آشنایی با فوبیا یا ترس روانی و انواع آن

فوبیا یک ترس یا اضطراب محسوس در مورد موضوع یا موقعیتی خاص است. فوبیا ترسی بیش از حد و غیرمنطقی است.فوبیا انواع مختلفی دارد که در این مطلب از پارس مگ با آن ها آشنا خواهید شد.

فوبیا دقیقا به چه معناست ؟

افراد مبتلا به فوبیا به طور مداوم از شئ یا موقعیتی که نسبت به آن هراس دارند، دوری می‌جویند یا با ترس و اضطراب شدید آن را تحمل می‌کنند. در حقیقت فوبیا نوعی اختلال اضطرابی است که انواع شایع و خاص دارد. در این دسته‌بندی هر نوع فوبیا مربوط به اشیا یا موقعیت ویژه‌ای می‌شود که می‌تواند افراد مختلفی را در نقاط مختلف دنیا با هراسی مشابه درگیر کند.

دلایل به وجود آمدن فوبیا را بشناسید

عوامل ژنتیکی و محیطی مختلفی در ابتلا به فوبیا نقش دارند. کودکانی که یکی از بستگان نزدیکشان مبتلا به اختلال اضطرابی باشد، در معرض خطر ابتلا به فوبیا قرار می‌گیرند. اتفاقات ناراحت‌کننده مانند غرق‌شدگی نیز می‌تواند با ابتلا به فوبیا همراه باشد. حضور در فضاهای محصور و ارتفاعات زیاد با تجربه‌ای ناخوشایند، گازگرفتگی توسط حیوانات و نیش حشرات نیز از دیگر عوامل به وجود آمدن فوبیا به شمار می‌روند.

افرادی که تحت درمان‌های پزشکی هستند یا مشکلات سلامتی گریبانگیرشان شده نیز اغلب به هراس و فوبیا مبتلا می‌شوند. ابتلا به این مشکل اضطرابی در افرادی که دچار آسیب‌ها و ضربه‌های مغزی شده‌اند نیز شایع است. مصرف مواد مخدر و افسردگی نیز از دیگر عواملی هستند که می‌توانند با فوبیا در ارتباط باشند.

به‌طورکلی افرادی که از نظر ژنتیکی مستعد اضطراب هستند، در معرض بیشتری از خطر ابتلا به فوبیا قرار دارند. همچنین گفته می‌شود سن، وضعیت اقتصادی اجتماعی و جنسیت از عوامل پرخطر برای برخی از انواع فوبیا به شمار می‌روند. به عنوان مثال زنان بیشتر به فوبیای حیوانات و کودکان یا افراد دارای سطح ضعیف اجتماعی و اقتصادی بیشتر به فوبیای اجتماعی مبتلا می‌شوند. مردان نیز اکثر افراد مبتلا به فوبیای دندانپزشک و پزشک را تشکیل می‌دهند.

علائم فوبیا با بیماری‌های روانی حاد مانند اسکیزوفرنی متفاوت است. در اسکیزوفرنی، افراد دچار توهمات بینایی و شنیداری، هذیان ، پارانویا ، علائم منفی مانند بیهوشی و علائم غیرمنظم می‌شوند. شاید فوبیا غیرمنطقی و نامعقول باشد، اما افراد مبتلا در زندگی شکست نمی‌خورند.

از طرفی دیگر به ندرت ممکن است فوبیا و پارانوئید با هم اشتباه گرفته شوند. ولی باید بدانید که تفاوت عمده‌ای بین آنها وجود دارد و می‌تواند تشخیصشان را برای شما ساده‌تر کند. پارانوئید در واقع نوعی اختلال شخصیتی است که با شک و بدگمانی فرد همراه است. درصورتی‌که فوبیا ناشی از اضطراب و ترس می‌شود.

