خواص چلغوز یا دانه میوه کاج صنوبر برای سلامتی ما بسیار زیاد است که شاید خیلی از ما با این خواص آشنا نباشیم و تنها اسم چلغوز به گوشمان خورده باشد.در این مطلب از پارس مگ ما شما را با خواص باورنکردنی چلغوز آشنا میکنیم.
چلغوز چیست ؟
گیاه چلغوز (به انگلیسی: Chilgoza Pine) بومی کشورهای پاکستان، افغانستان و هیمالیا است و استفاده از این گیاه همانند روغن زیتون برای سلامتی بدن انسان مؤثر است. برگهای درخت چلغوز به شکل سوزنی مانند هستند. چلغوز دانهای پر چرب و سرشار از اسیدهای چرب غیر اشباع مفید و همچنین اسیدهای آمینه ضروری برای بدن است. این دانه خواص و فواید فراوانی دارد.
کاج چلغوزه (در فارسی چَلغوزه از چهل غوزه به معنای چهل دانه در مخروط کاج) گونهای کاج است که در منطقه شمال غربی هیمالیا شامل شرق افغانستان و شمال پاکستان و شمال غربی هند میروید. نام این کاج فارسی است و از ترکیب چهل و غوزه ساخته شده است.
منطقه رویش این درخت ارتفاعی بین ۱۸۰۰ تا ۳۳۵۰ متر دارد و گاهی با کاج آبی و دیودار جامعه مشترک میسازد. بلندی کاج چلغوزه بین ۱۰ تا ۲۰ متر است و معمولا دارای تاجی پهن و گسترده با شاخههایی راست و کشیده است.
همچنین در پارس مگ بخوانید : خواص کنجد برای سلامتی پوست و مو انسان
مواد مغذی در چلغوز
چلغوز سرشار از منیزیم، آهن، آنتی اکسیدان ها، روی و پروتئین است که می تواند به مدیریت دیابت، سلامت قلب و سلامت مغز کمک کند.
سایر مواد مغذی موجود در چلغوز عبارتند از:
- فسفر
- ویتامین K
- فیبر رژیمی
- ویتامین E
- کلسیم
- منگنز
یک وعده یک اونس (۲۸ گرم) از چلغوز خشک، که حدود ۱۶۷ دانه کاج است، حاوی:
- کالری: ۱۹۱
- پروتئین: ۳.۹ گرم
- چربی: ۱۹ گرم
- کربوهیدرات: ۳.۷ گرم
- فیبر: ۱.۱ گرم
- شکر: ۱ گرم
- منیزیم: ۷۱.۲ میلی گرم
- فسفر: ۱۶۳ میلی گرم
- آهن: ۱.۵۷ میلی گرم
روش مصرف چلغوز
چلغوز به دلیل طعم کره ای معمولا در پستو استفاده می شود. آنها همچنین می توانند به غذاهای مختلف اضافه شوند. آنها خام خوشمزه هستند و به راحتی می توان آنها را به عنوان میان وعده با خود حمل کرد. میتوانید دانههای کاج را با پختن آن در فر یا برشته کردن روی اجاق گاز برشته کنید. این فرآیند طعم ملایم آنها را افزایش می دهد. هنگام خرید چلغوز، تاریخ انقضا را بررسی کنید تا مطمئن شوید که چلغوز تازه میخرید. می توانید چلغوز را در یخچال یا فریزر خود نگهداری کنید تا مدت بیشتری تازه بماند. بو دادن چلغوز در مقایسه با نگهداری خام، ماندگاری آنها را افزایش می دهد.
در اینجا چند راه برای استفاده از چلغوز در دستور العمل ها آورده شده است:
چلغوز را با پنیر، سیر، ریحان، پنیر و روغن زیتون مخلوط کنید تا پستو درست شود.
روی ماست میوه و سایر مغزها بپاشید تا یک پارفی خوشمزه درست کنید
چلغوز خام یا بو داده را به سالاد یا غذاهای پاستا اضافه کنید
چلغوز را با یک هوموس خانگی مخلوط کنید
آنها را به غذاهای جانبی سبزیجات مانند گل کلم بوداده، کلم بروکلی یا لوبیا سبز اضافه کنید
چلغوز را با غذاهای جانبی غلات مانند کینوا یا برنج مخلوط کنید
پیتزای خود را با چلغوز پر کنید تا ترد بیشتری داشته باشید
چلغوز تقریبا هر وعده غذایی را به طرز خوشمزه ای تکمیل می کند. از طیف وسیعی از غذاهای لذیذ ماکارونی گرفته تا سالادهای سالم و خوش طعم و غذاهای برنجی و سبزیجات.
