بخشش دیگران یکی از سخت ترین کار های دنیاست، مخصوصا اگر آن شخص در حق ما مظلمی مرتکب شده باشد. ما این بخشش را به خودمان بدهکاریم؛ نه بخاطر عزیز یا مهم بودن دیگران، بلکه بخاطر وجود خودمان. پس این لطف را در حق خودتان کنید و با بخشیدن روح تان را رها و آماده دریافت آرامش کنید.
بخشش چیست؟
بخشش رها کردن قضاوت و نارضایتی از فردی است که در حق شما مرتکب کار اشتباهی شده است. وقتی می‌بخشید همچنین قرار است از احساس تلخی، کینه‌جویی و خشم رها شوید.
برخی تصور می‌کنند برای بخشش حتما لازم است به فرد بگویند که او را بخشیده‌اند، در آغوشش بگیرند، دستی به شانه‌اش بگذارند و برایش دعای خیر کنند. این کارها اگرچه ممکن است با بخشش همراه باشد اما لزومی به انجام آنها وجود ندارد.
فرایند بخشش روندی تدریجی است؛ با انتخاب بخشش سعی میکنید حقیقت را درباره‌ی اتفاقی که رخ داده بپذیرید و بتوانید راهی برای زندگی کردن در وضعیت ذهنی‌ای که «مسئله برای شما حل شده است» بیابید.
همانطور که گفتم بخشش کاری نیست که برای فرد مقابل انجام می‌دهید؛ بخشش کاری است که شما برای خودتان انجام می‌دهید، می‌بخشید چون این کار برای شما مفید است.
بیشتر بخوانید: چگونه سیگار را برای همیشه ترک کنیم ؟
بخشش چه تأثیری در روحیه‌ی ما می‌گذارد؟
بسیار از افراد بخشش را امری مقدس می‌دانند و مطمئن هستند که با انجام آن احساس درونی بهتری خواهند داشد. اما باید بدانید که بخشش بیشتر از احساس خوب درونی برای شما کار میکند.
بخشش کمک میکند که بهبود پیدا کنید
کینه توزی می‌تواند شما را ترش‌رو و بداخلاق کند و در نهایت مانع آرامش شما شود. وقتی نمی‌توانید دیگران را ببخشید، زخم‌ها عاطف شما هم بهبود پیدا نمی‌کنند. کیم اگل، یک درمانگر در سن دیگو کالیفرنیا، می‌گوید: «وقتی کسی را می‌بخشید به معنای تأیید اشتباه او نیست، در واقع شما تصمیم میگیرید بار سنگین احساسات گره خورده و موضوعات حل نشده را زمین بگذارید تا بتوانید سبک‌تر به مسیر خود در زندگی ادامه دهید.»
بخشش به شما اجازه می‌دهد تا دردها را کنار بگذارید و با قلبی سبک‌تر زندگی کنید. به عبارت دیگر بخشش این امکان را برای شما به وجود می‌آورد تا قبل از اینکه تمام زندگی‌تان را درگیر عصبانیت و کینه کنید از این احساسات منفی دور شده و از لحظات زندگی لذت ببرید.
بخشش می‌تواند کیفیت روابط شما را بهتر کند
عصبانی بودن از شخصی که شما را آزار می‌دهد و پناه بردن به این احساس فقط در رابطه‌ی شما و آن شخص تأثیر نمی‌گذارد. کینه و احساس عصبانیت می‌تواند آنقدر زیاد شود که به روابطتان با افراد دیگر نشت کرده و آنها را هم تحت تأثیر خود قرار دهد.
در این حالت ممکن است زیاد حوصله‌ی عزیزانتان را نداشته باشید و در ایجاد روابط جدید به مشکل بر بخورید. بخشش به جای عصبانیت می‌تواند میزان مهربانی را در شما افزایش داده و تأثیر مثبت و مستقیم بر روی اعتماد به نفستان در رابطه با افراد مختلف داشته باشد.