همچنین در پارس مگ بخوانید : ۱۴ راهکار غلبه بر ترس از قضاوت دیگران

انواع فوبیا چیست ؟

طبق راهنمای تشخیصی آماری اختلالات روانی ویرایش پنجم DSM-5، فوبیاهای خاص معمولاً در پنج دسته کلی قرار می‌گیرند و انواع فوبیا در روانشناسی عبارتند از:

• ترس‌های مربوط به حیوانات (عنکبوت، سگ، حشرات)
• ترس‌های مربوط به محیط طبیعی (ارتفاع، رعد و برق، تاریکی)
• ترس‌های مربوط به خون، تزریق، یا جراحت (تزریق، شکستگی استخوان، افتادن)
• ترس‌های مربوط به موقعیت‌های خاص (پرواز، آسانسور، رانندگی، مکان‌های بسته)
• دیگر (ترس از خفگی، صداهای بلند، غرق شدن)

این دسته بندی‌ها تعداد بی‌نهایتی از اشیا و موقعیت‌های خاص را در بر می‌گیرند.

 

عوامل خطر

• افرادی که دارای استعداد ژنتیکی برای اضطراب هستند ممکن است در معرض خطر بالای ابتلا به فوبیا باشند. کودکانی که یکی از بستگان نزدیکشان مبتلا به اختلال اضطراب است در معرض خطر ابتلا به فوبیا هستند.
• عوامل محیطی در ابتلا به فوبیا اثرگذار است. به نظر می‌رسد سن، وضعیت اجتماعی-اقتصادی و جنسیت تنها برای فوبیاهای خاص عوامل خطر هستند. به عنوان مثال، زنان بیشتر در معرض فوبیای حیوانات هستند. کودکان یا افرادی که وضعیت اجتماعی-اقتصادی پایینی دارند بیشتر احتمال دارد که فوبیای اجتماعی یا همان اضطراب اجتماعی داشته باشند. مردان بیشتر فوبیای دندانپزشک و پزشک دارند. رویدادهای ناراحت کننده می‌تواند فوبیا ایجاد کند. قرار گرفتن در معرض فضاهای بسته، ارتفاع زیاد و نیش حیوانات یا حشرات می‌تواند منبع فوبیا باشد. افرادی که شرایط پزشکی مداوم یا نگرانی‌های سلامتی دارند می‌توانند دچار فوبیا شوند. سوء مصرف مواد و افسردگی نیز با انواع فوبیا مرتبط است.

فوبیا علائم متفاوتی با بیماری‌های روانی جدی مانند اسکیزوفرنی دارد. در اسکیزوفرنی، افراد دارای توهمات بینایی و شنیداری، هذیان، پارانویا، علائم منفی مانند عدم لذتی هستند. فوبیا ممکن است غیر منطقی باشد، اما افراد مبتلا به انواع فوبیا در تست واقعیت مردود نمی‌شوند.

 

رایج‌ترین فوبیا ها

برای معرفی انواع فوبیا در ابتدا باید بدانید که انواع فوبیا های مختلف که از نوع فوبیای خاص هستند مربوط به یک موضوع است. اما دو نوع از ترس‌های ناتوان کننده که طبق انجمن روانپزشکی امریکا از رایج ترین‌ها هستند در ادامه توضیح داده می‌شوند.

 

آگورافوبیا

آگورافوبیا فقط منحصر به یک موقعیت نیست، ترس از مکان‌ها یا موقعیت‌هایی است که نمی‌توانید از آنها فرار کنید. خود این کلمه به “ترس از فضاهای باز” اشاره دارد. افراد مبتلا به آگورافوبیا می‌ترسند که در جمعیت بزرگ یا در بیرون از خانه به دام افتاده باشند. آنها اغلب از موقعیت‌های اجتماعی به کلی دوری می‌کنند و در خانه‌های خود می‌مانند.

بسیاری از افراد مبتلا به آگورافوبیا می‌ترسند در جایی که نتوانند فرار کنند دچار حمله پانیک شوند. کسانی که مشکلات سلامتی مزمن دارند ممکن است نگران باشند که در یک منطقه عمومی یا جایی که هیچ کمکی در دسترس نیست، نیاز به کمک اورژانسی داشته باشند. برای این افراد تشخیص فوبی خاص گذاشته نمی‌شود بلکه آگورافوبیا تشخیص نهایی خواهد بود.