فواید و خواص چلغوز
چلغوز و کاهش خطر ابتلا به سرطان
یکی از ویژگیهای شگفتانگیز چلغوز، حاوی بودن سطح قابل توجهی از منیزیم است. این ماده معدنی میتواند خطر ابتلا به انواع مختلف سرطان را کاهش دهد. به همین دلیل، مصرف میان وعدهی آجیل کاج سود بزرگی خواهد داشت. براساس مطالعات انجام شده، مصرف مکرر این دانه میتواند خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهد.
چلغوز، کاهنده کلسترول
از خواص دیگر چلغوز، حاوی بودن اسید پینولنیک و منیزیم است. این مواد در کاهش سطح کلسترول بد خون کمک بزرگی میکنند. در دنیای امروز که بیماریهای قلبی جزو اولین عوامل مرگ و میر هستند، مصرف آجیل کاج میتواند گزینهای سالم برای پیشگیری از این بیماریها باشد.
چلغوز، حامی سلامت مغز
چلغوز به عنوان یکی از مواد غذایی سالم، برای حفظ سلامت مغز بسیار مفید است. این دانه، حاوی آهن است که برای حمل اکسیژن به خون لازم است. همچنین، منیزیم موجود در آن میتواند در بهبود افسردگی و اختلالات اضطرابی نوجوانان مفید باشد.
چلغوز، حافظ سلامت قلب و عروق
چلغوز، ضمن اینکه در حفظ سلامت قلب بسیار موثر است، میتواند از تشکیل لختههای خونی در شریانها جلوگیری کند. این دانه صنوبر، حاوی چربیهای اشباع نشده است که میتواند کلسترول بد خون را کاهش دهد. علاوه بر این، چلغوز سرشار از آرژینین و آنتی اکسیدانهاست که میتواند فشار خون را کاهش دهد و از تجمع پلاکهای چربی در شریانها جلوگیری کند. به همین دلیل، مصرف آن در کاهش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی، فشار خون بالا، چربی خون و کلسترول خون بسیار موثر است.
مقابله با دیابت از خواص چلغوز
پژوهشهای متعدد نشان دادهاند که مصرف روزانه آجیل میتواند به کنترل دیابت نوع ۲ و پیشگیری از عوارض آن کمک کند. در زندگی روزمره، مصرف آجیل کاج میتواند به بهبود کنترل گلوکز، کاهش سطح کلسترول بد و کنترل عوارض مرتبط با دیابت مثل مشکلات بینایی و سکته مغزی کمک کند. همچنین افزایش مصرف روغنهای گیاهی و پروتئین با مصرف آجیل کاج میتواند به مدیریت علائم دیابت بدون افزایش وزن بیش از حد کمک کند.
کاهش وزن از خواص چلغوز
پینولنیک اسید، یک چربی طبیعی موجود در چلغوز، تامینکننده سیستوکینین و پپتید شبه گلوکاگون هستند که به مغز میگویند که معده پر است. این امر باعث میشود تا افراد کمتر احساس گرسنگی کنند و در نتیجه مصرف کلی غذایشان کاهش یابد. با توجه به این خاصیت، اضافه کردن چلغوز به رژیم غذایی، میتواند یک راه ساده و سالم برای کاهش وزن باشد.
چلغوز، منبع غنی از اسیدهای آمینه ضروری
به عنوان یکی از خواص شگفت انگیز چلغوز، میتوان به حضور اسیدهای آمینه ضروری اشاره کرد. چلغوز حاوی اسید آمینه آرژینین است که کمک میکند تا فشار خون کاهش یابد و خاصیت آنتیاکسیدانی دارد. همچنین، اسید آمینه لیزین نقش مهمی در تحریک هورمون رشد و ساخت سلولهای عضلانی دارد. این اسیدهای آمینه، که بدن انسان قادر به تولید آنها نیست، باید از طریق مواد غذایی مانند چلغوز تامین شوند.