بخشش چه تأثیری بر جسم ما می‌گذارد؟
شاید باورش سخت باشد اما بخشش برای سلامتی هم مفید است. با تمرین بخشش و انجام آن میتوانید سلامت عمومی بدنتان را تأمین کنید. با توجه به تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۱۶، بخشش می‌تواند سطح استرس را کم کند. همانطور که می‌دانید کاهش استرس مزایای سلامتی بسیار زیادی مثل کاهش فشار خون، کاهش اضطراب، بهبود خواب و افزایش عزت نفس دارد.
بخشش می‌تواند بر همه‌ی روابط، حتی رابطه با خودتان، تأثیر مثبت بگذارد
همچنین با بخشیدن افراد جلوی عصبانیت‌های بی‌دلیل را میگیرید. عصبانیت‌های مکرر می‌تواند باعث ایجاد مشکلات فشار خون، تنش‌های عضلانی، مشکلات قلبی و کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن شود. پس با بخشیدن افراد علاوه بر ایجاد احساس آرامش، از درگیری با بیماری‌های قلبی و ایمنی هم جلوگیری میکنید.
بخشش شما را برای آشتی کردن آماده میکند
قبل از هر چیز باید بدانید که میتوانید بدون از سر گیری روابط با شخص مقابل، او را ببخشید. شما میتوانید با علم به اینکه دیگر با شخص مقابل رابطه‌ای نخواهید داشت او را ببخشید. با توجه به شرایط موجود در آن رابطه حتی میتوانید دیگر هیچ تماسی با آن شخص نداشته باشید.
بالاتر اشاره کردیم که همه می‌توانند اشتباه کنند. بخشیدن یکی از عزیزانتان که شما را آزرده کرده است می‌تواند دریچه‌ای برای ترمیم روابط باز کند. در موارد بی‌شماری بخشیدن می‌تواند به شخص آزاردهنده نشان دهد که چطور بدون اینکه بخواهد به شما آسیب زده است. ممکن است بخشش روابطتان را بلافاصله اصلاح نکند اما یک شروع خوب برای از بین بردن موانع است.
چرا بخشش تا این اندازه دشوار است؟
اگر بخشش کاری است که خودتان برای خودتان میکنید و اگر این کار حال شما را بهتر میکند، پس چه چیز بخشش را تا این حد دشوار میکند؟
دلایل فراوانی وجود دارد: وجود شما سرشار از فکر به انتقام و مجازات است، از اینکه دست بالا را داشته باشید لذت میبرید، نمیدانید موقعیت را چگونه برای خودتان حلاجی کنید، به آدرنالینی که خشم برای شما فراهم میکند اعتیاد پیدا کردهاید، هویت یک آدم قربانی را برای خود انتخاب کردهاید یا اینکه میترسید اگر ببخشید مجبور شوید ارتباط خود را با آن فرد برقرار یا قطع کنید.
این دلایل را میتوانید با شناخت خود، احساسات، افکار و مرزهایی که برای خود در نظر میگیرید، برطرف کنید.
آیا مجبورم ببخشم؟
حالا که می‌دانید بخشش چه چیزهایی نیست و می‌دانید چرا این‌قدر کار سختی است، وقت آن است که از خود سوال کنید آیا می‌خواهم که ببخشم؟ اعتقاد دارم که با بخشش میتوانید به خودتان برای بهبود یافتن از آنچه بر شما گذشته بهره ببرید و اگر آن را امتحان کنید شاید از فوایدش غافلگیر شوید.
اما برای بخشیدن لازم است که «بخواهید» این کار را انجام دهید. گاهی نمی‌خواهید ببخشید، چون رنجش ایجاد شده عمق زیادی دارد، چون آن شخص بیش از حد سوءاستفاده‌گر بوده یا اینکه چون هیچ پشیمانی‌ای از خود نشان نداده است.
تا وقتی رنج و خشم خود را مشخص، تمام و کمال احساس، ابراز و رها نکرده‌اید (برای این کار از تمرین انتهای همین مقاله و چهار گام اساسی در بخشش میتوانید استفاده کنید) سعی نکنید کسی را ببخشید.
در حقیقت بخشش بدون طی مراحل گفته شده تنها زخم‌هایتان را عمیق‌تر میکند، چرا که تنها دلیل آسیب دیدن شما این نیست که دلتان نخواسته شخص خاطی را ببخشید، و دلایل زیربنایی نیاز به رسیدگی دارند.