 

فوبیای اجتماعی

دومین اختلال ترس رایج فوبیای اجتماعی است که به عنوان اختلال اضطراب اجتماعی نامگذاری می‌شود. در واقع اگر فردی به دلیل ارزیابی منفی از موقعیت‌هایی بترسد به جای فوبی خاص، اختلال اضطراب اجتماعی برای وی تشخیص داده خواهد شد. این اختلال می‌تواند منجر به انزوا شود. فوبیای اجتماعی می‌تواند آنقدر شدید باشد که ساده‌ترین تعاملات، مانند سفارش در رستوران یا پاسخ دادن به تلفن، فرد را به وحشت اندازد. افراد مبتلا به فوبیای اجتماعی اغلب برای اجتناب از موقعیت‌های عمومی دست از کار می‌کشند.

استفراغ‌هراسی

یکی دیگر از ترس‌های روانی رایج هراس از استفراغ کردن یا مشاهده استفراغ کردن یک نفر دیگر است.

مبتلایان به استفراغ‌هراسی ممکن است از بیم استفراغ کردن غذای اندکی بخورند و به همین دلیل سوءتغذیه و کاهش وزن در میان آن‌ها رواج دارد.

برخی از زنان مبتلا به استفراغ‌هراسی از اینکه باردار شوند نیز هراس دارند، زیرا نگران هستند که در دوران بارداری حالت تهوع داشته باشند.

ترس از سرخ‌شدن پوست صورت

ترس از قرمزشدن پوست صورت که اغلب بر اثر شرم و خجالت پیش می‌آید یکی از ترس‌های روانی رایج، وسواس‌گونه و اجتماعی است.

مبتلایان به شکلی غیرمنطقی از اینکه در برابر دیگران چهره‌شان سرخ شود، می‌ترسند. آن‌ها که اغلب افرادی خجالتی هستند. تمام تلاش خود را می‌کنند تا از قرار گرفتن در موقعیتی که آن‌ها را خجالت‌زده می‌کند، پرهیز کنند.

برای بسیاری از مبتلایان به این هراس روانی سرخ‌شدن چهره در جمع نشانه ضعف است. آنان از اینکه هنگام قرار گرفتن در چنین شرایطی بدن‌شان واکنشی خارج از کنترل آن‌ها نشان داده است، خجالت می‌کشند و در نتیجه چرخه‌ای معیوب را تجربه می‌کنند که هر چه چهره‌شان بیشتر سرخ می‌شود، بیشتر خجالت می‌کشند و در نتیجه باز بیشتر چهره‌شان سرخ می‌شود. این چرخه به تبع برای آن‌ها آزاردهنده است.

هراس از رانندگی

 

یکی دیگر از ترس‌های رایج روانی بین انسان‌ها هراس از رانندگی است. مبتلایان به این نوع ترس از اینکه پشت فرمان یک خودرو بنشینند، می‌ترسند. فرد مبتلا ممکن است هنگام رانندگی یا حتی پیش از آن واکنش‌های عصبی مانند لرزش، سرگیجه یا تپش قلب داشته باشد.

کسانی که از ترس از رانندگی رنج می‌برند اغلب تلاش زیادی می‌کنند که از قرار گرفتن در موقعیت رانندگی خودداری کنند. به همین دلیل آن‌ها به حمل و نقل عمومی علاقه زیادی دارند و خودرو را یک وسیله خطرناک می‌دانند.

خود بیمار انگاری

 

خودبیمارانگاری یکی از ترس‌های روانی رایج محسوب می‌شود. مبتلایان اغلب به شکلی غیرمنطقی و وسواس‌گونه از بیمار شدن می‌ترسند. آنان به همین دلیل به شکلی وسواس‌گونه هر نوع نشانه و علامتی از بیماری را بسیار جدی می‌گیرند و به پزشک و مراکز درمانی مراجعه می‌کنند.

بسیاری از مبتلایان به خودبیمارانگاری تصور می‌کنند که به یک بیماری بسیار خطرناک مبتلا شده‌اند. نوعی از خودبیمارانگاری می‌تواند به صورت ترس از ابتلا به یک بیماری یا بیماری‌های خاص بروز کند. ترس از ابتلا به اچ آی وی (ویروس بیماری ایدز)، هراس از بیماری‌های مقاربتی و ترس از انواع سرطان از جمله این موارد است.

هوا هراسی

 

هواهراسی به ترس شدید از هوای تازه و وزش باد گفته می‌شود. مبتلایان معمولا از سفر با هواپیما یا هرگونه وسیله پروازی دیگر می‌ترسند. آن‌ها اغلب بر این باور هستند که در جریان سفر بر اثر نقص فنی جان خود را از دست خواهند داد.