چلغوز: انباری از آنتیاکسیدانها و ویتامینها
چلغوز، منبع غنی از ویتامینهای E، K و A است. به همین خاطر، مصرف این دانه میتواند نیاز روزانه بدن به ویتامین K و E را برآورده کند. تنها مصرف ۱۰۰ گرم چلغوز میتواند ۱۹ درصد از نیاز روزانه به ویتامین K و ۱۳ درصد از نیاز روزانه به ویتامین E را تأمین کند، که این میزان به حفظ سلامت و شادابی پوست بسیار کمک میکند.
تولید اسپرم و قدرت تولید مثل
یکی از خواص دیگر چلغوز این است که یک منبع غنی از پروتئین و روی است. این مواد مغذی میتوانند موجب افزایش میل جنسی و تحریک هورمونهای جنسی شوند. این دانه همچنین حاوی اسیدآمینه آرژینین است که میتواند برای افزایش باروری در مردان و زنان، تولید اسپرم و قدرت تولید مثل مفید باشد.
محافظ بینایی از خواص چلغوز
چلغوز حاوی مقادیر زیادی از ویتامین A و لوتئین است که میتواند به بهبود بینایی کمک کند و چشمها را در برابر بسیاری از بیماریها محافظت کند. مطالعات نشان دادهاند که مصرف مواد غذایی غنی از لوتئین مانند چلغوز میتواند در پیشگیری از بیماریهایی مانند دژنراسیون ماکولا بسیار مؤثر باشد، که این بیماری شایعترین علت کوری در افراد مسن است.
چلغوز: منبع بسیار خوب فسفر
فسفر در دانههای چلغوز بسیار زیاد است و پس از کلسیم، یکی از مهمترین مواد مغذی برای بدن محسوب میشود. فسفر به تشکیل استخوان و دندان سالم کمک میکند و برای هضم غذا ضروری است. این ماده مغذی همچنین به خنثی کردن اسیدها در بدن کمک کرده و بالانس PH بدن را حفظ میکند. علاوه بر این، فسفر یک الکترولیت است که یبوست، اسهال و نفخ را کم میکند.
چلغوز منبعی غنی از اسید آمینه
از دیگر خواص چلغوز میتوان به این موضوع اشاره کرد که چلغوز منبعی غنی از اسیدهای آمینه ضروری است. چلغوز حاوی اسید آمینه آرژینین است که این اسید آمینه به کاهش سطح فشار خون بالا کمک کرده و دارای خواص آنتی اکسیدانی است. اسید آمینه لیزین از دیگر اسیدهای آمینه موجود در دانه چلغوز است که این اسید آمینه موجب تحریک هورمون رشد میشود و نیش مهمی در ساخت سلولهای عضلانی دارد. اسیدهای آمینه نقشهای فراوانی در بدن دارند که مهمترین نقش آنها تولید پروتئینها است. بدن انسان توانایی ساخت این اسیدهای آمینه را ندارد و این اسیدهای آمینه ضروری میبایست از طریق مواد غذایی تامین شوند و از جمله مواد غذایی دارای این اسیدهای آمینه است دانه چلغوز است که منبعی غنی از اسیدهای آمینه و پروتئین است.
سیستم ایمنی قوی را ترویج می کند
کمک به هضم غذا از خواص چلغوز
حفاظت نسبی در برابر ویروسها از خواص چلغوز
چلغوز تا حدی از انتشار آنفولانزا و ویروس تبخال جلوگیری میکند. پلیساکاریدهای موجود در دانههای کاج بدن را در برابر ویروسها مقاوم میکنند. همچنین روغن چلغوز خواص ضدقارچی، ضدباکتریایی و ضد فشار خون (بهعلت وجود پروتئین لیسین) دارد. این روغن ادرارآور است و در میان روغنهای مصرفی سالمترین گزینه محسوب میشود.
سلامت ماهیچهها از خواص چلغوز
پروتئین موجود در دانههای کاج جلوی ضعف ماهیچهها را میگیرد و از درد و کشیدگی آنها پیشگیری میکند.