چگونه دیگران را ببخشیم ؟
اگر نمی‌توانید بلافاصله کسی را ببخشید اشکالی ندارد. ممکن است برای رسیدن به نقطه‌ی بخشش زمان لازم داشته باشید. وقتی قرار است کسی را ببخشید اصالت در تصمیم‌گیری اولین و مهم‌ترین شرط است. بخشش اجباری به درد هیچ کسی نمی‌خورد و پس از آن متوجه می‌شوید که هنوز در حال تحمل رنج و عصبانیت هستید.
اگل می‌گوید: «وادار کردن خودتان به انجام کارهایی که واقعا و از صمیم قلب دوست ندارید در شما عدم انطباق درونی ایجاد میکند.» شما میتوانید با پرسیدن این سوالات از خودتان که «من برای چه کسی این کار را انجام می‌دهم؟» تشخیص دهید که آمادهی بخشیدن افراد هستید یا نه.
بخشیدن اتفاقی است که به دو دلیل زیر پیش می‌آید:
- به جریان انداختن نیروی بخشش (این کار یک اتفاق درونی است.)
- ترغیب شدن برای بخشش توسط عزیزان و اطرافیان
در نهایت این شما هستید که تصمیم میگیرید ببخشید یا نه و فراموش نکنید که اگر فقط به خاطر درخواست دیگران تصمیم به بخشش میگیرید در واقع شخص بخشنده‌ای نیستید. این نوع از بخشش نیاز شما را برآورده نمی‌کند و حتی ممکن است در شما احساس ناامیدی ایجاد کند.
آیا برای بخشش دیگران با خودتان به نتیجه رسیده‌اید؟
همه‌ی ما بعد از تجربه‌ی بی‌عدالتی و خیانت نیاز به مدت زمانی داریم تا احساسات سختی که تجربه کرده‌ایم را پردازش و دسته‌بندی کنیم. زندگی با آن احساسات بسیار دردناک است و وقتی کمی از آنها فاصله بگیریم تازه متوجه واقعیت می‌شویم.
آیا وقتی به اتفاق پیش آمده فکر میکنید دوست دارید شخص مقابل را مجازات کنید یا میتوانید بپذیرید که عوامل زیادی در پیش آمدن آن موضوع نقش داشته است؟ رسیدن به این واقعیت که افراد آزاردهنده خودشان هم از آن اتفاق درد می‌کشند می‌تواند به شما در تصمیم‌گیری برای بخشیدن کمک کند.
آیا حاضر هستید که کارهای لازم برای بخشش دیگران را انجام دهید؟
شما میتوانید فقط بگویید «من تو را می‌بخشم.» و رابطه‌تان را با آن شخص به پایان برسانید. با این کار شما از عصبانیت و درد این اتفاق رها شده‌اید و انتخاب کردهاید که بار آن را به دوش نکشید.
همچنین این موضوع نشان می‌دهد که در این فرآیند شرایط طرف مقابل را هم درک کردهاید و او را مورد لطف و عطوفت خود قرار داده‌اید. فراموش نکنید که تصمیم گرفتن به بخشش فقط شروع کار است و ممکن است بعد از مدتی با یادآوری خاطرات آن اتفاق دوباره صدمه ببینید. پس تدوام در این مسیر و ثابت قدم بودن مهم‌ترین کاری است که باید انجام دهید.
برای بخشش دیگران از کجا شروع کنیم؟
بعد از اینکه واقعا تصمیم به بخشش گرفتید باید این کار را در ۵ مرحله انجام دهید:
از احساس‌تان صحبت کنید
قبل از اینکه شخصی را ببخشید احساساتی که درباره‌ی اتفاق پیش آمده دارید به زبان بیاورید. برای اینکه بتوانید این کار را انجام دهید ابتدا باید تمام احساساتی که دارید، حتی احساسات ناخوشایند و ناخواسته، را بپذیرید. یک روش خوب برای بیان احساسات به صورت کامل این است که با شخص معتمدی درباره‌ی آن صحت کنید. حتی میتوانید وارد جزییات اتفاق نشوید و فقط از احساساتی که با آن درگیر هستید صحبت کنید. دریافت پشتیبانی عاطفی از شخص معتمد کمک بسیار زیادی به شما میکند.
