‌های میکس شده را در یک صافی پارچه‌ای نخی بریزید و خوب فشار دهید تا شیره جوانه‌های گندم به طور کامل خارج شود. آرد را در یک ظرف مناسب بریزید و شیره گندم را به تدریج روی آرد گندم (آرد سبوس‌دار بهترین گزینه است) یا آرد سنگک بریزید و مخلوط کنید. ممکن است آرد گلوله شود، اگر گلوله شد آن را از الک یا صافی رد کنید.
مرحله ششم: مایه سمنو را در دیگ مسی بریزید
مخلوط شیره و آرد را در ظرف روحی یا مسی، بریزید و هم بزنید. باید یک خمیر صاف داشته باشید که روان باشد و به راحتی با ملاقه برداشته شود. قابلمه را روی حرارت متوسط بگذارید و مدام هم بزنید. آنقدر این مخلوط را هم بزنید تا تمام آبش کشیده شده و مثل حلوا شود. کمی مثل حلوا آن را تفت دهید (بدون اضافه کردن شکر یا روغن).
حالا آب ولرم را به تدریج اضافه کنید و مدام حین اضافه کردن آب مایه سمنو را هم بزنید. در نهایت بعد از تمام شدن آب حرارت را کم کنید و هر از گاهی سمنو را هم بزنید تا ته نگیرد و غلیظ شود، چون سمنو خیلی زود ته می‌گیرد.
مرحله هفتم: سمنو را دم کنید
وقتی غلظت سمنو مثل دسر فرنی شد زیر قابلمه یک شعله پخش‌کن بگذارید و درب قابلمه را با دم‌کنی بپوشانید. این کار برای بهتر شدن رنگ سمنو است و سمنو خوشرنگ می‌شود. اجازه بدهید برای یک ساعت سمنو دم بکشد. در این فاصله دو یا سه بار سمنو را هم بزنید تا ته نگیرد.
در نیم ساعت پایانی پخت طبق یک فلسفه قدیمی چند عدد بادام یا گردو را با پوست داخل سمنو بریزید. موقع تقسیم سمنو گردو و بادام در ظرف هر کسی بود برایش شگون دارد.
مرحله آخر: سمنو را سرو کنید
وقتی سمنو غلیظ شد و به رنگ دلخواه رسید شعله گاز را خاموش کنید. سمنوی پخته شده را در ظروف سرو بریزید و به صورت گرم یا سرد میل کنید. نوش جان!
نکات طلایی در طرز تهیه سمنو خانگی
- در برخی مناطق ایران برای تهیه آرد سمنو، گندم‌ها را در پارچه یا کیسه‌ای نخی می‌ریزند و روی آنها آب می‌پاشند. این کار را هر چند ساعت یکبار تکرار می‌کنند تا گندم‌ها خیس بماند و بتواند ریشه بزند. این کار را تا وقتی انجام می‌دهند که ساقه سبز رنگ گندم مشخص شود. همان‌طور که گفتیم این ساقه نباید زیاد رشد کند، چون سمنو را تلخ می‌کند. سپس گندم‌های جوانه‌زده را از کیسه نخی خارج کرده و در یک جای گرم و خشک پهن می‌کنند تا خشک شود. وقتی گندم‌ها خشک شد، آنها را آسیاب و در طرز تهیه سمنو از آنها استفاده می‌کنند.
- برای خوش رنگ‌تر شدن سمنو، در اواسط دم کشیدن آن، ۲ تا ۳ قاشق غذاخوری روغن حیوانی اضافه کنید. این کار باعث خوشرنگ شدن سمنو می‌شود.
- حتما شعله پختن سمنو باید ملایم باشد. برای پختن سمنو باید صبور باشید.
- در پاسخ به این سوال که سمنو چند ساعت باید روی گاز باشد، باید بدانید که سمنو برای پخت به زمان زیادی نیاز دارد و باید حداقل ۳ الی ۴ ساعت روی گاز بماند. قدیمیها برای پخت سمنو یک شب تا صبح پای دیگ می‌ماندند.
- علت کشدار شدن سمنو وجود جوانه گندم در آن است که سرشار از ویتامین‌ها و خواص فراوان برای سلامت بدن است.
- اگر برایتان سوال شده که چرا در سمنو یخ می‌ریزند، باید بدانید که برخی افراد معتقد هستند این کار موجب خوشرنگ شدن سمنو می‌شود پس در زمان دم کشیدن سمنو چند تکه یخ در آن می‌اندازند تا به سمنو شوک وارد شده و خوشرنگ شود.
- در تهیه سمنو خانگی بهتر است برای خیساندن گندم‌ها از پارچه نخی استفاده کرده و هر چند ساعت یک بار پارچه را خیس کنید تا گندم‌ها به خوبی جوانه بزنند.
- بعد از پختن سمنو خانگی نوبت تزیین آن است. برای تزیین سمنو میتوانید از مغز گردو، مغز بادام و پسته خرد شده استفاده کنید.
- اگر غلظت سمنو زیاد بود، میتوانید مقداری آب به آن اضافه کنید و سپس اجازه دهید سمنو دوباره به جوش بیاید و دم بکشد.
- برای پخت سمنو خانگی بدون آرد گندم تنها از جوانه گندم استفاده می‌شود.
- فراموش نکنید در طرز تهیه سمنو اگر جوانه گندم سبز شود، سمنوی شما تلخ و گس خواهد شد.
پخت سمنو در کشورهای مختلف دنیا
تاجیک‌ها و افغانستانی‌ها به سمنو «سمنک» می‌گویند. شاید برایتان جالب باشد که فنلاندی‌ها هم سمنو می‌پزند و به آن «ممی» می‌گویند. اهالی دَرَق در خراسان شمالی در ماه اسفند مراسم مفصل سمنو پزان دارند و «سمنوی درق» عمدتا به کشورهای اروپایی، عربی و شرق آسیا صادر می‌شود.