کاهش التهاب از خواص چلغوز
التهاب منجر به بیماریهای مزمن از جمله سرطان، کاهش عملکرد شناختی و بیماریهای قلبی میشود. دانه کاج حاوی اسید پینولنیک، نوعی اسید چرب امگا ۶، است که نشانگرهای التهابی را کاهش میدهد و از ابتلا به بسیاری از بیماریها جلوگیری میکند.
بهبود انرژی بدن از خواص چلغوز
دانه کاج سرشار از کربوهیدراتهای انرژیزاست. مواد مغذی موجود در این دانه از کلسترول بد میکاهد و به کلسترول خوب بدن میافزاید. ماده آلفاتوکوفرول (نوعی ویتامین E) زیادی در دانه کاج وجود دارد. این ویتامین چربیهای بدن را به انرژی تبدیل میکند و در عین حال سوختوساز چربی را افزایش میدهد. البته ترکیب آلی دیگری بهنام اسکوآلن در دانههای کاج وجود دارد که آن هم در کاهش سریع کلسترول بد بدن نقش دارد.
خاصیت چلغوز برای کودکان
مصرف چلغوز در کودکان به جهت ویتامین های A و K، به رشد و نمو آن ها کمک می نمایید. این دانه در تقویت سیستم ایمنی و تقویت بینایی کودکان موثر است. از روغن چلغوز نیز به عنوان لوسیون برای چرب کردن بدن کودک و رفع خشکی استفاده می شود.
خواص چلغوز برای پوست
از دیگر خواص چلغوز این است که سرشار از آنتی اکسیدانها است که موجب کاهش خطر ابتلا به استرس اکسیداتیو شده و از سلولها در برابر آسیب رادیکالهای آزاد محافظت میکند. این خاصیت از چلغوز یا دانه صنوبر از نشانههای پیری زودرس مانند چین و چروک جلوگیری میکند.
چلغوز سرشار از ویتامینها از جمله ویتامین E، ویتامین K، ویتامین A و اسیدهای چرب است و به همین دلیل مصرف چلغوز میتواند نیاز روزانه ویتامین K و ویتامین E بدن را تامین میکند. مصرف فقط و فقط صد گرم دانه چلغوز، نوزده درصد از نیاز روزانه ویتامین K و سیزده درصد از نیاز روزانه ویتامین E بدن تامین را تامین میکند که این میزان میتواند به حفظ سلامت و شادابی پوست کمک کند.
خواص چلغوز برای سلامتی زنان
چلغوز، به عنوان یک میوه خشک غنی از ویتامین B6 و منیزیم، به کاهش دردهای ناشی از سندرم پیش قاعدگی کمک میکند. همچنین، با توجه به مقادیر بالای آهن در آن، میتواند به جبران کم خونی ناشی از خونریزیهای گسترده در دورههای پریودی زنان کمک کند.
طبع چلغوز گرم است یا سرد ؟
چلغو دانه ای جادویی با طبع گرم و خشک ! فواید خوراکی هایی با طبع گرم و خشک بسیار گسترده اند. بطور مثال اگر بخواهیم در ابتدا ب یکی از آنها اشاره کنیم تاثیر بسیار زیاد آن روی افزایش سوخت و ساز بدن و در نتیجه کاهش وزن و لاغری است و مورد دیگر جلوگیری از مشکلات گوارشی مثل ورم معده نفخ و.. ک امروزه بدلیل رژیم های غذایی نامناسب خوردن فست فود ونوشیدنی های الکلی و. ..بسیار شایع هستند است و نکته بسیار مهم دیگر راجب این دانه جادویی با طبع گرم و خشک میتوان ب تقویت سیستم ایمنی وجلوگیری از انواع بیماری های عفونی آلرژیک و.. اشاره کرد.
خواص دارویی چلغوز :
– طبع آن گرم است
– به دلیل داشتن منیزیم موجب از بین رفتن بی خوابیهای شبانه میشود.
– پتاسیم و منگنز موجود در چلغوز موجب تعادل فشار خون میشود.
– دردهای عضلانی، تنش و اضطراب و خستگی مفرط را از بین میبرد.
– موجب رفع سنگ مثانه میشود.
– برای افرادی که سرد هستند و میلی به روابط جنسی ندارند، مصرف چلغوز توصیه میشود و موجب افزایش قوای جنسی در آنها میشود.
– موجب تقویت سیستم ایمنی بدن میشود.