این افراد احتمالا قبلا هم به شما کمک کرده‌اند تا اتفاقات بد و رنج‌آور را پشت سر بگذارید پس برای شروع مسیر بهبودی احساسی، از آنها کمک بگیرید. اگر برای شناخت احساسات‌تان نیاز به تمرکز و آرامش دارید مدیتیشن کنید. پذیرش و بخشش یک شبه اتفاق نمی‌افتد اما تصمیم برای انجام این کار شما را در مسیر درستی قرار می‌دهد.
بخش مثبت ماجرا را هم ببینید
وقتی یک اتفاق باعث آزردگی ما می‌شود فقط مشکلات آن را می‌بینیم و نمی‌توانیم مزایایی که برای ما ایجاد کرده است را درک کنیم. شاید بگویید اتفاقات بد هیچ مزیتی ندارند اما بهتر است قبل از اینکه با قطعیت این جمله را بگویید چند اتفاق ناگوار را که در گذشته پیش آمده مرور کنید تا تأثیر مثبتش را در زندگی‌تان ببینید. گذشت زمان باعث می‌شود فضای احساسی بیشتری داشته باشید و جنبه‌های مختلف ماجرا را بررسی کنید.
بگذارید با یک مثال این بحث را پیش ببریم. فرض کنید که شریک زندگی‌تان به شما خیانت کرده است. شاید به شما بگوید این خیانت هنوز پیش نیامده بوده و قبل از پیش آمدن اتفاق شما فهمیده‌اید. این موضوع به شما فرصت داده تا چشم‌تان را به روی واقعیت‌های رابطه باز کنید و مشکلات موجود در آن را با دید منطقی ببینید.
اول چیزهای کوچک‌تر را ببخشید
اگر بخشیدن فردی که آسیب بزرگی به شما زده برایتان سخت است لازم نیست همان لحظه او را ببخشید. به جای اینکه به خودتان سخت بگیرید سعی کنید برای شخص مقابل دلسوزی کنید. انتقام گرفتن طبیعی است اما میتوانید با بخشیدن خود را آسوده کنید. برای اینکه بخشیدن چنین اتفاق بزرگی برایتان راحت شود میتوانید با اتفاقات روزمره زندگی‌تان شروع کنید. از اتفاقات و ناراحتی‌های کوچک بگذرید و افراد را ببخشید تا این کار روش زندگی‌تان شود.
برای بخشش دیگران ابتدا خودتان را ببخشید
وقتی خودمان را بابت یک اتفاق مقصر بدانیم و سرزنش کنیم در واقع داریم با فرآیند بخشیدن در اندازه‌ی کوچک دست‌وپنجه نرم می‌کنیم. دلسوزی برای خود و گذشت از اشتباهات ابزار مهمی برای ایجاد آمادگی در بخشیدن دیگران است. به یاد داشته باشید اگر شخص دیگری تصمیم می‌گیرد به شما آسیب برساند شما مقصر نیستید. پیشنهاد می‌کنیم اگر در بخشیدن او، مخصوصا در زمانی که هیچ کار اشتباهی انجام نداده‌اید، مشکل دارید از یک روان‌درمانگر کمک بگیرید.
حالا ببخشید
وقتی تمام این مراحل را گذراندید و آمادهی بخشیدن شدید، طرف مقابل را ببخشید. به همین راحتی!