افرادی که هواهراسی دارند معمولا از چند ترس روانی دیگر از جمله ترس از ارتفاع و ترس از فضای بسته هم رنج می‌برند.

عنکبوت‌هراسی

 

افراد عنکبوت‌هراس اغلب بر اثر مشاهده این جانور هراسناک می‌شوند. برای آن‌ها فرقی ندارد که عنکبوت مورد نظر کوچک باشد یا بزرگ. آن‌ها در پی مشاهده عنکبوت دچار تپش قلب، تعریق شدید، سرگیجه، حالت تهوع و ناتوانی از واکنش نشان دادن می‌شوند.

بسیاری از مبتلایان ترس‌هایی غیرمنطقی نیز همراه با ترس اولیه دارند. به عنوان مثال تصور می‌کنند که عنکبوت روی آن‌ها خواهد پرید و یا به میان مو‌های سرشان خواهد رفت.

ترس از رعد و برق

 

ترس از رعد و برق یکی دیگر از هراس‌های روانی رایج است. برخی از مبتلایان که به شدت از رعد و برق می‌ترسند. هر روز به شکلی وسواس‌گونه پیش‌بینی‌های هواشناسی را دنبال می‌کنند.

هراس از رعد و برق اغلب با برخی دیگر از ترس‌های روانی از جمله ترس از صدا‌های قوی و ترس از باران همراه است.

ترس از فضای بسته

 

هراس از فضای بسته یکی دیگر از ترس‌های روانی شایع بین انسان‌ها است. مبتلایان به این نوع ترس در صورتی که در محیط‌هایی مانند آسانسور، مترو، هواپیما و اتاق‌های کوچک و دربسته با سقف کوتاه گرفتار شوند، ممکن است علائمی مانند تپش قلب شدید، تعریق و اضطراب را تجربه کنند.

مبتلایان به این نوع ترس روانی از اینکه در محیطی بسته گرفتار شوند و نتوانند از آنجا فرار کنند، می‌هراسند.

ترس از ارتفاع

 

ترس از ارتفاع یکی دیگر از هراس‌های روانی رایج در بین انسان‌ها است. تخمین زده می‌شود که بین سه تا شش درصد جمعیت انسان‌ها ترس از ارتفاع دارند.

مبتلایان به ترس از ارتفاع مانند مبتلایان به دیگر ترس‌های روانی به جنبه غیرمنطقی هراس خود آگاه هستند، اما کنترلی روی آن ندارند. آن‌ها ممکن است هنگامی که در ارتفاعی «ترسناک» قرار می‌گیرند مجبور به خزیدن، نشستن، خم شدن روی زانو و واکنش‌های مشابه شوند.

گلوسوفوبیا یا ترس از سخنرانی، Glossophobia

 

این حالت به عنوان اضطراب در عملکرد یا ترس از صحبت در مقابل افراد شناخته می‌شود. افراد مبتلا به فوبیا از سخنرانی در جمع، حتی زمانی‌که به این فکر می‌کنند در حضور گروهی از افراد قرار گرفته‌اند، علائم جسمی شدیدی پیدا می‌کنند.

ترس از مارها (افییدوفوبیا)

ترس از مار به نوعی ترس شدید و غیرمنطقی از هر نوع مار گفته می‌شود. فرد مبتلا به فوبیا در مواجهه با منبع ترس خود، واکنش‌های شدید نشان می‌دهد. در این نوع فوبیا، فرد حتی با دیدن عکس و نقاشی مار و یا تصور کردن آن در ذهن خود دچار اضطراب و استرس می‌شود. ممکن است از موقعیت ترس‌آور فرار کند و یا علائم و نشانه‌های فیزیکی مانند تپش قلب، شوکه شدن و خشک شدن بدن، تعریق و لرزش بدن در او بروز پیدا کنند.

نکته جالب در مورد مارها این است که اگر آنها را تنها بگذارید آنها شما را تنها خواهند گذاشت.

ترس از سگ (سینوفوبیا)

 

ترس از سگ ها به ویژه در بین کودکان یک هراس شایع است.

فرد مبتلا، ترس شدید، افراطی و مداوم از سگ دارد. برای این افراد تصور دیدن سگ‌های غیرواقعی و یا حتی تصور ذهنی نیز باعث ترس و واکنش شدید می‌شود.