– موجب افزایش عملکرد مغز و تقویت حافظه میشود.
– افرادی که کمبود اسپرم دارند چلغوز را همراه با بادام هندی روزانه مصرف نمایند.
– از دیگر خواص چلغوز، درمان تیرگی پوست است. برای رفع تیرگی پوست، مغز چلغوز را نرم کنید و به صورت پماد روی پوست یا صورت بمالید و پس از یک ساعت با آب ولرم بشویید. (مغز چلغوز بسیار چرب است و به راحتی به شکل پماد یا خمیر در میآید.)
– چلغوز را در سرکه خیس کنید و سپس میل نمایید. درمان بسیار خوبی برای از بین رفتن مشکلات کبد میشود.
– چلغوز با چربیها و فیبری که دارد موجب کاهش اشتها میشود در نتیجه کاهش وزن را به دنبال خواهد داشت.
– چلغوز سرشار از تک چربی اشباع نشده است. این نوع چربی علاوه بر کاهش کلسترول حون، موجب حفاظت از سرخرگها از هرگونه آسیب و در نتیجه خواص چلغوز باعث جلوگیری از حملات قلبی میشود.
– چلغوز منبع عالی از پتاسیم و منگنز است و همچنین سرشار از ویتامین E ,K، نیاسین و فیبر است. وجود این مواد مفید در این دانه موجب تعادل در سطح فشار خون و حفظ سلامت قلب میشود.
– چلغوز دارای میزان بالایی از آنتی اکسیدانها است که این عامل موجب حافظت سلولهای بدن از آسیبهای رادیکالهای آزاد میشود.
– چلغوز منبع غنی از آهن است که موجب افزایش گلبولهای قرمز بدن میشود.
– وجود ویتامین A و E در چلغوز برای سلامت چشم و پوست موثر و مفید است.
– این گیاه در درمان بیماریهای کلیوی، کبد، سرماخوردگی و دردهای عضلانی بسیار موثر بوده و چربی غیر اشباع موجود در چلغوز در زمان مصرف سکته قلبی، تپش قلب و کلسترول خون را کاهش میدهد.
– مصرف گیاه چلغوز به دلیل وجود چربی غیر اشباع و اسیدآمینه باعث تقویت حافظه، چشم نافع و سیستم ایمنی بدن میشود.
– میتوانید مغز چلغوز را نرم کرده و سپس بر روی پوست بمالید و بعد از مدت ۴۵ دقیقه آن را بشویید، این عمل باعث تقویت پوست میشود.
– با ایجاد احساس سیری مانع از افزایش وزن میشود
مضرات چلغوز
چلغوز هم مانند هر ماده خوراکی دیگری ممکن است مضراتی داشته باشد. در ادامه، برخی از مضرات دانه کاج را مطرح کردهایم.
۱. حساسیت
برخی از افراد به دانه کاج واکنشهای حساسیتی خفیف تا شدید (حتی شوک آنافیلاکسی) نشان میدهند. اگر به گردههای درخت کاج یا بادامزمینی حساسیت دارید، بهاحتمال زیاد به دانه کاج هم حساسیت خواهید داشت.
بعضی از علائم حساسیت به چلغوز تنگی نفس، کهیر و استفراغاند. همچنین اگر علائم آنافیلاکسی مانند تورم لب و صورت یا تنگی نفس شدید داشتید، به مراقبتهای پزشکی نیاز دارید و باید فورا به پزشک مراجعه کنید.
۲. سندرم دانه کاج
از عوارض احتمالی دیگر مصرف دانه کاج ابتلا به سندرم دانه کاج یا سندرم دهان کاج است. در این حالت، ۲ یا ۳ روز پس از مصرف دانه کاج دهان فرد طعم فلزی تلخی میگیرد که ۲ تا ۴ هفته باقی میماند. البته این سندرم ناخوشایند بسیار نادر است و با پرهیز از مصرف دانه کاج میتوان از ابتلا به این سندرم پیشگیری کرد.
منع مصرف چلغوز
چلغوز دارای طبعی بسیار گرم است و به همین دلیل مصرف چلغوز یا دانه صنوبر به افرادی که دارای مزاج گرم خشک و مزاج سوداوی و صفراوی هستند، به هیچ وجه توصیه نمیشود.