چند نکته برای پیشروی در مسیر بخشش دیگران
اگر شما نتوانید کسی را واقعا ببخشید ممکن است فرآیند بخشش برایتان با دشواری زیاد پیش برود. ایگل می‌گوید: «بخشش با شما آغاز می‌شود و پایان می‌یابد. شما میتوانید بدون توجه به وضعیت خود با طرف مقابل، او را ببخشید.» برای بخشش نیازی به برقراری ارتباط با شخص دیگر ندارید چون این کار اساسا به نفع شما است. برای اینکه بتوانید مسیر بخشش را راحت‌تر بگذرانید میتوانید از نکات زیر کمک بگیرید:
یک نامه بنویسید
اگر ترجیح می‌دهید با طرف مقابل‌تان تماس حضوری نداشته باشید برای ابراز احساسات‌تان از نامه کمک بگیرید. شما می‌تواند در نامه تمام احساسات و تجربه‌تان از آن اتفاق را به شکل کامل شرح دهید و نگران قطع شدن صحبت‌تان نباشید. شما حق دارید که دلیل ناراحتی‌تان را بگویید.
احساسات‌تان را با شخص دیگری درمیان بگذارید
ممکن است به شخصی که می‌خواهید ببخشید دسترسی نداشته باشید. ممکن است محل زندگی‌اش را عوض کرده باشد یا حتی از دنیا رفته باشد. عدم دسترسی به طرف مقابل می‌تواند یک مانع بزرگ در مسیر بخشش باشد. در این شرایط میتوانید احساسات و تجربه‌ی خود را با یک شخص مورد اعتماد، که می‌دانید شرایط را درک میکند، درمیان بگذارید. اگر شخصی را برای این کار پیدا نمی‌کنید میتوانید از یک درمانگر کمک بگیرید.
برنامه‌های تولید شده توسط محققان بخشش را ببینید
تمرین برای بخشیدن افراد می‌تواند چالش برانگیز باشد. این موضوع کاملا قابل درک است که در این مسیر باید با مسائل زیادی مبارزه کنید اما مجبور نیستید تنها در این مبارزه شرکت کنید. سخنرانی‌ها و کتاب‌هایی که توسط رهبران معنوی در زمینه‌ی بخشش منتشر شده است را ببینید و بخوانید. این کار به شما کمک میکند که با انگیزه‌ی بیشتری در این مسیر قدم بردارید.
ادامه بدهید
شما بخشیده‌اید اما فراموش نکرده‌اید، اشکال ندارد. ممکن است خاطرات آن اتفاق تا مدت طولانی در ذهن‌تان پررنگ باقی بماند اما بخشش به شما این اجازه را می‌دهد تا رو به جلو حرکت کنید. با تمرکز بر روی چیزهای خوب زندگی و اولویت دادن به مسأله‌ی دلسوزی و همدلی می‌تواند به بخشش وزن بیشتری بدهد و انگیزه‌ی لازم برای پیشروی را در شما ایجاد کند. همیشه منتظر بازی سرنوشت نباشید، خودتان برای زندگی‌تان معنا بسازید.
هدف اصلی از بخشش دیگران سلامت عاطفی است
بخشش می‌تواند نکات زیادی درباره‌ی همدلی، مهربانی و همدردی با دیگران را به شما آموزش دهد. زندگی طولانی است و ممکن است باز هم اتفاقات ناعادلانه‌ی دیگری را هم تجربه کنید. فراموش نکنید سلامت روان به اندازه‌ی سلامت جسم مهم است و به شما کمک میکند تا در برابر فشارهای عاطفی مقاومت کنید.
اگل می‌گوید: «چشم‌اندازهای مثبت، انتخاب‌های سالم، سیستم پیشتیبانی قوی و گذشتن از احساسات دشوار و پیچیده مانند ابزارهایی است که در زندگی استفاده میکنید. هرچه ابزار بیشتری در چنته داشته باشید وضعیت بهتری خواهید داشت.»
برای خوشبخت شدن تلاش کنید
این طبیعی است که دوست داشته باشید کسی که شما را آزار داده مجازات شود.اما حقیقت این است که همیشه این اتفاق پیش نمی‌آید. بعضی از افراد توانایی تشخیص درد را ندارند. عده‌ای اشتباهات خود را نمی‌بینند یا به آنها اهمیت نمی‌دهند. ممکن است برای کار خود توضیخی ندهند و حتی عذرخواهی هم نکنند.