ترس از طوفان (لیلاپسفوبیا)

 

ترس از گردباد و طوفان، می تواند به عنوان شکل شدید ترس از رعد و برق باشد. بسیاری از افراد مبتلا به فوبیای طوفان، به دنبال حفاظت از طوفان و پناهگاه هستند.

به عنوان مثال، فرد ممکن است از ترس زیاد زیر تخت پنهان شود. به زیرزمین، داخل حمام و یا حتی یک کمد پناه ببرد. یا پرده ها را بسته و تلاش کند تا صدای طوفان را مسدود کند.

ترس از سوزن (تریپانوفوبیا)؛ فوبیا ی آمپول

 

یک قطعه نوک تیز فلزی که در بازوی شما گیر کرده است، همیشه یک فکر ناخوشایند است و بسیاری از افراد نسبت به سوزن ها ترس جدی دارند. بنابراین از آمپول زدن هم میترسند و درمواردی حتی از مراجعه به پزشک خودداری می‌کنند زیرا دیدن پزشک هم یادآور خاطرات تلخ آمپول های کودکی است.

فوبیا یا ترس از خون

فوبیای خون باعث می‌شود افراد از جراحت و خون بترسند. فردی که دچار هموفوبیا یا فوبیای خون است در مواجهه با خون خود یا فرد دیگر ممکن است از حال برود.

فوبیا یا ترس از تاریکی

 

ترس از شب یا تاریکی اغلب به علت ترس‌های دوران کودکی شکل می‌گیرد. زمانی که این ترس‌ها از کودکی تا دوران بزرگسالی ادامه پیدا کنند به آن فوبیا گفته می‌شود.

فوبیا یا ترس از دندانپزشک

ترس از دندانپزشکی و عمل‌های دندانسازی هم می‌تواند تبدیل به فوبیا شود. این فوبیا معمولاً بعد از یک تجربه ناخوشایند در مطب دندانپزشکی ایجاد می‌شود. در صورتی که این فوبیا منجر به اجتناب از درمان دندان‌های خراب شود می تواند برای سلامتی فرد خطرناک باشد.

به غیر از انواع رایج فوبیا، انواع دیگری نیز وجود دارند که به‌طرز باورنکردنی خاص هستند. حتی برخی به‌حدی می‌رسد که تعداد افراد انگشت‌شماری را در یک زمان تحت تأثیر قرار می‌دهد. آنچه در مورد فوبیای خاص واقعیت دارد، این است که تشخیص دشواری دارند. چراکه افراد کمتر ترس‌های غیر معمول خود را به پزشک گزارش می‌دهند. برخی از فوبیاهای غیر معمول‌تر عبارتند از:

• آلکتروفوبیا: ترس از مرغ
• اونوماتوفوبیا:  ترس از نام یا کلمات خاص
• پوگونوفوبیا: ترس از ریش
• نفوفوبیا: ترس از ابر
• کریوفوبیا: ترس از یخ و سرما
• ترنس فوبیا: ترس از افراد با جنسیت نامطابق، البته گفته می‌شود این معضل ظلم و تبعیض نسبت به افرادی است که خود را تراجنس معرفی می‌کنند.
• ترایپو فوبیا: ترس از الگوهای نامنظم و شکل‌های خوشه‌ای اجسام که با سوراخ و حفر‌ه‌های ریز همراه می‌شود. در واقع این هراس را به نام فوبیا سوراخ نیز معرفی می‌کنند.
• کومپونوفوبیا: در افرادی شایع است که از بافت دکمه‌های خاص می‌هراسند. بعضی حس می‌کنند دکمه‌ها آلوده هستند و بعضی می‌ترسند به آنها دست بزنند یا لباس دکمه‌دار بپوشند. فوبیا دکمه یکی از عجیب‌ترین انواع فوبیا به شمار می‌رود. 
• انواع دیگری از فوبیا خاص نیز وجود دارند که تخت عنوان فوبیا از بیهوشی، فوبیا وارد رابطه شدن، فوبیا زایمان، فوبیا آمپول، فوبیا مرگ و غیره ظاهر می‌شوند.

انواع فوبیا در کودکان

• 2 تا 4 سال: کودکان در این سن از صداهای بلند، صداهای حیوانات، توالت و حمام، ارواح، مرگ و گاهی از تنهایی می‌ترسند.
• 4 تا 6 سال: کودکان این گروه سنی اغلب از تاریکی می‌ترسند. آنها همچنین می‌توانند موجودات یا ارواح ترسناک را تصور کنند. ترس‌های دیگر شامل اضطراب از دست دادن والدین، مرگ یکی از اعضای خانواده یا مجروح شدن است.
• 6 تا 8 سال: این کودکان ممکن است از ترس‌های ساده و رایج مانند ترس از طرد شدن اجتماعی، تغییر مکان به مکان جدید برای زندگی، رفتن به مدرسه یا دیر رسیدن شکایت کنند.
• 9 تا 10 سال: این کودکان پیش از نوجوانی هستند. آنها ممکن است ترس داشته باشند که والدینشان از هم جدا شوند یا طلاق بگیرند یا از اینکه ممکن است در زندگی خود با خطر مواجه شوند می‌ترسند که معمولاً به صورت ترس از خون و برخورد با جراحات ظاهر می‌شود.
• 11 تا 12 سال: این کودکان اغلب فکر می‌کنند که ممکن است ربوده شوند. تنها بودن یا در یک مکان تاریک نیز در این کودکان اضطراب شدید ایجاد می‌کند.

برخی از کودکان خردسال عادت دارند یک شی غیر زنده را موجود زنده تصور کنند. این موجود خیالی مبنای ترس‌ها می‌شود. در کودکان تشخیص اختلال اضطرابی یا فوبیا پس از معاینه جامع پزشکی و روانپزشکی انجام می‌شود. ممکن است تشخیص این شرایط نسبتاً دشوار باشد. والدین این مسئولیت بزرگ را بر عهده دارند که در مراحل اولیه احساس اضطراب بیش از حد یا دائمی را در فرزندان خود شناسایی کنند و خودشان به آن رسیدگی کنند یا اگر کودک به درستی پاسخ ندهد، از متخصص کمک بخواهند. تشخیص و درمان زودهنگام می‌تواند کمک زیادی به بهبودی کامل کودکان و جلوگیری از مشکلات روانی بیشتر در زندگی بزرگسالی آنها کند.

علائم فوبیا کدام است ؟

گاهی افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی زمانی‌که در موقعیت‌های خاص قرار می‌گیرند، دچار حمله پنیک می‌شوند. این حملات پنیک ممکن است به اندازه‌ای ناراحت‌کننده باشد که فرد برای جلوگیری از آن در آینده، دست به هر کاری بزند. مثلا اگر هنگام قایق‌رانی دچار حمله پنیک شوید، احتمالا در آینده از آن واهمه پیدا می‌کنید. اما ممکن است از حملات پنیک یا ترس از آب هم بترسید.

شایع‌ترین علائم فوبیا، حمله پانیک است که می‌تواند زندگی را مختل کند و موجب ناتوانی فرد شود. ویژگی‌های حمله پانیک عبارتند از:

• افزایش ضربان یا تپش قلب
• تنگی نفس
• مشکل تکلم یا ناتوانی در صحبت کردن
• خشکی دهان
• ناراحتی معده و گوارش
• حالت تهوع
• فشار خون بالا
• لرزش بدن
• درد یا گرفتگی قفسه سینه
• احساس خفگی
• سرگیجه یا احساس سبکی سر
• تعریق زیاد
• احساس مرگ قریب الوقوع

البته فردی که به فوبیا مبتلا باشد، لزوما نباید دچار حمله پنیک شود تا بتوان فوبیای او را تشخیص داد. ولی اگر کسی دچار حمله پنیک شد، وجود مشکل در او شایع‌تر خواهد بود. از طرفی‌دیگر برای آنکه بتوان تست فوبیا را جهت تشخیص آن انجام داد، می‌توان از همین علائم حمله پنیک کمک گرفت. اگر در زمان رویارویی با جسم یا موقعیتی خاص، احساس ناخوشایند و همراه با علائم ذکر شده پیدا کردید، به فوبیا مبتلا هستید.