اگر ناراحتی و کینه را در دل خود نگه دارید فقط به آنها قدرت بیشتری داده‌اید. به جای اینکه بگذارید گذشته مانع شما شود، از تجربیات خود در این اتفاقات استفاده کنید تا قدم‌های بعدی را با احتیاط بیشتری بردارید. تمرین بخشش و تلاش برای رقم زدن بهترین زندگی، به شما در راه رسیدن به زندگی شاد و آرام کمک میکند.
یک تمرین عملی و ساده برای بخشش دیگران
یک تمرین ساده که روان‌شناسان به مراجعین خود پیشنهاد می‌دهند تمرین نوشتن است. در ساعتی از روز که کسی مزاحم شما نمیشود مکانی ساکت را انتخاب کنید و با یک قلم و کاغذ به آنجا بروید. به کسی که شما را آزرده است نامه‌ای بنویسید؛ احساسات، افکار، خشم و تجربه‌ی خود را با نوشتن بیرون بریزید. به یاد داشته باشید کسی قرار نیست این نامه را بخواند؛ این نامه‌ی شماست.
بعد از اینکه تمرین بالا را انجام دادید قلم را به دست دیگرتان بدهید. نوشتن با دست غیرغالب (اگر راست هستید، با دست چپ‌تان بنویسید)، به شما کمک میکند ذهن تحلیلی و قضاوتی خود را دور بزنید. در این حالت احتمالا متوجه می‌شوید که راحت‌تر و از لحاظ احساسی با صداقت بیشتری می‌نویسید.
قرار است همه‌ی احساساتی را که درون خود حبس کردهاید به واسطه‌ی قلمی که در دست دارید به حرکت و جریان درآورید. تصور کنید همه‌ی آن رنجش، کینه، انتقام و ناراحتی که در اعماق وجودتان رخنه کرده به کاغذ انتقال پیدا میکند.
حتی اگر فکر میکنید هرگز قادر نیستید او را ببخشید، یا نمی‌خواهید او را ببخشید، انجام تمرین نوشتاری شبیه به این، همچنان به شما کمک میکند تا حدی بر افکار منفی و از هم گسیخته‌ای که درباره‌ی ماجرای رخ داده و فرد دارید غلبه کنید.
وقتی کسی به ما آسیب می‌زند، این طبیعی است که بخواهیم احساس خشم و کینه را درون‌مان نگه داریم و در صدد انتقام بمانیم. اما زمانی که به خشم خود وفادار می‌مانیم چون داشتن چنین احساسات منفی‌ای عادلانه به نظر می‌رسد، نمی‌توانیم بهبود پیدا کنیم.
چه فکر کنید که برای بهبود یافتن به بخشش نیازی دارید یا نه، فرایند التیام به خودی خود برای شما حیاتی است. در مدتی که سعی در التیام خود دارید توجه‌تان را به خودتان معطوف کنید، و به چیزهایی که زندگی کامل‌تر و بهتری را برای شما به ارمغان می‌آورند.
آیا پس از بخشش دیگران باید به رابطه با آنها ادامه دهیم؟
این مسئله از دو بعد قابل تحلیل و بررسی می باشد.در وهله اول کسانی را می‌بخشیم که از ناراحتی و دلخوری که در ما به وجود آورده‌اند زمان زیادی می‌گذرد شاید دیگر آن فرد در زندگی ما حضور نداشته باشد.
ولی کماکان کینه آن فرد در وجود ما باقی مانده است. در این مرحله دقیقا مثل تکنیکی که به شما یاد دادم کینه را از دلتان بیرون می کنید. اما اگر آن فردی که شما را می رنجاند و در دل شما کینه به وجود می‌آورد کماکان به شما نزدیک است مسئله ای دیگر است.
اما مورد دیگری به وجود می‌آید به اسم اینکه اگر ما طرف مقابلمان را بخشیدیم نیازی است که با او در ارتباط باشیم؟ این سوال را اگر خوب در دنیای خودتان و از خودتان بپرسید می توانید پاسخ دهید. اگر با فردی در یک کاری شراکت داشته اید و متوجه شدید که اعتماد مالی به او نمیشود کرد و یک بار هم از طرف او دچار ضرر شده اید نیازی نیست که دوباره با او شراکت کاری انجام دهید.