درمان فوبیا چگونه انجام می‌شود ؟

تاثیرات فوبیا بر فرد می‌تواند از آزاردهندگی تا ناتوانی شدید متغیر باشد. افراد مبتلا اغلب خودشان می‌دانند و متوجه می‌شوند که ترسشان غیرمنطقی است، اما نمی‌توانند در این مورد کاری انجام دهند. چنین تر‌س‌هایی ممکن است در محل کار، مدرسه و روابط شخصی اختلال ایجاد کند.

به همین منظور درمان فوبیا شامل تکنیک‌های روان‌درمانی، دارو یا ترکیبی از هر دو به کار گرفته می‌شود. اگر به دنبال یافتن درمانی برای هراس خود هستید، باید با روان‌شناس یا متخصص بهداشت روانی ملاقات کنید. رفتار درمانی شناختی یاCBT  یکی از متداول‌ترین روش‌های روان‌درمانی برای فوبیا به شمار می‌رود. این روش که به نام مواجهه‌درمانی نیز مشهور است، با قرار گرفتن در معرض منبع ترس در یک محیط کنترل‌شده انجام می‌گیرد.

روش روان‌درمانی چگونه عمل می‌کند ؟

روش مواجهه‌درمانی می‌تواند افراد مبتلا به فوبیا را تحت تأثیر قرار داده و اضطراب آنها را کاهش دهد. این درمان بر شناسایی و تغییر افکار منفی، باورهای غلط و ناکارآمد و واکنش‌های منفی به موقعیت ترس متمرکز است. تکنیک‌های جدید CBT از فناوری واقعیت مجازی استفاده می‌کند تا افراد را با خیال راحت در معرض منابع ترس‌های خود قرار گیرند.

در طول این روش درمانی، فرد راهکارهایی را همراه با یک روانشناس پیش می‌برد تا یاد بگیرد چگونه حساسیت خود را نسبت به شئ یا موقعیتی که از آن می‌ترسد، از بین ببرد. در واقع این نوع درمان کمک می‌کند افکار و احساسات فرد مبتلا به شئ یا موقعیت، تغییر یابد و بیاموزد چگونه می‌توان واکنش‌های خود را نیز کنترل کرد.

در نهایت هدف این است که کیفیت زندگی فرد بهبود پیدا کند و دیگر این ترس موجب ناراحتی و حتی محدود کردن او نشود. فرآیند مواجهه‌درمانی با کمک متخصص بهداشت روانی واجد شرایط انجام می‌شود. او می‌داند چگونه می‌توان فرد را از طریق افزایش میزان مواجهه به تدریج و همراه با تمرینات آرامش‌بخش راهنمایی کرد.

روند پیشرفت مواجهه درمانی

اگر از عنکبوت می‌ترسید، فقط با فکر کردن به عنکبوت یا موقعیت‌هایی که ممکن است با او برخورد کنید، درمان آغاز می‌شود. سپس مراحل پیشرفته با تصاویر و فیلم ادامه پیدا می‌کند. در نهایت هم امکان دارد به مکان‌هایی مانند زیر زمین یا طبیعت که تعدادی عنکبوت در آن حضور دارند، بروید. قطعا مدت زمانی طول می‌کشد تا درمان‌گر از شما بخواهد شود به عنکبوت نگاه یا آن را لمس کنید.

در روش درمانی مربوط به مصرف دارو، انواع داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد اضطراب می‌توانند به کاهش و آرام کردن واکنش‌های احساسی و جسمی در مقابل ترس کمک کنند. در طی روند مواجهه‌درمانی پزشک و درمان‌گر با تجویز داروهای کاهنده اضطراب، به پیش‌برد بهتر مواجهه‌درمانی کمک می‌کند. 

البته این داروها درمان قطعی فوبیا به شمار نمی‌روند، ولی می‌توانند موجب شوند روند درمان برای فرد کمتر ناراحت‌کننده یا آزاردهنده باشد. داروهایی که در کاهش احساسات ناخوشایند اضطراب، ترس و پنیک موثر هستند، در دسته مسدودکننده‌های بتا و بنزودیازپین‌ها قرار دارند. معمولا ترکیبی از مصرف دارو و روش‌های روان‌درمان حرفه‌ای بهترین نتیجه را به ثمر می‌رسانند و می‌توانند به عنوان درمان قطعی فوبیا پیشنهاد شوند.